Họa sĩ Đào Hải Phong chia sẻ về hành trình sáng tạo hơn ba thập niên, từ những năm tháng khởi nghiệp, lựa chọn con đường hội họa độc lập cho đến việc hình thành bản sắc riêng.
Sáng 25/10 tại Hà Nội, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tổ chức buổi Art Talk với chủ đề “Riêng một Lối Phong”, thu hút sự quan tâm của đông đảo giới chuyên môn và người yêu nghệ thuật.
Sinh năm 1965 tại Hà Nội trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, cha là họa sĩ, Nghệ sĩ Nhân dân Đào Đức, họa sĩ Đào Hải Phong đến với hội họa từ rất sớm. Ông cầm cọ vẽ từ năm 6 tuổi. Năm 1987, ông tốt nghiệp Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh và có thời gian làm họa sĩ thiết kế tại Xưởng phim truyện Việt Nam. Những năm tháng làm phim đã giúp ông được đi nhiều nơi, nhìn thấy những khung cảnh khác nhau của đất nước, gặp gỡ các nghệ sĩ sáng tạo trong điện ảnh. Từ đó, ông tích lũy vốn hiểu biết về ánh sáng, bố cục, nhịp điệu hình ảnh - những yếu tố sau này trở thành dấu ấn đặc trưng trong tác phẩm của ông.
Chính tình yêu mạnh mẽ với hội họa đã thôi thúc ông chuyển hướng. Năm 1992, họa sĩ Đào Hải Phong quyết định bước vào con đường sáng tác độc lập với mong muốn tự xây dựng một tiếng nói riêng, không theo lối mòn. Từ đây, không gian hội họa của ông được định hình rõ rệt: Phong cảnh Việt Nam với mái nhà, mặt hồ, cây bàng, vòm trời Hà Nội và những xóm nhỏ miền Bắc thân thuộc. Ông chọn những gì gần gũi nhất, thuộc về ký ức và đời sống của chính mình để chuyển hóa thành hình khối, sắc màu.
Ông chia sẻ, bước ngoặt nổi bật trong sáng tác đến từ trải nghiệm làm phim tại Quảng Bình. Những buổi chiều nắng loang trên mái ngói, rặng núi trùng điệp hay khoảng lặng giữa bóng tối và ánh sáng miền Trung đã để lại trong ông cảm xúc đặc biệt, trở thành nguồn cảm hứng lâu dài. Từ đó, phong cảnh không còn chỉ mang tính tả thực mà được ông tái cấu trúc, nhấn mạnh cảm xúc và ấn tượng. Gam màu trong tranh rực rỡ, đôi khi có phần siêu thực như cách ông “kể lại” một không gian mình đã bước qua.
Nhắc về màu sắc, họa sĩ Đào Hải Phong có một triết lý thú vị. Ông quan niệm rằng việc “làm đẹp cho đôi mắt” là một đặc quyền và nghệ thuật chính là nơi thể hiện điều đó một cách tinh tế nhất. Có người từng gọi tranh ông là “một bữa tiệc màu sắc”, cách ví von mà ông rất trân trọng. Ông tự nhận mình giống như một người đầu bếp, pha màu cũng như pha nước chấm, phải tinh tế, phải có dấu ấn riêng, phải “hợp khẩu vị” người thưởng thức. Người nghệ sĩ phải thực sự rung động 10 phần may ra tác phẩm mới truyền được 6-7 phần cảm xúc đến người xem. Màu sắc luôn gắn với trạng thái tinh thần. Có lúc ông vẽ toàn sắc đỏ, khi khác lại chỉ muốn dùng xanh hoặc ghi xám. Nhưng ông khẳng định, nghệ sĩ không nên đưa những bức xúc hay cảm xúc tiêu cực vào tác phẩm một cách áp đặt. Hội họa với ông, trước hết phải là nơi nuôi dưỡng khát vọng và sự hân hoan trước vẻ đẹp của đời sống.
Bên cạnh hội họa, họa sĩ Đào Hải Phong dành tình yêu đặc biệt cho thơ ca và văn chương. Ông thường tìm cảm hứng từ những câu thơ, câu văn đẹp để đặt tên tranh, tạo một “cầu nối” mềm mại, dễ gần giữa tác phẩm với công chúng. Ông tin rằng hội họa, khi có yếu tố thi ca, sẽ trở nên lắng đọng hơn, giàu cảm xúc hơn.
Ông cũng chia sẻ quan điểm về thưởng thức nghệ thuật, trong đó người xem không cần kiến thức hàn lâm để cảm nhận tranh. Cái cần nhất là sự đồng điệu, chi tiết, một vùng màu hay ánh sáng nào đó chạm đến ký ức riêng của mỗi người. Ông bày tỏ sự trân trọng với các nhà sưu tập, những người lặng lẽ gìn giữ và nuôi dưỡng đời sống hội họa.
Hơn 30 năm sáng tác, họa sĩ Đào Hải Phong đã tổ chức nhiều triển lãm cá nhân trong và ngoài nước. Tác phẩm của ông hiện có mặt trong nhiều bộ sưu tập quốc tế, hiện diện trong tư gia của vợ chồng cựu Tổng thống Hoa Kì Bill Clinton, trở thành một gương mặt tiêu biểu của hội họa đương đại Việt Nam. Ông coi đó không phải là thành tựu của riêng mình mà là kết quả của một thời kỳ nghệ thuật cởi mở, khi đổi mới mở ra cơ hội để hội họa Việt Nam đối thoại với thế giới.
Tiến sĩ Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, bày tỏ sự trân trọng đối với họa sĩ Đào Hải Phong vì những tình cảm và sự đồng hành cùng bảo tàng thông qua buổi trò chuyện thú vị này. “Art Talk - Những nẻo đường nghệ thuật” là chuỗi chương trình được xây dựng nhằm tạo dựng một không gian đối thoại cởi mở giữa công chúng và nghệ sĩ, từ đó góp phần lan toả tình yêu nghệ thuật trong cộng đồng./.
