Việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện nhằm thực hiện chủ trương về phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính đã ký Quyết định số 42/2025/QĐ-TTg ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện các cấp giai đoạn 2025 – 2030.

Cụ thể, Quyết định quy định về Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện các cấp giai đoạn 2025 - 2030, gồm: Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện cấp xã giai đoạn 2025 – 2030; Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện cấp tỉnh giai đoạn 2025 – 2030.

Quyết định này áp dụng với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các cơ quan khác ở trung ương có liên quan (sau đây gọi tắt là bộ, cơ quan trung ương); Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi tắt là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh); Ủy ban nhân dân các xã, phường, đặc khu (sau đây gọi tắt là Ủy ban nhân dân cấp xã).

Quyết định quy định 10 tiêu chí xét công nhận đạt chuẩn phát triển văn hóa toàn diện cấp xã gồm: (1) văn hóa ứng xử trong cộng đồng; (2) thông tin truyền thông, giáo dục văn hóa; (3) phòng, chống bạo lực gia đình; (4) cơ sở vật chất văn hóa cơ sở; (5) hoạt động văn hóa cơ sở; (6) di sản văn hóa; (7) chuyển đổi số, dữ liệu số; (8) nhân lực quản lý văn hóa; (9) phát triển công nghiệp văn hóa; (10) nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình.

Bộ tiêu chí phát triển văn hóa toàn diện cấp tỉnh cũng gồm 10 tiêu chí: (1) văn hóa ứng xử trong cộng đồng; (2) thông tin truyền thông, giáo dục văn hóa; (3) gia đình; (4) cơ sở vật chất văn hóa; (5) hoạt động văn hóa nghệ thuật; (6) di sản văn hóa; (7) chuyển đổi số, dữ liệu số, khoa học và công nghệ; (8) nhân lực ngành văn hóa; (9) công nghiệp văn hóa; (10) nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình.

*Hàng năm tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện Bộ tiêu chí

Trong thời gian 90 ngày kể từ ngày Quyết định này có hiệu lực thi hành, các bộ, cơ quan trung ương liên quan căn cứ chức năng nhiệm vụ được giao, công bố chỉ tiêu cụ thể, ban hành hướng dẫn thực hiện đối với các tiêu chí, chỉ tiêu thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện các cấp giai đoạn 2025 - 2030, bảo đảm thống nhất, đồng bộ, khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hướng dẫn việc xét, công nhận địa phương đạt chuẩn phát triển văn hóa toàn diện; thẩm định hồ sơ xét, công nhận tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đạt chuẩn phát triển văn hóa toàn diện theo đề nghị của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương liên quan hướng dẫn nội dung một số tiêu chí về phát triển văn hóa toàn diện cấp xã.

Trong quá trình triển khai thực hiện, nếu có vấn đề phát sinh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương, địa phương liên quan nghiên cứu, rà soát, tổng hợp trình cấp có thẩm quyền xem xét, điều chỉnh, bổ sung Bộ tiêu chí nêu trên, bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tế.

Đồng thời, hàng năm tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện Bộ tiêu chí phát triển văn hóa toàn diện các cấp.

Các Bộ: Nội vụ, Công an, Quốc phòng, Giáo dục và Đào tạo, Công Thương, Y tế, Nông nghiệp và Môi trường căn cứ chức năng nhiệm vụ được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành hướng dẫn thực hiện đối với các tiêu chí, chỉ tiêu do Bộ quản lý thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện các cấp giai đoạn 2025 - 2030.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chủ động quy định cụ thể các tiêu chí, chỉ tiêu xã, phường, đặc khu phát triển văn hóa toàn diện theo phân công nhiệm vụ tại Phụ lục kèm theo Quyết định này; căn cứ hướng dẫn của các bộ, cơ quan trung ương liên quan nêu trên, quy định cụ thể đối với các nhóm xã, phường, đặc khu phù hợp với điều kiện thực tế, đặc thù văn hóa, nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, bảo đảm mức đạt chuẩn không thấp hơn so với quy định của trung ương.

Trường hợp cần thiết, căn cứ điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, hướng dẫn hoặc ban hành tiêu chí phát triển văn hóa toàn diện tại các cộng đồng dân cư trên địa bàn, bảo đảm đồng bộ với Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện cấp xã.

Đồng thời, hàng năm tổ chức kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thực hiện duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí phát triển văn hóa toàn diện đã đạt được trên địa bàn.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thẩm định hồ sơ xét, công nhận và quyết định công nhận xã, phường, đặc khu đạt chuẩn phát triển văn hóa toàn diện theo đề nghị của Ủy ban nhân dân cấp xã.

*Bộ tiêu chí là thước đo khách quan để đánh giá đúng thực trạng phát triển văn hóa ở từng địa phương

Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện các cấp giai đoạn 2025 – 2030 trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 – 2035 để thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam vào cuộc sống. Đáp ứng kịp thời yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển bền vững đất nước, góp phần khơi dậy khát vọng phát triển, bồi đắp hào khí dân tộc và làm cho văn hóa không chỉ thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, mà còn là nguồn lực nội sinh quan trọng, trực tiếp thúc đẩy quá trình phát triển nhanh và bền vững kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế sâu rộng của đất nước trong thời kỳ mới.

Việc ban hành Bộ tiêu chí với các chỉ tiêu cụ thể, định lượng, rõ ràng để thực hiện ở cấp xã và cấp tỉnh sẽ thúc đẩy sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, các cấp ủy đảng, chính quyền và cộng đồng sẽ có trách nhiệm hơn trong việc thực hiện mục tiêu phát triển văn hóa, giúp các địa phương huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư cho văn hóa.

Bộ tiêu chí là cơ sở đánh giá, xác định mức độ đạt được các nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể có trọng tâm, trọng điểm theo đúng yêu cầu của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 162/2024/QH15 và Nghị quyết số 114/NQ-CP. Là thước đo khách quan để đánh giá đúng thực trạng phát triển văn hóa ở từng địa phương, từ cấp tỉnh, thành phố đến cấp cơ sở, tạo khung định hướng thống nhất cho hoạt động văn hóa trên cả nước, đồng thời phục vụ cho các cán bộ quản lý, theo dõi, báo cáo, kiểm tra, giám sát và cơ quan, các cấp có thẩm quyền thực hiện đo lường, đánh giá từng chỉ tiêu, nhiệm vụ một cách khoa học kết quả thực hiện Chương trình theo đúng quy định./.