Tiếp cận công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo tư duy “vòng tuần hoàn nhân lực”
Công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là một trụ cột quan trọng trong “đối ngoại nhân lực”, góp phần lan tỏa hình ảnh đất nước, kỷ luật và tác phong lao động của người Việt Nam tới bạn bè quốc tế.
Sáng 24/11, tại Cần Thơ, Bộ Nội vụ phối hợp với UBND thành phố Cần Thơ tổ chức Hội nghị thúc đẩy triển khai hiệu quả các chương trình đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo các thỏa thuận quốc tế đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Trụ cột quan trọng trong “đối ngoại nhân lực”
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng cho biết, với quan điểm phát triển kinh tế – xã hội, đẩy mạnh hội nhập quốc tế, nâng tầm vị thế quốc gia và tháo gỡ mọi rào cản để phát triển, công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, đặc biệt là các chương trình phi lợi nhuận theo thỏa thuận quốc tế, không chỉ là một giải pháp kinh tế – xã hội đơn thuần mà đã và đang trở thành một kênh triển khai hiệu quả các chủ trương lớn của Đảng về hội nhập quốc tế, phát triển nguồn nhân lực, ngoại giao kinh tế; một trụ cột quan trọng trong “đối ngoại nhân lực”, góp phần lan tỏa hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, kỷ luật và tác phong lao động của người Việt Nam tới bạn bè quốc tế. Đồng thời, là một vòng tuần hoàn nhân lực tương đối hoàn chỉnh, từ khâu chuẩn bị và đào tạo nguồn – tuyển chọn – phái cử – quản lý, bảo vệ người lao động ở nước ngoài – đến hỗ trợ tái hòa nhập và sử dụng hiệu quả nguồn lực lao động sau khi về nước.
Nhấn mạnh việc thay đổi tư duy đưa người lao động ra làm việc ở nước ngoài không đơn thuần là mang ngoại tệ về mà quá trình làm việc ở nước ngoài là để người lao động tích lũy kiến thức, tay nghề, sau đó trở về tiếp tục phục vụ trong nước, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng cho biết, chương trình mang lại hiệu quả cao, được xã hội đánh giá cao: kinh tế gia đình khởi sắc, tư duy, văn hóa của người lao động cũng thay đổi, nâng lên, khai thông được nhiều ứng xử trong gia đình, cộng đồng, góp phần giảm nghèo bền vững, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Thời gian qua, các chương trình đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hình thức phi lợi nhuận do Trung tâm Lao động ngoài nước triển khai đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận: khoảng 155.000 lượt người lao động được phái cử đi làm việc ở nước ngoài, hằng năm đóng góp lượng ngoại tệ ước tính khoảng 17.000 tỷ đồng, trở thành một trong những nguồn đóng góp ngoại tệ quan trọng của đất nước, góp phần quan trọng vào công cuộc giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, đặc biệt là đối với các đối tượng chính sách, người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, quân nhân và công an xuất ngũ.
Tư duy “vòng tuần hoàn nhân lực”
Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng nêu những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai. Đó là ở một số địa phương, một bộ phận người lao động chưa “nhận diện” đầy đủ, chưa phân biệt rõ các chương trình phi lợi nhuận do đơn vị sự nghiệp công lập triển khai với các hình thức đi làm việc ở nước ngoài khác, dẫn tới việc tham gia còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương và nhu cầu chính đáng của người lao động. Công tác phối hợp, giải quyết việc làm cho bộ đội, công an xuất ngũ thông qua các chương trình đi làm việc ở nước ngoài theo thỏa thuận quốc tế vẫn còn dư địa rất lớn, cần có giải pháp căn cơ, đồng bộ và hiệu quả hơn.
Ở lĩnh vực lao động thời vụ, Thứ trưởng Nội vụ cho rằng vẫn còn bất cập trong khâu tuyển chọn, đào tạo, quản lý, như: tuyển chọn chưa đúng đối tượng; một bộ phận người lao động chưa chấp hành tốt kỷ luật, vi phạm hợp đồng, bỏ trốn do chênh lệch thu nhập, tính chất công việc nặng nhọc, thời tiết khắc nghiệt…
“Những hạn chế này nếu không được khắc phục kịp thời sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới hình ảnh, uy tín của người lao động Việt Nam, của các địa phương và của các chương trình đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo thỏa thuận quốc tế”, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng cảnh báo.
Từ các vấn đề trên, Thứ trưởng đề nghị Hội nghị phải tiếp cận công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo tư duy “vòng tuần hoàn nhân lực” và “đối ngoại nhân lực”, đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong toàn bộ chu trình; gắn chặt công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài với chiến lược hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế địa phương. Hoàn thiện thể chế, cơ chế phối hợp và văn hóa tuân thủ pháp luật.
Đề xuất xây dựng Cổng thông tin quốc gia về việc làm ngoài nước
Giám đốc Trung tâm Lao động ngoài nước Đặng Huy Hồng cho hay, hợp tác lao động thông qua thỏa thuận quốc tế được xem là "điểm sáng" trong quan hệ hợp tác với các quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản, Cộng hòa Liên bang Đức và mới đây Australia với Chương trình hợp tác đưa người lao đông đi làm việc trong ngành nông nghiệp. Trung tâm đang triển khai 8 chương trình theo Thỏa thuận quốc tế tại 5 quốc gia/vùng lãnh thổ, với đặc điểm chung là chi phí thấp, nhiều ưu đãi, có chương trình được đài thọ toàn bộ.
Ông đề nghị Bộ Nội vụ xây dựng Cổng thông tin quốc gia về việc làm ngoài nước là địa chỉ chính thống, duy nhất, tích hợp thông tin về tất cả các chương trình, thị trường, bao gồm cả các chương trình phi lợi nhuận của Trung tâm và các đơn hàng, hợp đồng của các doanh nghiệp dịch vụ đã được cấp phép. Điều này giúp người lao động có một nơi tra cứu tin cậy, giảm thiểu các hành vi tiêu cực và tạo kênh kết nối trực tiếp, minh bạch giữa người lao động với đơn vị phái cử.
Giám đốc này cũng đề nghị Việt Nam nên có một chiến lược tổng thể về "Thương hiệu lao động Việt Nam" chăm chỉ, kỷ luật, tay nghề cao; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu người lao động hết hạn hợp đồng về nước, có chính sách hỗ trợ kết nối người lao động với các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng nhằm hỗ trợ việc làm cho người lao động yên tâm về nước, sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực có kinh nghiệm, kỹ năng, ngoại ngữ.
Sở Nội vụ các địa phương quan tâm chỉ đạo các đơn vị được Sở giao đầu mối phối hợp với Trung tâm Lao động ngoài nước tăng cường phối hợp thông tin, truyền thông để người dân, người lao động quan tâm đến việc đi làm việc ở nước ngoài biết đến các chương trình phi lợi nhuận Trung tâm đang triển khai, giảm thiểu hơn nữa các phát sinh tiêu cực, giảm thiểu tình trạng cò mồi, lừa đảo; thường xuyên thông tin nhu cầu tuyển dụng, kết nối việc làm cho người lao động đã về nước.
Từng đi làm việc tại Hàn Quốc theo Chương trình EPS, chị Ngô Thị Út Luân (Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ về hành trình từ một cô gái nghèo sinh ra và lớn lên ở Thanh Hóa, năm 2008 trở thành người lao động EPS – cánh cửa đầu tiên mở ra tương lai mới cho cuộc đời chị và sau này khởi nghiệp thành công tại Việt Nam. Trở về nước lập nghiệp năm 2019, chị Luân cùng đối tác đã thành lập Công ty chuyên phân phối mỹ phẩm và thực phẩm chức năng Hàn Quốc. tạo việc làm ổn định cho gần 20 nhân sự.
Nhìn về Chương trình EPS, chị Luân nhận định đây là một chương trình dành cho người lao động đi làm việc ở Hàn Quốc hoàn toàn công khai, minh bạch, không vì lợi nhuận; mong chương trình tiếp tục được mở rộng, tạo thêm nhiều cơ hội cho người lao động có nguyện vọng đi làm việc ở nước ngoài với chi phí thấp./.
