Gen Z, nhóm độc giả sinh ra trong thời đại số, yêu thích nội dung nhanh, ngắn, trực quan và đậm chất cá nhân hóa, đang định hình lại cách truyền thông vận hành.
Chiều 17/6, tại Trụ sở Trung tâm Thông tấn Quốc gia, Báo điện tử VietnamPlus - Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) tổ chức tọa đàm chuyên đề “Báo chí thu hút Gen Z bằng nội dung sáng tạo”.
Phó Tổng giám đốc TTXVN Đoàn Thị Tuyết Nhung cùng các chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo báo chí, chuyên gia công nghệ, lãnh đạo cơ quan báo chí, một số nhà báo, phóng viên nhiều kinh nghiệm “thực chiến” tham dự Tọa đàm.
Phát biểu đề dẫn, Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus Trần Tiến Duẩn cho biết, thế hệ Z (Gen Z) là nhóm độc giả sinh ra trong thời đại kỹ thuật số, hiện là một trong những nhóm người tiêu dùng truyền thông lớn nhất, với đặc trưng sử dụng điện thoại thông minh để tiếp cận thông tin hàng ngày và có thói quen tiêu dùng kỹ thuật số rõ rệt. Một khảo sát của VietnamPlus với 764 người trẻ cho thấy, tới 83,9% Gen Z dùng điện thoại để đọc tin, chỉ 12% dùng máy tính, phần còn lại sử dụng máy tính bảng.
Về nội dung, Gen Z ưa thích các chủ đề trên không gian số: xã hội 66,8%; văn hóa 66%; đời sống 63,6%; du lịch 40,7%; phát triển bản thân 56,2%; tình yêu, tình cảm gia đình 50%. Riêng nhu cầu về tiếp cận thông tin, loại hình video chiếm 78,4%, hình ảnh 67,8%, bài viết ngắn 64,7%, Podcast 27,5%, sản phẩm đa phương tiện 28,8%, đồ họa 23,8%.
Nghiên cứu của Nic Newman trong Journalism, Media, and Technology Trends and Predictions 2024 chỉ ra rằng các nền tảng dựa trên video đang làm thay đổi cách thức truyền thông, với các nội dung ngắn, trực quan trở thành ưu tiên. Mạng xã hội như Facebook, Tiktok, và Zalo đang chiếm lĩnh phần lớn thời gian của người dùng trẻ tuổi, trong khi các kênh thông tin truyền thống như báo chí và truyền hình ngày càng mất đi sức ảnh hưởng.
Các nhà xuất bản báo chí cũng đang đối mặt với thách thức lớn từ việc giảm lưu lượng truy cập từ các nền tảng truyền thống và phải chuyển hướng tập trung vào các kênh trực tiếp hoặc các nền tảng mới. Trong khi đó, thế hệ Z thích tiếp cận sản phẩm truyền thông nhanh hơn, nhiều hơn, ngắn hơn, trực tiếp hơn; họ chỉ quan tâm đến các chủ đề mà họ hứng thú.
Theo ông Trần Tiến Duẩn, để thu hút Gen Z, Báo điện tử VietnamPlus đã có nhiều hình thức truyền thông phù hợp, đó là các dạng bài chuyên sâu được thiết kế dữ liệu cầu kỳ; các sản phẩm báo chí sáng tạo như: Ảnh, video 306, đồ họa động, rap news, chatbot, short video, web story, podcast hay hiện tại là các chuyên trang tương tác 3D về các sự kiện lịch sử dân tộc; đồng thời, lan tỏa thông tin chính thống lên các nền tảng xã hội.
Tọa đàm đã cung cấp nhiều thông tin thú vị và hữu ích cho việc xây dựng, phát triển chiến lược thu hút độc giả của các cơ quan báo chí như: “Gen Z với báo chí truyền thống và những thách thức cho các tòa soạn tin tức”, “Gen Z và Bản tin thế hệ mới: Khi báo chí cần phải trẻ hóa”, “Chiến lược thu hút độc giả trẻ trong kỷ nguyên số” và “Một sản phẩm mà Gen Z thích”.
Theo Thạc sỹ Nguyễn Văn Hào, giảng viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền, trong bối cảnh quá tải thông tin như hiện nay, Gen Z không còn đủ thời gian và sự kiên nhẫn để đọc qua hàng chục trang báo mỗi ngày. Họ chọn cách nhờ trí tuệ nhân tạo (AI) đọc báo hộ. Vì vậy, muốn chinh phục Gen Z, nhà báo cần phải hiểu họ nhiều hơn, sáng tạo nội dung mới có chất riêng, viết như đang trò chuyện và đồng hành như một người bạn cùng thế hệ. Ông Nguyễn Văn Hào đề xuất sử dụng ngôn ngữ Gen Z vào một số chuyên mục phù hợp như: Giải trí, thời trang, đời sống, giáo dục, khởi nghiệp, kỹ năng, môi trường, công nghệ, đời sống số…
Tiến sỹ Vũ Tuấn Anh, Trưởng khoa Truyền thông và Văn hóa đối ngoại, Học viện Ngoại giao cho rằng, thế hệ Gen Z không còn là đối tượng tiếp nhận thông tin một chiều, thụ động. Để hấp dẫn, báo chí cần thay đổi tư duy tiếp cận, chuyển từ "người truyền thông tin" sang "người kiến tạo cộng đồng"; thông tin cũng cần nhanh, chính xác, đa chiều, nhân văn và mang tính cá nhân hóa. Ông nhấn mạnh, đào tạo báo chí trong thời đại số hóa cần được định hướng theo hướng đa nền tảng, mang tính toàn cầu, để thích ứng với xu thế hội nhập và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Đặc biệt, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan báo chí, cơ sở đào tạo và chính người trẻ – đối tượng vừa là độc giả vừa là người sáng tạo nội dung – để cùng xây dựng môi trường truyền thông đổi mới, tương tác và hấp dẫn.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh sự phát triển của các nền tảng công nghệ mới và mạng xã hội đặt ra những thách thức không nhỏ về mô hình hoạt động, khả năng cạnh tranh và duy trì nguồn thu cho các cơ quan báo chí trong kỷ nguyên số. Việc nắm bắt thị hiếu, ứng dụng công nghệ tiên tiến và đổi mới sáng tạo trong sản xuất nội dung là yếu tố then chốt để báo chí giữ vững vị thế, đặc biệt là trong việc tiếp cận đối tượng Gen Z – nhóm độc giả năng động, sáng tạo và có yêu cầu cao về trải nghiệm truyền thông. Đây cũng là yêu cầu mang tính cấp thiết của báo chí trong thời kỳ mới./.
