Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã mở ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc thực thi về quyền tác giả, quyền liên quan.
Ngày 6/12, tại Hà Nội, Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức Hội nghị - Hội thảo “Tuyên truyền, phổ biến các điều ước quốc tế về quyền tác giả, quyền liên quan và thực thi pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian, doanh nghiệp khai thác, sử dụng”.
Hội thảo chia thành 2 phần. Phần 1, các chuyên gia trình bày tham luận với các nội dung cơ bản về tổng quan pháp luật Việt Nam, các Điều ước quốc tế về quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số; nội dung cơ bản của Hiệp ước về Quyền tác giả của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (Hiệp ước WCT), Hiệp ước về Cuộc biểu diễn và Bản ghi âm của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (Hiệp ước WPPT); tổng quan về sàn thương mại điện tử và hàng hóa bản quyền; khai thác, sử dụng nội dung số và áp dụng các biện pháp công nghệ trong bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số; xử lý hàng hóa xâm phạm bản quyền trên các sàn thương mại điện tử.
Phần 2 là tọa đàm về cơ chế phối hợp và giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong xử lý xâm phạm bản quyền trên môi trường số. Các diễn giả đã trao đổi kinh nghiệm của một số quốc gia, đồng thời đưa ra các đề xuất, giải pháp hữu ích đối với việc khai thác và thực thi quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã mở ra nhiều cơ hội, đưa đến nhiều công cụ sáng tạo mới, đồng thời tạo ra môi trường lưu giữ, phương thức phân phối và các hình thức khai thác, sử dụng mới đối với các tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng. Tuy nhiên, môi trường số cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc tự bảo vệ quyền của các chủ thể và hoạt động của các cơ quan quản lý, thực thi về quyền tác giả, quyền liên quan, nhất là trong bối cảnh hành vi vi phạm bản quyền trên không gian mạng có sự tham gia của nhiều chủ thể từ các quốc gia khác nhau, gây khó khăn cho việc xác định và xử lý hành vi vi phạm trong thẩm quyền tài phán quốc gia.
Chia sẻ tại sự kiện, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Phạm Thị Kim Oanh khẳng định: Việc mua bán, trao đổi hàng hóa và dịch vụ trên các nền tảng trực tuyến đã tạo ra một cuộc cách mạng trong cách thức giao thương và tương tác kinh tế, nhưng đồng thời cũng kéo theo những thách thức, đặc biệt là đối với quyền sở hữu trí tuệ, trong đó bản quyền là một trong những lĩnh vực được quan tâm nhiều.
Theo bà Phạm Thị Kim Oanh, trong môi trường thương mại điện tử, việc bảo vệ bản quyền trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Các tác phẩm nghệ thuật, phần mềm, bài viết, hình ảnh, video và các sản phẩm trí tuệ khác dễ dàng bị sao chép, phân phối mà không có sự kiểm soát đầy đủ. Những hành vi xâm phạm bản quyền như việc tải lên, sao chép và phát tán trái phép các sản phẩm trí tuệ, đang gây thiệt hại lớn cho các chủ sở hữu bản quyền và làm suy yếu nền kinh tế sáng tạo. Vì vậy, việc bảo vệ bản quyền trong môi trường thương mại điện tử đòi hỏi một sự kết hợp chặt chẽ giữa các yếu tố pháp lý, công nghệ và trách nhiệm của các bên liên quan.
Bà Phạm Thị Kim Oanh cho biết, Việt Nam đã và đang chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, trong đó có lĩnh vực quyền tác giả, quyền liên quan. Đến nay, Việt Nam đã tham gia 8/9 Điều ước quốc tế đa phương về quyền tác giả, quyền liên quan. Chúng ta cũng đàm phán, ký kết 2 hiệp định song phương và 14 hiệp định kinh tế, thương mại tự do song phương, đa phương với các quốc gia, khu vực kinh tế trên thế giới có nội dung về quyền tác giả, quyền liên quan. Các thỏa thuận này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các tác giả và nhà sáng tạo mà còn tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc để xử lý vi phạm.
Bà Phạm Thị Kim Oanh cũng thừa nhận, vẫn còn nhiều thách thức trong việc thực thi và bảo vệ bản quyền trong thương mại điện tử, đặc biệt là khi đối diện với những vi phạm không giới hạn về địa lý và thời gian. Những hành vi xâm phạm bản quyền trên các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới cũng như việc xử lý các vi phạm trên không gian mạng, đòi hỏi sự phối hợp và hợp tác mạnh mẽ giữa các quốc gia, tổ chức quốc tế và nền tảng trực tuyến.
Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả cho rằng, các công cụ pháp lý hiện tại đã cung cấp một số giải pháp quan trọng nhưng trong bối cảnh ngày càng có nhiều vi phạm và hành vi xâm phạm bản quyền ngày một tinh vi hơn, chúng ta cần phải có những biện pháp mạnh mẽ hơn và cũng cần có một hệ thống quản lý bản quyền toàn diện, kết hợp giữa các chính sách pháp lý, công nghệ và sự hợp tác quốc tế.../.
