Ban Tổ chức Cuộc thi “Thơ ca và Nguồn cội” đã trao 40 giải thưởng cho các tác giả có tác phẩm dự thi xuất sắc, trong đó có 9 giải dành cho các tác giả nước ngoài.
Ngày 14/12, Lễ trao giải Cuộc thi “Thơ ca và Nguồn cội” lần thứ ba đã diễn ra tại Bảo tàng Hà Nội, khép lại hành trình đặc biệt của một cuộc thi thơ ca Việt Nam từ không gian văn hóa làng xã truyền thống, từng bước lan tỏa ra phạm vi cả nước và vươn tới cộng đồng thi ca quốc tế. Sự kiện có sự tham dự của các đại biểu, đại diện lãnh đạo Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam và những người yêu thơ trong và ngoài nước.
* Thơ ca từ nguồn cội làng quê vươn ra thế giới
Làng Chùa (tên cổ là Hoàng Dương, nay thuộc xã Sơn Tiến, Hà Nội) từ lâu được biết đến như một hiện tượng đặc biệt trong đời sống văn hóa nông thôn Việt Nam. Đây được xem là ngôi làng duy nhất ở Việt Nam được mệnh danh là "làng thơ", nơi thơ ca hiện diện trong sinh hoạt thường ngày của nhiều thế hệ, từ đứa trẻ 5-6 tuổi đến những người cao tuổi đều có thể làm thơ.
Năm 1982, “Hội thơ làng Chùa” chính thức ra đời và ngày càng phát triển, trở thành hoạt động không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân làng Chùa. Trong những lần đàm đạo, đọc thơ, các thành viên Hội thơ làng Chùa đã nảy ra ý tưởng về việc tổ chức một cuộc thi thơ để kêu gọi người làng Chùa và những người con làng Chùa xa xứ viết về gia đình, quê hương... Trên tinh thần ấy, cuộc thi thơ Làng Chùa đầu tiên được tổ chức vào năm 2007, cho đến nay đã có 3 cuộc thi thơ Làng Chùa được tổ chức và vẫn giữ nguyên một chủ đề "Thơ ca và nguồn cội", một mục đích xuyên suốt và ngày càng lan tỏa.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Thư ký cuộc thi chia sẻ, mỗi chùm thơ dự thi là một giọng nói riêng biệt, ngập tràn hình ảnh và cảm xúc vang lên về mảnh đất và những người yêu thương của tác giả. Cho dù mảnh đất và những con người hiện ra trong những bài thơ là những vùng đất xa xôi và xa lạ... thì tất cả đều chứa đựng vẻ đẹp và sự thiêng liêng của đời sống thế gian. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho rằng, chủ đề của cuộc thi đã thực sự chạm đến trái tim của những người viết. Bởi, ai cũng có quyền và mong muốn được bày tỏ tình yêu với mảnh đất đã nuôi dưỡng mình, với nền văn hóa của quê hương mình.
“Đây là cuộc thi thơ của những người Việt Nam, nhưng không chỉ những người Việt Nam mà cả những nhà thơ quốc tế đã nhiệt tình tham gia. Họ khao khát được đến Việt Nam trong ngày tổng kết cuộc thi thơ, dù được giải hay không. Họ muốn đặt chân đến một vùng quê, để có thể cảm nhận sâu sắc hơn về nền văn hóa Việt Nam từ một làng quê…”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều bày tỏ.
Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến, thành viên Ban Giám khảo cho biết: Cuộc thi "Thơ ca và Nguồn cội" không chỉ là một sân chơi nghệ thuật, mà còn là nơi bồi đắp tình cảm, khơi dậy trong mỗi người niềm tự hào và gắn bó với quê hương, con người và nguồn cội.
Chỉ trong vòng 6 tháng phát động từ tháng 2-8/2025, cuộc thi đã nhận được hơn 1.500 bài thơ của hơn 500 tác giả ở khắp mọi miền đất nước gửi đến, đặc biệt có nhiều nhà thơ nước ngoài nổi tiếng cũng gửi thơ đến dự thi như: Fernando Rendón (Colombia); Bruce Weigl (Mỹ); Murad Sudani (Palestine); Hilda Twongyeirwe (Uganda); Julio Pavanetti (Uruguay); Marius Chelaru (Rumanio); Tưởng Vi Văn (Đài Loan - Trung Quốc)…
Theo nhà thơ Nguyễn Việt Chiến, những tác phẩm đoạt giải tại cuộc thi đã phản ánh đa dạng các cung bậc cảm xúc tha thiết, nóng bỏng khác nhau, đồng thời khắc họa những chiều kích phong phú của tình yêu quê hương, tình yêu con người và tình yêu nguồn cội. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi các giá trị truyền thống dễ bị phai mờ, những tiếng nói thơ ca này đã góp phần quan trọng vào việc gìn giữ bản sắc văn hóa và củng cố căn tính dân tộc.
* Vinh danh những tác giả tiêu biểu
Tại Lễ trao giải, Ban Tổ chức trao 40 giải thưởng cho các tác giả có tác phẩm dự thi xuất sắc, trong đó có 9 giải dành cho các tác giả nước ngoài.
Theo đó, Giải A được trao cho ba tác giả gồm: Lý Hữu Lương với chùm thơ “Ngày mẹ sinh tôi”, “Người gấp mình lại trong chăn”, “Xin về hiếu thuận với quê hương”. Tác giả Trương Xuân Thiên với các tác phẩm “Tử huyền”. “Mai hoa”, “Đôi mắt”. Tác giả Trang Thanh với chùm thơ “Lời một con cá nhỏ”. “Gửi cha”, “Cuối đông”.
Giải B vinh danh 7 tác giả gồm: Nguyễn Hoàng Anh Thư, Châu Anh Tuấn, Nguyễn Văn Song, Lê Đình Tiến, Vũ Tuyết Nhung, Khương Thị Mến, Bùi Việt Phương. Đây là những cây bút thể hiện rõ sự đa dạng trong cách tiếp cận chủ đề nguồn cội, từ hoài niệm văn hóa, suy tư triết luận đến cảm thức thiên nhiên và lịch sử.
Giải C vinh danh 16 tác giả, trong đó có nhiều cây bút trẻ và tác giả đến từ các vùng miền núi, góp phần mở rộng không gian văn hóa của thơ ca Việt Nam đương đại.
Bên cạnh đó, Ban Tổ chức còn trao 5 Giải Đặc biệt cho những tác giả đã mang lại cho thơ ca và cuộc sống một vẻ đẹp và một sức mạnh đặc biệt, gồm: Đỗ Trọng Khơi, Nguyễn Ngọc Hưng, Viên Nguyệt Ái, Vũ Đức Nguyên, Én Nhỏ (Huỳnh Thanh Thảo).
Ban Tổ chức cũng trao 9 Giải Cống hiến cho các tác giả nước ngoài, đã cống hiến cho thơ ca và hòa bình trên trái đất, gồm: Fernando Rendón (Colombia); Bruce Weigl (Mỹ); Murad Sudani (Palestine); Hilda Twongeirwe (Uganda); Julio Pavanetti (Uruguay); Marius Chelaru (Rumanio) và 3 tác giả đến từ Đài Loan (Trung Quốc) gồm: Tưởng Vi Văn, Trần Minh Nhân, Trần Chính Hùng.
Tại lễ trao giải, Ban Tổ chức đã ra mắt tập thơ “Người gieo hạt” (Nhà xuất bản Hội Nhà văn). Sách dày hơn 600 trang, tuyển chọn hơn 500 tác phẩm của trên 250 tác giả dự thi ở Việt Nam và nước ngoài. Tập thơ này được tài trợ bởi Qũy hỗ trợ phát triển Văn học nghệ thuật Việt Nam.
Cũng tại lễ trao giải, đại diện Ban Tổ chức đã trao tặng 100 triệu đồng hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng bởi lũ lụt ở miền Trung - Tây Nguyên.
Có thể thấy, từ một cuộc thi thơ mang tính làng xã, “Thơ ca và Nguồn cội” đã từng bước trở thành một không gian văn hóa mở, nơi thơ ca đóng vai trò kết nối con người với ký ức, lịch sử và các giá trị nhân văn; đồng thời lan tỏa và hội nhập thơ ca Việt Nam với dòng chảy văn hóa thế giới./.
