Nhìn lại một năm qua, theo Đại sứ Ito Naoki, mối quan hệ hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam đang ngày càng sâu sắc trên nhiều lĩnh vực.
Ngày 27/11, Việt Nam và Nhật Bản kỷ niệm 1 năm nâng cấp quan hệ ngoại giao lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới”. Nhân dịp này, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki đã có những chia sẻ với báo chí về những dấu ấn nổi bật trong quan hệ hợp tác hai nước 1 năm qua và triển vọng phát triển trong thời gian tới.
Quan hệ hợp tác ngày càng sâu sắc
Điểm lại dấu ấn nổi bật trong quan hệ hợp tác hai nước 1 năm qua, Đại sứ Ito Naoki cho biết, mặc dù về chính trị năm vừa qua có những thay đổi trong vị trí lãnh đạo ở cả Nhật Bản và Việt Nam, nhưng các cuộc đối thoại và giao lưu cấp cao vẫn được tiếp diễn nhằm cụ thể hóa mối quan hệ đối tác. Tân Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị cấp cao ASEAN vào tháng 10, hội đàm với Chủ tịch nước Lương Cường bên lề hội nghị APEC, và hội đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị G20. Trước đó, vào tháng 9, nguyên Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio và Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội đàm trực tuyến. “Từ cuối năm nay sang năm sau, tôi kỳ vọng sẽ có nhiều hơn nữa hoạt động giao lưu cấp cao song phương”, Đại sứ chia sẻ.
Nhìn lại một năm qua, theo Đại sứ Ito Naoki, mối quan hệ hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam đang ngày càng sâu sắc trên nhiều lĩnh vực, không chỉ kinh tế, thương mại, đầu tư mà cả an ninh quốc phòng và giao lưu nhân dân.
Trong lĩnh vực kinh tế và thương mại, vào tháng 3/2024, Nhật Bản và Việt Nam đã nhất trí khởi động “Sáng kiến chung Nhật Bản - Việt Nam trong kỷ nguyên mới”.
Hai bên nhất trí tiếp tục thảo luận và đạt được kết quả cụ thể trên 5 lĩnh vực hợp tác: năng lượng, đổi mới sáng tạo, tăng cường chuỗi cung ứng bao gồm công nghiệp phụ trợ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và hoàn thiện môi trường đầu tư. Trong lĩnh vực bán dẫn, các doanh nghiệp Nhật Bản đang ngày càng quan tâm đến Việt Nam.
Tháng 8/2024, Công ty Tokuyama đã thành lập công ty con tại Việt Nam để sản xuất và bán silicon đa tinh thể dùng cho chất bán dẫn. Dự án này đã được Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản chọn vào danh mục Dự án đồng sáng tạo hướng tới tương lai Global South (tạm dịch: Phương Nam toàn cầu) và đang nhận được sự hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản. Ngoài ra, tháng 10 năm nay, công ty Rorze Robotech đã quyết định xây dựng thêm một nhà máy mới tại một khu công nghiệp ở Hải Phòng, mở rộng nhà máy chế tạo robot sử dụng trong thiết bị sản xuất chất bán dẫn.
Bên cạnh đó, Nhật Bản và Việt Nam đã hợp tác thành lập Trường Đại học Việt Nhật tại Hòa Lạc. Trường Đại học Việt Nhật vừa kỷ niệm 10 năm thành lập vào tháng 10 năm nay và lứa sinh viên đầu tiên đã tốt nghiệp vào tháng 7 năm nay. Trường Đại học Việt Nhật hiện đang chuẩn bị nội dung chương trình giảng dạy để đào tạo về chất bán dẫn sao cho sinh viên Việt Nam có thể học về lĩnh vực bán dẫn tại trường trong tương lai.
Khi thị trường tiêu dùng của Việt Nam mở rộng cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế, sự quan tâm của Nhật Bản đến lĩnh vực bán lẻ cũng ngày càng tăng. Số lượng trung tâm mua sắm Aeon Mall đã tăng lên trong năm nay; Uniqlo cũng đã trở thành một thương hiệu thời trang được ưa chuộng...
Trong lĩnh vực giao thông, dự án đường sắt đô thị đầu tiên ở Thành phố Hồ Chí Minh sẽ bắt đầu vận hành vào tháng 12 này. Dự án này được thực hiện với sự hợp tác của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) và sự tham gia của các công ty Nhật Bản.
Liên quan đến ODA, Đại sứ Ito Naoki cho biết, trong tháng 11 này đã diễn ra lễ ký kết giữa Chính phủ hai nước về việc cung cấp thiết bị công nghệ thông tin (IT) nâng cấp hệ thống cho Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư do Bộ Công an vận hành. Dự án này sẽ góp phần tăng cường hệ thống của Chính phủ Việt Nam và là hỗ trợ hết sức ý nghĩa trong lĩnh vực chuyển đổi số.
Đại sứ Ito Naoki cũng cho biết, hợp tác an ninh, an toàn hàng hải hai nước ngày càng được mở rộng, nổi bật như dự án đóng 6 tàu tuần tra cho Cảnh sát biển Việt Nam hiện đang được triển khai.
Trên lĩnh vực giao lưu nhân dân, du lịch, theo Đại sứ Ito Naoki, từ khi thiết lập quan hệ đối tác mới, số lượng người Việt Nam lưu trú tại Nhật Bản gia tăng ổn định và lần đầu tiên vượt quá 600.000 người trong năm nay. Nhật Bản tiếp tục giữ vị trí hàng đầu như là điểm đến ưa thích của người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. “Để giữ vững vị trí này, Nhật Bản sẽ nỗ lực hoàn thiện cơ chế và cải thiện môi trường làm việc để giới trẻ Việt Nam lựa chọn Nhật Bản, để Nhật Bản tiếp tục là thị trường lao động hấp dẫn đối với giới trẻ Việt Nam”, Đại sứ Ito Naoki khẳng định.
Tháng 9 vừa qua, bão Yagi đã đổ bộ vào Việt Nam và để lại những thiệt hại nặng nề. Tính đến nay, thông qua JICA và các tổ chức quốc tế như Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) và Trung tâm Điều phối ASEAN về Hỗ trợ nhân đạo trong thiên tai, Nhật Bản đã viện trợ tổng cộng khoảng 2,4 triệu USD cho Việt Nam.
Cơ hội phát triển hơn nữa quan hệ song phương
Đề cập đến triển vọng phát triển của Đối tác Chiến lược toàn diện hai nước trong thời gian tới, Đại sứ Ito Naoki khẳng định, mối quan hệ đối tác này sẽ ngày càng phát triển sâu rộng hơn. Đặc biệt, “trong bối cảnh dưới sự dẫn dắt của Ban lãnh đạo mới do Tổng Bí thư Tô Lâm đứng đầu, kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình - của Việt Nam sẽ là cơ hội tuyệt vời để phát triển hơn nữa mối quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Nhật Bản và Việt Nam”, Đại sứ nhấn mạnh.
Đại sứ tin tưởng rằng, lập trường ngoại giao tích cực của Việt Nam sẽ càng làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác với Nhật Bản trên các diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc hay ASEAN.
Với ba cơ sở hạ tầng chiến lược mà Chính phủ Việt Nam đã nêu ra, gồm giao thông-đường sắt đô thị, năng lượng và kỹ thuật số, Đại sứ Ito Naoki cho biết, hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam đang có những bước tiến vững chắc trong từng lĩnh vực. Đây là những lĩnh vực Nhật Bản sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong thời gian tới vì sự tăng trưởng và phát triển của Việt Nam.
Trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, theo Đại sứ Ito Naoki, Nhật Bản sẽ sử dụng công nghệ và tài chính của mình nhằm hỗ trợ Việt Nam đạt được mục tiêu "Phát thải ròng bằng 0" vào năm 2050 bằng cách xây dựng cơ chế hợp tác trong nhiều lĩnh vực sâu rộng như năng lượng điện gió ngoài khơi, năng lượng mặt trời, năng lượng tái tạo hoặc LNG để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng. Lĩnh vực năng lượng hạt nhân gần đây bắt đầu nhận được sự quan tâm trở lại của Việt Nam, Đại sứ cho biết phía Nhật Bản sẵn sàng hợp tác chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực này.
Dẫn khảo sát của JETRO cho thấy trong 7 năm liền, Việt Nam luôn là điểm đến đầu tư hứa hẹn thứ hai đối với các công ty Nhật Bản; lĩnh vực thương mại và đầu tư được đẩy mạnh, kim ngạch thương mại của hai nước đã tăng 1,8 lần trong 10 năm qua, Đại sứ Ito Naoki kỳ vọng Nhật Bản và Việt Nam có thể nâng kim ngạch thương mại từ 90 tỷ USD lên 100 tỷ USD.
“Việt Nam đang vươn mình bước vào kỷ nguyên mới, Nhật Bản mong muốn đồng hành và tích cực hỗ trợ Việt Nam trong quá trình đó cũng như mong muốn cụ thể hóa quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện sâu rộng hơn nữa”, Đại sứ Ito Naoki nhấn mạnh./.
