Khi những chính sách bám sát thực tế và nhu cầu của người lao động, tinh thần thi đua yêu nước sẽ tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, đóng góp vào sự phát triển bền vững của toàn xã hội.
Phong trào "Lao động giỏi - Lao động sáng tạo" không còn là một khẩu hiệu thi đua đơn thuần, mà đã trở thành động lực cốt lõi, một chiến lược phát triển bền vững, khẳng định trí tuệ và bản lĩnh của giai cấp công nhân Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập và chuyển đổi số. Đây là nội dung được khẳng định tại Đại hội Thi đua yêu nước công nhân, viên chức, lao động toàn quốc lần thứ XI.
*Mô hình "3 trụ cột" và triết lý sáng tạo
Là một trong những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Samsung Electronics Việt Nam (SEV) tại Bắc Ninh không chỉ dẫn đầu về sản xuất thiết bị điện tử mà còn là một điển hình kiểu mẫu về xây dựng và lan tỏa văn hóa sáng tạo. Với một "đại gia đình" hơn 12.000 người lao động, việc khơi dậy và duy trì ngọn lửa đổi mới trong mỗi cá nhân là một bài toán quản trị đầy thách thức.
Chia sẻ tại Đại hội, ông Lại Hoàng Dũng - Chủ tịch Công đoàn cơ sở SEV Bắc Ninh - đã đúc kết một kinh nghiệm sâu sắc: "Sáng tạo chỉ thực sự bùng nổ khi người lao động được truyền cảm hứng, được tin tưởng thử nghiệm, được ghi nhận minh bạch và được khen thưởng kịp thời".
Chính từ triết lý này, SEV đã biến phong trào thi đua yêu nước thành một chiến lược phát triển con người cụ thể, mang tên phong trào Smart với triết lý "3 Up: Nâng tầm - Bứt phá - Vươn xa". Đây không chỉ là một cuộc vận động, mà là một hành trình hướng đến hình mẫu người lao động lý tưởng: "Dám nghĩ - Dám làm - Dám đổi mới".
Theo ông Lại Hoàng Dũng, để đưa tinh thần này vào, Công đoàn SEV đã phối hợp chặt chẽ với Ban lãnh đạo Công ty xây dựng một mô hình thi đua toàn diện, bền vững, vận hành dựa trên ba trụ cột chính. Thứ nhất là cơ chế "Điểm danh ý tưởng", một hệ thống đảm bảo tính minh bạch, nhanh chóng và công bằng. Thay vì để các ý tưởng rơi vào im lặng, SEV xây dựng một cổng thông tin điện tử và các hòm thư góp ý tại tất cả các phân xưởng. Điểm cốt lõi nằm ở cam kết: Mọi ý tưởng, dù lớn hay nhỏ, đều được ghi nhận và phản hồi trong vòng 72 giờ. Một Hội đồng chuyên môn gồm đại diện Công đoàn, kỹ sư và quản lý cấp cao trực tiếp thẩm định tính khả thi. Sự tôn trọng và phản hồi kịp thời này chính là chất xúc tác đầu tiên, phá vỡ rào cản e ngại của người lao động.
Trụ cột thứ hai là "Vườn ươm sáng tạo". Đây là giải pháp cho một vấn đề tồn tại lâu nay: Nhiều ý tưởng hay bị "mắc kẹt" giữa mong muốn và khả năng thực thi. Nhận thấy điều này, Công đoàn đã kiến tạo Quỹ Innovation - Đổi mới sáng tạo. Quỹ này không chỉ cấp kinh phí, mà còn hỗ trợ về vật tư, kỹ thuật và thời gian để người lao động hoặc nhóm lao động có thể triển khai thử nghiệm ý tưởng của mình. "Vườn ươm" này đã biến những phác thảo trên giấy thành những sáng kiến thực tế, mang lại lợi ích rõ rệt cả về hiệu quả kinh tế lẫn cải thiện môi trường làm việc. Và cuối cùng là tôn vinh, lan tỏa thông qua "Tháng sáng tạo" và Lễ trao thưởng "Best Innovation - Vua Cải tiến".
Hiệu quả của mô hình này được chứng minh bằng những con số ấn tượng. Chỉ tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, số lượng sáng kiến, ý tưởng tại SEV tăng 250% so với cùng kỳ năm trước. Tính đến tháng 10/2025, đã có 32.600 sáng kiến được ứng dụng vào thực tế, giúp tiết kiệm và cải thiện điều kiện làm việc cho công nhân. Nhiều năm liền, đội thi SEV đạt giải cao nhất tại các cuộc thi sáng kiến cấp Tập đoàn, khẳng định vị thế tiên phong của lao động Việt Nam trong hệ thống Samsung toàn cầu.
Phong trào sáng tạo tại SEV đã thấm sâu vào văn hóa doanh nghiệp, trở thành "chất keo tinh thần" gắn kết đội ngũ. Từ thực tiễn này, ông Dũng kiến nghị nhân rộng mô hình "Vườn ươm sáng tạo" và đề xuất cơ chế thưởng theo tỉ lệ phần trăm giá trị làm lợi từ sáng kiến, được quy định cụ thể trong thỏa ước lao động tập thể.
Khi sáng tạo trở thành thương hiệu
Đến với Đại hội thi đua yêu nước lần này, đại diện cho hơn 600.000 đoàn viên, người lao động Thủ đô, chị Phùng Nguyệt Hà, cán bộ Tập đoàn Fecon mang tới một góc nhìn khác. Là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực nền móng và công trình ngầm, Fecon nhận thức sâu sắc rằng "người lao động là tài sản quý giá nhất". Trong 21 năm qua, Công đoàn Fecon và các phòng ban chuyên môn đã biến phong trào "Sáng kiến - Sáng tạo" thành một giá trị cốt lõi trong văn hóa doanh nghiệp: "Dám nghĩ - Dám làm - Dám đổi mới".
Theo chị Phùng Nguyệt Hà, có ba kinh nghiệm then chốt làm nên thành công của Fecon. Trước hết là nuôi dưỡng tinh thần đổi mới từ chính văn hóa doanh nghiệp. Mỗi sáng kiến được trân trọng như một "hạt giống" quý. Lãnh đạo tập đoàn luôn trực tiếp lắng nghe, tạo môi trường để người lao động tự tin thể hiện ý tưởng.
Công đoàn là cầu nối và hạt nhân lan tỏa. Nếu một ý tưởng của công nhân có tiềm năng, Công đoàn sẽ kết nối với Hội đồng Khoa học của tập đoàn để thẩm định công bằng, Viện Nghiên cứu và Phát triển Fecon đóng vai trò "bệ phóng", biến ý tưởng thành dự án R&D thực tế. Đây là một quy trình khép kín, đảm bảo không một ý tưởng giá trị nào bị bỏ lỡ.
Điều quan trọng là phải đặt người lao động làm trung tâm của sự tôn vinh. Fecon không chỉ khen thưởng bằng vật chất, mà còn biến mỗi lễ tổng kết sáng kiến thành một "Ngày hội văn hóa doanh nghiệp". Kết quả là hơn 250 sáng kiến đoạt giải, trong đó trên 200 sáng kiến được ứng dụng, mang lại lợi ích kinh tế hàng trăm tỉ đồng như: Giải pháp thi công cọc PHC tại Dự án Điện gió BT1 & BT2 Quảng Bình làm lợi 13,89 tỉ đồng; giải pháp khoan định hướng (HDD) tại Dự án xử lý nước thải Yên Xá làm lợi 34,8 tỉ đồng; giải pháp trượt máy đào TBM qua ga bằng hệ bánh xe và hệ kẹp làm lợi 42 tỉ đồng.
Trước yêu cầu mới của thời đại số, chị Phùng Nguyệt Hà đề xuất những cơ chế khuyến khích thiết thực hơn. Mỗi sáng kiến cần được tôn vinh kịp thời, ngay tại nơi làm việc; cần xây dựng hệ thống kết nối sáng kiến doanh nghiệp với các chương trình đổi mới sáng tạo cấp quốc gia, để ý tưởng nhỏ của người lao động có thể lan tỏa thành giá trị lớn cho xã hội.
Nỗ lực từ những điều nhỏ nhất
Đến với Đại hội Thi đua yêu nước, đại diện Công ty Cổ phần Than Vàng Danh - Vinacomin, thợ lò bậc 5/5 Phạm Đình Duẩn (Phân xưởng khai thác 14) chia sẻ câu chuyện nghề và hành trình phấn đấu trở thành Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới với chủ đề: "Nỗ lực từ những điều nhỏ nhất để đạt được thành công cao nhất trong lao động sản xuất".
Bước vào nghề từ tấm bằng sơ cấp khai thác mỏ hầm lò, anh Phạm Đình Duẩn sớm xác định muốn trụ vững nơi hầm sâu phải không ngừng học hỏi, rèn luyện và chấp hành nghiêm kỷ luật sản xuất. Từ những thao tác nhỏ như sắp xếp dụng cụ thuận tay, kiểm tra từng giá chống, phối hợp nhịp nhàng giữa thợ chính và thợ phụ, anh luôn đặt mục tiêu hoàn thành tốt từng ca việc, mỗi ngày làm tốt hơn ngày hôm trước. Chính sự tích lũy bền bỉ đó giúp anh trưởng thành về kỹ năng, kinh nghiệm, trở thành thợ bậc cao, đóng góp vào năng suất và an toàn chung của đơn vị.
Tinh thần đoàn kết, yêu thương, đùm bọc nhau trong điều kiện làm việc khắc nghiệt dưới hầm lò luôn là giá trị được người thợ mỏ gìn giữ và lan tỏa. Anh Duẩn cho biết, không ít ca làm việc mồ hôi ướt đẫm lưng áo, nhưng tiếng cười vẫn vang giữa lò sâu. Truyền thống "Kỷ luật và đồng tâm" - biểu tượng của giai cấp công nhân vùng mỏ - chính là động lực giúp tập thể vượt qua khó khăn, giữ vững nhịp độ sản xuất.
Hơn 20 năm gắn bó với nghề, từ thợ mới đến Tổ trưởng sản xuất, anh cùng đồng nghiệp duy trì tổ sản xuất nhiều năm liền không để xảy ra tai nạn, không có sự cố thiết bị, luôn vượt kế hoạch 20–30%, đời sống và thu nhập người lao động ngày càng ổn định. Đó là minh chứng cho quan điểm: Một tập thể mạnh là tập thể biết chung sức, cùng tiến bộ.
Trong bối cảnh ngành than bước vào thời đại công nghiệp hóa, tự động hóa và chuyển đổi số, yêu cầu đối với người thợ mỏ không chỉ là sức khỏe và sự bền bỉ, mà còn là trí tuệ và khả năng sáng tạo. Từ những trăn trở làm thế nào để giảm sức lao động nhưng vẫn bảo đảm an toàn và năng suất, nhiều sáng kiến của anh Duẩn đã được Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam ghi nhận, mang lại hiệu quả làm lợi hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Từ thực tiễn lao động, anh Duẩn bày tỏ mong muốn các chương trình đào tạo kỹ năng số cho công nhân ngày càng thực chất; phong trào "Lao động giỏi, Lao động sáng tạo" gắn chặt hơn với nhu cầu sản xuất; đời sống vật chất, tinh thần của thợ mỏ tiếp tục được quan tâm để người lao động yên tâm gắn bó dài lâu.
Khi những chính sách, hành động và phong trào thi đua bám sát thực tế và nhu cầu của người lao động, tinh thần thi đua yêu nước sẽ tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành Than - Khoáng sản Việt Nam./.
