Các đại biểu đã nghe báo cáo thực trạng và một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện pháp luật ở Việt Nam hiện nay
Sáng 29/9, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức Hội thảo với chủ đề “Chia sẻ kinh nghiệm của Nhật Bản trong tổ chức thi hành pháp luật”.
Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính (Bộ Tư pháp) Hồ Quang Huy cho biết: Xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật là hai nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, đóng vai trò then chốt trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Có thể nói, đến thời điểm hiện nay, cơ sở chính trị - pháp lý nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật đã tương đối đầy đủ, các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chính phủ đã đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp tạo đột phá trong công tác tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực và hiệu quả; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác tổ chức thi hành pháp luật vẫn còn một số hạn chế, bất cập như tình trạng nợ ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để; công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn dàn trải, chưa có trọng tâm, trọng điểm, có lúc chưa kịp thời phổ biến vấn đề dư luận quan tâm; tổ chức bộ máy, biên chế và kinh phí trong công tác tổ chức thi hành pháp luật còn hạn chế...
Trong khi đó, chất lượng của hệ thống pháp luật chưa thực sự đồng đều giữa các lĩnh vực, gây khó khăn cho việc tổ chức, theo dõi việc thi hành pháp luật; ý thức tuân thủ, hiểu biết pháp luật của một số cán bộ, công chức, cá nhân, cơ quan, tổ chức còn hạn chế, có hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm trong tổ chức, theo dõi việc thi hành pháp luật…
Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Kim Quế (Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội) phát biểu nêu rõ tầm quan trọng đặc biệt của hoạt động đánh giá hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật, đề xuất phải xây dựng và tổ chức thực hiện bộ chỉ số đánh giá hiệu quả. Theo bà Kim Quế, bộ tiêu chí đánh giá cần đáp ứng một số yêu cầu cơ bản như phải mang tính toàn diện, đa chiều, đa chủ thể; phải bao quát mức độ tuân thủ, văn hóa tuân thủ pháp luật…
Đặc biệt, Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Kim Quế đề xuất có sự bổ sung, chỉnh sửa quan niệm về hiệu quả cho phù hợp với bối cảnh hiện nay ở khía cạnh chi phí tuân thủ; đồng thời cho rằng, phải tiết kiệm, phòng chống lãng phí trong tổ chức thực hiện pháp luật nhưng phải đầu tư tương xứng, hợp lý mọi nguồn lực cho công tác tổ chức thực hiện pháp luật để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả cao nhất.
Từ thực trạng công tác tổ chức thực hiện pháp luật tại địa phương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh Đặng Bá Bắc kiến nghị Bộ Tư pháp sớm trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 197/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; sớm ban hành thông tư hướng dẫn một số quy định của Luật Ban hành văn bản quản lý văn bản và Nghị định hướng dẫn thi hành Luật để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho địa phương.
Ông Bắc cũng đề nghị Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ và các Bộ, ngành nghiên cứu, đề xuất ban hành mới Nghị định của Chính phủ quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế, thay thế Nghị định số 55/2011/NĐ-CP theo hướng quy định rõ các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh có trách nhiệm bố trí cán bộ chuyên trách thực hiện công tác pháp chế…
Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe báo cáo thực trạng và một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện pháp luật ở Việt Nam hiện nay; nghe chuyên gia Nhật Bản giới thiệu tổng quan về các cơ chế chính liên quan đến việc giải thích và áp dụng pháp luật… trong Chính phủ Nhật Bản.
Ông Onishi Hiromichi, chuyên gia dài hạn Dự án JICA tại Việt Nam cho biết, tại Nhật Bản, việc thi hành pháp luật bởi các Bộ, ngành. Bộ trưởng các bộ, chủ tịch các ủy ban và cục trưởng các cục có thể ban hành thông báo trong trường hợp cần thiết phải thông báo công khai về các công việc thuộc phạm vi quản lý của cơ quan đó; có thể ban hành huấn lệnh hoặc thông tư cho các cơ quan và công chức, viên chức thuộc quyền quản lý nhằm ra lệnh hoặc chỉ dẫn liên quan đến công việc thuộc phạm vi quản lý của cơ quan mình.
Theo ông Onishi Hiromichi, việc xây dựng và đánh giá chính sách theo mô hình linh hoạt hướng đến việc thoát khỏi quan niệm "tuyệt đối không sai sót” trong hành chính. Nhật Bản đang trong thời đại sự thay đổi môi trường diễn ra nhanh chóng qua việc phát triển mạnh mẽ của chuyển đổi số. Các vấn đề xã hội ngày càng trở nên phức tạp và khó khăn hơn, dẫn đến tình trạng khó có thể dự báo trước được tương lai.Tuy nhiên, ngay cả trong hoàn cảnh như vậy, hành chính vẫn phải đối ứng và giải quyết một cách kịp thời, chính xác các vấn đề xã hội đa dạng…/.
