Thị trường Halal là thị trường toàn cầu và đầy tiềm năng, vì vậy, việc xây dựng tiêu chuẩn, chứng nhận và hệ thống quản lý nhà nước thống nhất, minh bạch, hài hòa với các chuẩn mực quốc tế là điều kiện tiên quyết.
Halal là thị trường toàn cầu với không gian kinh tế khổng lồ và giàu tiềm năng nhưng cũng đòi hỏi nhiều yêu cầu riêng và khắt khe. Các sản phẩm dành cho người Hồi giáo phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, phù hợp với các chuẩn mực, giá trị của đạo Hồi mới được cấp phép để kinh doanh hoặc xuất khẩu.
* Tiếp cận và thâm nhập hiệu quả vào thị trường Halal
Đầu năm 2025, Việt Nam đã phê duyệt đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030”, đây là động lực mạnh mẽ thúc đẩy phát triển ngành Halal.
Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết: Thị trường Halal là thị trường toàn cầu và đầy tiềm năng, vì vậy, việc xây dựng tiêu chuẩn, chứng nhận và hệ thống quản lý nhà nước thống nhất, minh bạch, hài hòa với các chuẩn mực quốc tế là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận và thâm nhập hiệu quả vào thị trường Halal.
Hiện, hoạt động chứng nhận Halal tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề công nhận và thừa nhận quốc tế bởi thị trường Halal toàn cầu hiện chưa có sự hài hòa về tiêu chuẩn, mỗi quốc gia hay khu vực như Malaysia, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ, các nước vùng Vịnh… đều có hệ thống công nhận riêng, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc xuất nhập khẩu hàng hóa. Ngoài ra, quy định yêu cầu tổ chức chứng nhận phải thuộc sở hữu của người Hồi giáo như tại Malaysia đang tạo rào cản cho các đơn vị Việt Nam, nhất là các tổ chức công lập khi tham gia thị trường.
Trước thực tế này, ông Nguyễn Nam Hải nhấn mạnh vai trò của quản lý nhà nước trong thúc đẩy hợp tác quốc tế và hoàn thiện hành lang pháp lý nói chung, hành lang pháp lý Halal nói riêng. Vì vậy, Bộ Khoa học và Công nghệ đang chủ động mở rộng hợp tác đa phương và song phương nhằm hướng tới công nhận lẫn nhau trong lĩnh vực Halal.
Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia đã ký Biên bản ghi nhớ với Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc gia Iran (INSO), Thỏa thuận hợp tác kỹ thuật với Tổ chức Tiêu chuẩn-Đo lường và Chất lượng Saudi Arabia (SASO), đồng thời làm việc với Bộ Công nghiệp và Công nghệ Tiên tiến UAE (MoIAT) để triển khai kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực tiêu chuẩn. Ngoài ra, Việt Nam cũng đang tăng cường trao đổi với các tổ chức quốc tế như GAC, SMIIC và HAK (Cơ quan Halal Thổ Nhĩ Kỳ).
Trong xu hướng toàn cầu hóa, việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, trong đó có Halal đang trở thành chìa khóa để doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường xuất khẩu. Bà Ngô Thị Như Loan, Phó Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng 2 (QUATEST 2) nhận định, thị trường sản phẩm và dịch vụ Halal toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ với quy mô lớn với nhiều lĩnh vực: thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm, tài chính, du lịch và thời trang… Trước nhu cầu sử dụng, xuất khẩu các sản phẩm, dịch vụ Halal trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, việc xây dựng hệ thống quản lý nhà nước thống nhất, minh bạch và hài hòa với các chuẩn mực quốc tế là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận và thâm nhập hiệu quả thị trường Halal.
Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia đã cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chứng nhận sản phẩm, dịch vụ Halal cho ba tổ chức gồm: Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia (HALCERT) trực thuộc QUACERT, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Văn phòng Chứng nhận Halal và Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chứng nhận Halal Toàn cầu (GHC). Các tổ chức này đã cấp chứng nhận Halal cho hơn 1.000 doanh nghiệp, cho thấy sự sẵn sàng tham gia thị trường Halal.
*Mở rộng cánh cửa thị trường Halal toàn cầu
Ông Ramlan Bin Osman, Giám đốc Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia (HALCERT) cho biết: Là một người Hồi giáo và có nhiều năm làm việc trong lĩnh vực Halal cho thấy các hoạt động chứng nhận Halal ở Việt Nam sẽ được đảm bảo tuân theo các điều khoản của Luật Shari’ah (Luật Hồi giáo), cùng với đó, quá trình chứng nhận cũng sẽ có sự tham gia của cộng đồng người Hồi giáo ở Việt Nam nhằm đảm bảo tính khách quan và minh bạch”. Hiện Việt Nam, Halal mới xuất hiện ở đồ ăn và đồ uống qua chế biến hay thực phẩm hữu cơ hoặc phi cơ hữu và dịch vụ vận chuyển, tuy nhiên ở các lĩnh vực khác Halal còn có rất nhiều tiềm năng.
Việt Nam đã ban hành 6 tiêu chuẩn quốc gia liên quan trực tiếp đến Halal, gồm 4 tiêu chuẩn cho chuỗi thực phẩm, một tiêu chuẩn cho dịch vụ du lịch thân thiện với người Hồi giáo và một tiêu chuẩn về tổ chức chứng nhận sản phẩm Halal.
Để tận dụng cơ hội, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia đã giao Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam phối hợp các Ban kỹ thuật đẩy mạnh xây dựng thêm 17 tiêu chuẩn quốc gia mới, trong đó có ba tiêu chuẩn chung về sản phẩm, dịch vụ Halal và 14 tiêu chuẩn về thực phẩm Halal, gồm cả việc soát xét TCVN 12944:2020-Thực phẩm Halal-Yêu cầu chung, hướng tới xây dựng một hệ thống tiêu chuẩn đầy đủ, đồng bộ, vừa đáp ứng nhu cầu trong nước vừa hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là các tiêu chuẩn của OIC và SMIIC.
Cùng với đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đang chủ trì xây dựng dự thảo Nghị định quy định về quản lý chất lượng và chính sách phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal, tập trung vào ba nội dung: Thống nhất hoạt động quản lý chất lượng, ban hành chính sách hỗ trợ phát triển ngành, xúc tiến thương mại, hợp tác quốc tế và phân định rõ trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Sáng 19/11, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia tiếp tục cuộc họp thẩm định dự thảo “Nghị định quy định về quản lý chất lượng và chính sách phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal”, từng bước sớm ban hành Nghị định về Halal.
Ông Nguyễn Nam Hải cho biết thêm: Việt Nam đang nỗ lực thể hiện cách tiếp cận toàn diện và bài bản trong phát triển ngành Halal. Theo đó, phát triển lĩnh vực Halal dựa trên ba trụ cột chính gồm: Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn; nâng cao năng lực hoạt động chứng nhận và tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước. Vì vậy, công tác xây dựng tiêu chuẩn quốc gia (TCVN), hệ thống tiêu chuẩn được xem là nền tảng của mọi hoạt động quản lý chất lượng, cùng với đó, việc sớm ban hành Nghị định về Halal, kết hợp các hoạt động ngoại giao tiêu chuẩn để tạo hành lang pháp lý nhằm tháo gỡ rào cản công nhận quốc tế, sẽ là chìa khóa quan trọng mở rộng cánh cửa thị trường Halal toàn cầu – một lĩnh vực đầy tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận và thâm nhập hiệu quả vào thị trường trong thời gian tới./.
