Các dự án đường sắt đô thị tại hai thành phố có quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật, công nghệ cao và hiện đại, tiến độ triển khai rất khẩn trương.

Chính phủ ban hành Nghị quyết số 318/NQ-CP ngày 09/10/2025 về kế hoạch triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Mục đích ban hành Kế hoạch nhằm tổ chức thể chế hóa và thực hiện đầy đủ các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đã đề ra trong Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội. Đồng thời, xác định rõ các nhiệm vụ để các bộ, ngành, địa phương thực hiện các công việc liên quan triển khai thực hiện chuẩn bị đầu tư, đầu tư các tuyến đường sắt đô thị, phát triển đô thị theo định hướng TOD, phát triển công nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực đường sắt; làm cơ sở để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương tập trung chỉ đạo, tổ chức thực hiện, bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật, tiến độ, chất lượng, quản lý chặt chẽ và sử dụng vốn tiết kiệm, hiệu quả, công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Các dự án đường sắt đô thị tại hai thành phố có quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật, công nghệ cao và hiện đại, tiến độ triển khai rất khẩn trương; được Quốc hội cho phép áp dụng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để triển khai thực hiện. Để việc tổ chức thực hiện Dự án đáp ứng chất lượng, tiến độ yêu cầu, bên cạnh các nhiệm vụ thường xuyên, các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức triển khai thực hiện 3 nhiệm vụ sau:

*Xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật

Về xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, Nghị quyết yêu cầu: Văn bản quy phạm pháp luật (khoản 4 Điều 4 và khoản 1, điểm a, điểm b khoản 2, khoản 3, khoản 4 Điều 5 Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội) quy định về nội dung, yêu cầu về khảo sát, lập thiết kế kỹ thuật tổng thể (thiết kế FEED) thay thế cho thiết kế cơ sở trong Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án và các bước thiết kế triển khai sau thiết kế FEED, lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng của dự án áp dụng thiết kế FEED...: thực hiện theo Nghị định số 123/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ quy định chi tiết về thiết kế kỹ thuật tổng thể và cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt.

Văn bản quy phạm pháp luật (khoản 2, điểm a khoản 3 Điều 7 Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội) quy định về phát triển khoa học, công nghệ và đào tạo phát triển nguồn nhân lực cho các dự án đường sắt đô thị; quy định tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt: thực hiện theo Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 của Chính phủ về kế hoạch triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Xây dựng, ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ (điểm b khoản 3 Điều 7 Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội) quy định về danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ cho tổ chức, doanh nghiệp nhà nước hoặc đặt hàng cho tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam: thực hiện theo Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 của Chính phủ về kế hoạch triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Đối với việc xây dựng, ban hành các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân (khoản 1 Điều 6, khoản 1 Điều 9 Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội) về phát triển đô thị theo mô hình TOD và quy định chi tiết phương pháp xác định mức thu, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện việc thu tiền đối với các khoản thu để phát triển hệ thống đường sắt đô thị, hệ thống giao thông công cộng, hạ tầng kỹ thuật kết nối với hệ thống vận tải hành khách công cộng: Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh quy định chi tiết các chính sách đặc thù tại khoản 1 Điều 6 và khoản 1 Điều 9 Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội theo thẩm quyền và quy định pháp luật.

Về triển khai công việc cụ thể Nghị quyết số 188/2025/QH15, thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh là cơ quan chủ quản, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương có liên quan tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết này bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả, khả thi và tiến độ, không để trục lợi chính sách, thất thoát, lãng phí; chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tổ chức thực hiện bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, hiệu quả.

Đối với Đề án phát triển nguồn nhân lực và Đề án phát triển công nghiệp đường sắt được thực hiện theo nhiệm vụ cụ thể của các bộ, ngành địa phương tại Nghị quyết số 127/NQ-CP ngày 13/5/2025 của Chính phủ.

*Phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD)

Nghị quyết yêu cầu thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành thực hiện một số nhiệm vụ sau: Rà soát, điều chỉnh quy hoạch vùng phụ cận ga, đề-pô đường sắt, điều chỉnh các chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội (nếu cần) để triển khai dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD. Tổ chức lập, phê duyệt dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD tại các ga, đề-pô đường sắt đô thị. Bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương để triển khai dự án đầu tư công thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để tạo quỹ đất đấu giá nhằm phát triển đô thị theo quy định của pháp luật. Tổ chức đấu giá quỹ đất vùng phụ cận ga, đề-pô đường sắt để phát triển đô thị theo quy định của pháp luật để tạo nguồn ngân sách cho địa phương.

Nghị quyết này có hiệu lực kể từ ngày ký (9/10/2025)./.