Các nước Á - Phi cần tăng cường liên kết kinh tế, thương mại, phát huy vai trò của các cơ chế hợp tác khu vực, xây dựng hành lang kết nối Á - Phi.
Chiều 9/9 tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức Diễn đàn quốc tế Á - Phi 2025 với chủ đề “Thích ứng trước các thách thức toàn cầu trong bối cảnh mới”. Đây là diễn đàn lần đầu tiên được tổ chức, mở ra nền tảng đối thoại và hợp tác giữa các khu vực nhằm cùng nhau hướng tới phát triển bền vững.
Sự kiện thu hút gần 200 đại biểu quốc tế là các nhà khoa học, nhà quản lý, chuyên gia đến từ nhiều quốc gia ở khu vực Á và Phi cùng đại diện các tổ chức quốc tế.
Tại diễn đàn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Minh Tuấn nhấn mạnh, những thách thức toàn cầu hiện nay ngày càng gia tăng, từ biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, dịch bệnh, đến bất ổn kinh tế và địa chính trị. Đây là sức ép chung buộc các nước phải có cách tiếp cận hợp tác đa phương, dựa trên tinh thần chia sẻ và trách nhiệm tập thể. Hai khu vực Á và Phi vốn có nền tảng đoàn kết lịch sử từ Hội nghị Á - Phi tổ chức tại thành phố Bandung (Indonesia) năm 1955, đề cao tinh thần độc lập dân tộc, bình đẳng, hợp tác và hòa bình, là cơ sở phát huy những giá trị chung để cùng nhau vượt qua thách thức, hướng tới phát triển ổn định và bền vững.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Trung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi, các nước Á - Phi cần tăng cường liên kết kinh tế, thương mại, phát huy vai trò của các cơ chế hợp tác khu vực, xây dựng hành lang kết nối Á - Phi cả về hạ tầng vật chất và hạ tầng số; đồng thời khuyến khích hợp tác doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo và chuỗi giá trị chung. Các nước cần mở rộng hợp tác về khoa học, công nghệ và giáo dục, thiết lập mạng lưới nghiên cứu trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, nông nghiệp, y tế và chuyển đổi số; mở rộng các chương trình học bổng, trao đổi sinh viên và đào tạo nghề, nhằm hình thành nguồn nhân lực phù hợp với kỷ nguyên số. Một nhiệm vụ khác là cải cách hệ thống toàn cầu để lợi ích và tiếng nói của các quốc gia đang phát triển được phản ánh đầy đủ, đồng thời thể chế hóa Diễn đàn Á - Phi thành cơ chế thường niên, gắn kết nghiên cứu với hành động hợp tác thực tiễn.
Tiến sĩ Diana Sfetlana Stoica, chuyên gia chính trị đến từ Trung tâm Nghiên cứu châu Phi Ubuntu (Romania) cho rằng, sự dịch chuyển của thế hệ trẻ giữa hai khu vực không chỉ là vấn đề di cư hay giáo dục, mà còn là cơ hội để mở rộng hợp tác trong kinh tế, văn hóa, xã hội, ngoại giao nhân dân và thanh niên chính là lực lượng có khả năng tạo nên những cầu nối mới, giúp gắn kết cộng đồng và mở ra những hướng phát triển sáng tạo.
Tiến sĩ Diana Sfetlana Stoica đã giới thiệu mô hình hợp tác “2x4Pro Cooperation”. Đây là sự gắn kết giữa hai khu vực Á và Phi thông qua bốn chủ thể chính gồm: Nhà nước, khu vực tư nhân, giới học thuật và cộng đồng thanh niên nhằm hợp tác toàn diện và thiết thực hơn, không chỉ giới hạn trong giáo dục và di cư mà còn mở rộng sang phát triển bền vững, ngoại giao nhân dân và trao đổi tri thức. Điều quan trọng là phải chuyển đổi tư duy từ hợp tác giữa các chính phủ sang hợp tác giữa các cộng đồng và con người. Chỉ khi đặt thanh niên vào vị trí trung tâm, thế hệ này mới có cơ hội phát huy năng lực, trở thành động lực tạo dựng tương lai chung cho cả hai khu vực.
Các đại biểu quốc tế tham dự diễn đàn cũng đồng tình, châu Á và châu Phi đang cùng nhau gánh chịu tác động từ nhiều thách thức toàn cầu. Những thách thức này vừa đặt ra rủi ro, vừa tạo áp lực buộc các quốc gia phải tìm kiếm những cách tiếp cận hợp tác mới. Trong giai đoạn hiện nay, việc trao đổi kinh nghiệm và phối hợp hành động giữa các nước Á - Phi có ý nghĩa quan trọng. Việc học hỏi lẫn nhau trong quản lý thiên tai, phòng, chống dịch bệnh, phát triển kinh tế xanh hay ứng dụng công nghệ số sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và tạo nền tảng cho phát triển bền vững.
Đối với Việt Nam, nhiều ý kiến đánh giá cho rằng quan hệ hợp tác với các nước Á và Phi ngày càng được mở rộng và đi vào chiều sâu, từ thương mại, đầu tư, giáo dục đến giao lưu văn hóa và nhân dân. Việt Nam được nhìn nhận là quốc gia có vai trò cầu nối, có thể góp phần thúc đẩy hợp tác đa phương và đưa ra những sáng kiến thực tiễn nhằm tăng cường hợp tác bình đẳng, cùng có lợi.../.
