Cảnh sát biển sẽ phối hợp với cơ quan chức năng, chính quyền địa phương xử lý nghiêm tàu cá Việt Nam vi phạm IUU ở vùng biển nước ngoài.
Trong bối cảnh ngành thủy sản Việt Nam đang nỗ lực gỡ bỏ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), Cảnh sát biển Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân, góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát triển kinh tế biển bền vững.
Quyết dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm IUU
Tháng 5 vừa qua, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, Huyện ủy, UBND huyện Long Đất, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tổ chức chương trình công tác dân vận với chủ đề “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân”.
Tại chương trình, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 đã thông tin đến đông đảo cán bộ, công chức, viên chức, chủ tàu cá, ngư dân và nhân dân địa phương về tình hình an ninh biển đảo, đồng thời tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật cùng chế tài xử lý vi phạm trong công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Đồng thời, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 tổ chức cho chủ tàu cá, chủ phương tiện và thuyền trưởng ký cam kết thực hiện nghiêm các quy định về chống IUU.
Theo đại tá Lê Văn Tú, Chính ủy Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3, chống khai thác IUU là nhiệm vụ quan trọng của quốc gia nhằm gỡ cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban châu Âu (EC) đối với thủy sản Việt Nam. Để thực hiện nhiệm vụ này, đơn vị đã ký kết chương trình phối hợp với các tỉnh, thành phố ven biển trên địa bàn. Nội dung trọng tâm của chương trình phối hợp là hỗ trợ, giúp đỡ ngư dân vươn khơi bám biển, góp phần giữ vững an ninh, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc và tăng cường công tác tuyên truyền, phối hợp phòng chống khai thác IUU.
Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình tàu cá hoạt động, trực tiếp chỉ huy lực lượng thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, xử lý nhanh các tình huống xảy ra trên biển theo đúng quy định, với quyết tâm chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định trong khai thác hải sản.
Đơn vị cũng đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tàu cá thông qua hệ thống vệ tinh tại trung tâm chỉ huy, thường xuyên duy trì các tàu tuần tra, kiểm tra, kiểm soát chống khai thác IUU ở vùng biển giáp ranh. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng và chính quyền các địa phương ven biển đẩy mạnh tuyên truyền đối với ngư dân, chủ tàu, doanh nghiệp chế biến thủy sản, người tiêu dùng về hậu quả cũng như các hình thức xử lý đối với vi phạm trong khai thác IUU.
Đại tá Lê Văn Tú cũng cho hay, hiện nay một số ngư dân tại một vài địa phương vẫn chưa chấp hành nghiêm các quy định về khai thác IUU và hoạt động khai thác hải sản trên biển. Hiện vẫn còn trường hợp tắt thiết bị giám sát hành trình trong quá trình khai thác hải sản trên biển. Khi hoạt động trên biển, một số ngư dân sử dụng kênh liên lạc khác không thuộc hệ thống nên gặp khó khăn khi liên lạc, trao đổi, nắm bắt thông tin. Hiện còn tình trạng cố tình vi phạm trong khai thác IUU như lợi dụng lúc thời tiết xấu, phạm vi tầm quan sát kém, khoảng cách phủ sóng ra đa hạn chế…, một số tàu cá đã né tránh sự kiểm tra, giám sát của tàu cảnh sát biển.
Để tiếp tục ngăn chặn tình trạng vi phạm trong khai thác IUU, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 đã xây dựng kế hoạch, phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận các tỉnh tổ chức tuyên truyền về phòng chống khai thác IUU đến các địa phương cấp xã ven biển và tổ chức ký kết với các chủ phương tiện cùng ngư dân tham gia khai thác có trách nhiệm, không vi phạm Luật Thủy sản cũng như vi phạm khai thác IUU.
Đối với các trường hợp đã bị nhắc nhở nhiều lần mà vẫn tái phạm, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương kiên quyết xử lý nghiêm, góp phần chấm dứt tình trạng này.
Những “nút thắt” cần tháo gỡ
Thông tin về việc ngăn chặn tình trạng vi phạm trong khai thác IUU, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cũng cho hay, từ nay đến cuối năm 2025 sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các lực lượng, các cấp, ngành, tỉnh, thành phố ven biển thực hiện đồng bộ các giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), góp phần duy trì trật tự an toàn, phát triển bền vững kinh tế biển gắn với củng cố quốc phòng, an ninh, quyết tâm thực hiện mục tiêu gỡ "thẻ vàng" IUU.
Theo Thiếu tướng Lê Đình Cường, Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, là lực lượng nòng cốt theo quyết định của Bộ Quốc phòng về về chống khai thác IUU, Cảnh sát biển Việt Nam đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các lực lượng chống khai thác IUU thông qua hệ thống vệ tinh tại Trung tâm Chỉ huy Cảnh sát biển Việt Nam. Trên thực địa, Cảnh sát biển Việt Nam cùng với Kiểm ngư và dân quân thường trực thường xuyên duy trì các tàu tuần tra, kiểm tra, kiểm soát chống khai thác IUU ở vùng biển giáp ranh với Malaysia, Thái Lan và Campuchia.
Khi có vụ việc tàu cá Việt Nam bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ, xử lý, Cảnh sát biển Việt Nam phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng nhanh chóng xác minh, điều tra làm rõ vị trí, hành vi, đối tượng vi phạm để phối hợp xử lý.
Nhằm góp phần nâng cao ý thức pháp luật của ngư dân khi khai thác hải sản, các đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân gắn với thực hiện Chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” trong quá trình tuần tra, kiểm tra, kiểm soát. Đồng thời, phối hợp với chính quyền địa phương kêu gọi tàu cá vượt ranh giới, tháo hệ thống giám sát hành trình (VMS) gửi tàu khác về bến; kêu gọi các tàu cá mất kết nối VMS kiểm tra lại thiết bị và bật thiết bị hoạt động trở lại.
Riêng năm 2024, toàn lực lượng đã phối hợp tuyên truyền về phòng, chống khai thác IUU cho tổng số 24.062 tàu cá Việt Nam. Đồng thời, phát hơn 88.900 tờ rơi, hơn 31.600 sổ tay pháp luật về IUU, tặng hơn 1.350 phao cá nhân và 20.500 lá cờ Tổ quốc cho ngư dân. Kiểm tra, lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính các đối tượng vi phạm IUU với tổng số tiền trên 23,5 tỉ đồng; phối hợp với các cơ quan chức năng địa phương bàn giao đưa 2 vụ/2 tàu/6 đối tượng vi phạm quy định về “Tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài trái phép” xét xử đúng luật định.
Theo Thiếu tướng Lê Đình Cường, bên cạnh việc phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trong nước, Cảnh sát biển Việt Nam còn phối hợp với lực lượng thực thi pháp luật các nước láng giềng trong phòng, chống IUU. Trên cơ sở các văn bản đã ký kết, Cảnh sát biển Việt Nam thường xuyên, chủ động duy trì liên lạc với lực lượng thực thi pháp luật các nước trong khu vực cường tuần tra, kiểm soát để phối hợp phòng, chống IUU và đấu tranh với tội phạm, vi phạm trên vùng biển giáp ranh. Thường xuyên duy trì kênh liên lạc với lực lượng thực thi pháp luật trên biển với các nước trong khu vực để trao đổi, hợp tác nâng cao năng lực và đề nghị chia sẻ thông tin về tàu cá Việt Nam vi phạm IUU.
Với sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng, ý thức, nhận thức của ngư dân được nâng lên, hiểu được hậu quả của việc vi phạm IUU. Qua đó, việc chấp hành, hợp tác của ngư dân với lực lượng chấp pháp tốt hơn; số lượng tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, xử lý đã giảm, song chưa thực sự chấm dứt. Hiện nay, EC cho biết, sẽ không gỡ “thẻ vàng” nếu tàu cá Việt Nam chưa chấm dứt vi phạm IUU ở vùng biển nước ngoài.
Đây chính là “nút thắt” cần tháo gỡ nếu Việt Nam muốn gỡ bỏ “thẻ vàng” của EC- Thiếu tướng Lê Đình Cường cho hay và nhấn mạnh, cần tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp để chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm IUU; trong đó, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phối hợp giữa Cảnh sát biển Việt Nam với các lực lượng trong phòng, chống IUU là một nội dung quan trọng, với các giải pháp trọng tâm.
Theo Thiếu tướng Lê Đình Cường, ngoài tăng cường phối hợp tuyên truyền, nâng cao ý thức của các đối tượng trong phòng, chống IUU, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm khai thác IUU, một trong các giải pháp quan trọng là phải kết hợp sử dụng tàu công vụ với tàu cá, tàu dịch vụ hậu cần nghề cá để giám sát các hoạt động nghề cá.
Trong thời gian qua, các lực lượng chức năng đã huy động nhiều phương tiện tàu thuyền trực phòng, chống IUU, nhưng vẫn có nhiều tàu cá Việt Nam sang vùng biển nước ngoài bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ. Câu hỏi đặt ra là việc bố trí lực lượng trên thực địa đã phù hợp chưa, có cần thay đổi phương thức bố trí, sử dụng lực lượng hay không. Trong thực tế, đối với khu vực biển rộng lớn, địa hình phức tạp có nhiều đảo, cửa sông, lạch như vùng biển Tây Nam, khó có thể bố trí tàu công vụ trên toàn tuyến để ngăn chặn ngư dân Việt Nam sang vùng biển nước ngoài khai thác IUU.
Vì vậy, cần kết hợp sử dụng tàu công vụ với tàu cá, tàu dịch vụ hậu cần nghề cá để giám sát các hoạt động nghề cá- Thiếu tướng Lê Đình Cường nhấn mạnh./.
