Công ước là sự cân bằng giữa các nguyên tắc, vừa khẳng định chủ quyền của các quốc gia trong không gian mạng, vừa thiết lập khuôn khổ hành động chung.
Chiều 26/10, trong khuôn khổ Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội), phiên thảo luận bên lề với chủ đề "Công ước Liên hợp quốc: Nền tảng bảo vệ chủ quyền và tăng cường chủ nghĩa đa phương" đã diễn ra với sự chủ trì, điều hành thảo luận của ông Nguyễn Minh Vũ, Đại sứ Việt Nam tại Campuchia.
Tham gia thảo luận có ông Jay Anson, Giám đốc Văn phòng Cư trú kỹ thuật số và Giám đốc An ninh thông tin, Bộ Tài chính Palau, Trưởng đoàn Palau; ông Bahram Heidari, Giám đốc Hợp tác tư pháp quốc tế, Bộ Ngoại giao Iran; bà Yang Yuya, Trưởng phòng, Vụ Điều ước và Pháp luật, Bộ Ngoại giao Trung Quốc; Tiến sĩ Robin Geiss, Giám đốc Viện nghiên cứu giải trừ quân bị Liên hợp quốc (UNIDIR).
Phát biểu dẫn đề thảo luận, Đại sứ Nguyễn Minh Vũ khẳng định, việc thông qua Công ước Hà Nội là một cột mốc mang tính bước ngoặt. Đây là hiệp ước toàn diện đầu tiên của Liên hợp quốc về tội phạm mạng, được hình thành qua quá trình đàm phán đa phương, bao trùm và cởi mở. Công ước khẳng định quyền của các quốc gia trong việc xác định tội phạm mạng theo hệ thống pháp luật riêng, đồng thời thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới.
Theo Đại sứ Nguyễn Minh Vũ, Công ước Hà Nội không chỉ là thắng lợi của chủ nghĩa đa phương, mà còn là phép thử sâu sắc về cách chúng ta hiểu chủ quyền trong kỷ nguyên số.
Tại phiên thảo luận, các diễn giả đã chia sẻ góc nhìn về mối quan hệ giữa chủ quyền và hợp tác quốc tế trong các quy định của Công ước Hà Nội, cũng như những cách tiếp cận để triển khai hiệu quả Công ước này.
Theo ông Jay Anson, Giám đốc Văn phòng Cư trú kỹ thuật số và Giám đốc An ninh thông tin, Bộ Tài chính Palau, Công ước Hà Nội tạo ra một khuôn khổ chung giúp các quốc gia có thể phối hợp nhanh chóng và hiệu quả hơn trong điều tra, chia sẻ thông tin và truy tố tội phạm xuyên biên giới.
Trưởng đoàn Palau cho rằng chủ quyền quốc gia là nguyên tắc tối thượng, nhưng cũng có thể trở thành rào cản nếu không có sự tin tưởng và hợp tác. Với Palau, một quốc đảo nhỏ, việc xây dựng năng lực là thách thức lớn, vì thiếu nhân lực và nguồn lực tài chính, song Công ước là động lực để nước này đầu tư nghiêm túc hơn vào an ninh mạng, đào tạo chuyên gia và tăng cường hợp tác quốc tế.
Giám đốc Hợp tác tư pháp quốc tế, Bộ Ngoại giao Iran Bahram Heidari nhìn nhận, Công ước Hà Nội là một cột mốc quan trọng, mang lại khuôn khổ pháp lý toàn cầu đầu tiên về tội phạm mạng; nhấn mạnh tầm quan trọng của Điều 5, quy định việc tôn trọng chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội bộ và toàn vẹn lãnh thổ - được coi là “chiếc ô” bao trùm toàn bộ văn kiện.
Công ước cũng dành hẳn một chương cho hợp tác quốc tế, thông qua dẫn độ, hỗ trợ tư pháp và chuyển giao phạm nhân, thể hiện sự cân bằng tinh tế giữa bảo vệ chủ quyền và thúc đẩy hợp tác.
Ông Bahram Heidari khẳng định, Iran ủng hộ Công ước dù vẫn còn một số khác biệt về quy định liên quan đến khai thác tình dục trẻ em và nội dung số, song đánh giá cao tính linh hoạt cho phép các hệ thống pháp luật khác nhau điều chỉnh phù hợp.
Phát biểu bế mạc, Đại sứ Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh, cuộc thảo luận tái khẳng định rằng Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng không chỉ là một văn kiện pháp lý, mà còn là nền tảng của niềm tin, hợp tác và trách nhiệm chung giữa các quốc gia.
Qua buổi toạ đàm, mọi người đã được lắng nghe những trao đổi phong phú và sâu sắc về cách thức Công ước này có thể vừa bảo vệ chủ quyền quốc gia, vừa thúc đẩy hợp tác quốc tế trong thế giới số ngày càng gắn kết. Điều này càng ý nghĩa hơn trong bối cảnh nhiều quốc gia hiện xem an ninh mạng là trọng tâm trong chính sách an ninh quốc gia, xem chủ quyền số là một phần không thể tách rời của chủ quyền quốc gia, và là tuyến phòng thủ mới trong kỷ nguyên số.
Theo Đại sứ Nguyễn Minh Vũ, tại phiên thảo luận, các diễn giả đã nhất trí, Công ước là sự cân bằng giữa các nguyên tắc, vừa khẳng định chủ quyền của các quốc gia trong không gian mạng, vừa thiết lập khuôn khổ hành động chung để ứng phó với những mối đe dọa an ninh mạng mà không quốc gia nào có thể tự mình giải quyết.
Đại sứ Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh, khi bước vào giai đoạn triển khai thực thi Công ước, điều quan trọng là phải kiên định bảo vệ nguyên tắc chủ quyền, đồng thời thúc đẩy tinh thần chủ nghĩa đa phương.
“Chúng ta cần tiếp tục duy trì đà tiến này, để Công ước thực sự trở thành khuôn khổ sống động, góp phần tăng cường khả năng ứng phó toàn cầu trước các mối đe dọa mạng và thúc đẩy công lý trong kỷ nguyên số", Đại sứ Nguyễn Minh Vũ nêu rõ./.
