Diễn đàn Báo chí toàn quốc năm 2025 tập trung vào những chủ đề cấp thiết gắn với hoạt động thực tiễn tại các tòa soạn.
Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2 đã khai mạc chiều 19/6 tại Hà Nội. Sự kiện được xem là điểm nhấn chiến lược, thể hiện tầm nhìn đổi mới toàn diện báo chí trong kỷ nguyên chuyển đổi số và phát triển quốc gia.
Ông Lê Quốc Minh, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; ông Lê Hải Bình, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; bà Nguyễn Thị Sự, Phó Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam dự phiên khai mạc
Với 12 phiên họp chuyên sâu, bao gồm phiên khai mạc, bế mạc và 10 phiên chuyên đề, Diễn đàn Báo chí toàn quốc năm 2025 tập trung vào những chủ đề cấp thiết gắn với hoạt động thực tiễn tại các tòa soạn.
Đáng chú ý, Diễn đàn lần này không chỉ là nơi chia sẻ kinh nghiệm mà còn là dịp để các nhà quản lý, nhà báo, chuyên gia đề xuất giải pháp thực tiễn nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc mà báo chí Việt Nam đang gặp phải. Từ câu chuyện tài chính báo chí, cơ chế đặt hàng – giao nhiệm vụ, đến chiến lược thu hút độc giả mới, chuyển đổi tư duy sản xuất nội dung và tổ chức bộ máy, tất cả đều được đặt trong bối cảnh "báo chí là một phần không thể thiếu trong tiến trình phát triển quốc gia".
Đây cũng là cơ hội để cộng đồng báo chí đánh giá lại những bước đi đã qua, nhìn nhận thẳng thắn thách thức hiện hữu, từ đó định vị lại vai trò báo chí cách mạng trong giai đoạn mới – không chỉ là người đưa tin, mà là lực lượng kiến tạo niềm tin xã hội, đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và nhân dân; đồng thời hướng đến kỳ vọng, báo chí Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững sứ mệnh là tiếng nói của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, đồng thời phát triển theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại – xứng tầm với kỳ vọng phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.
Thuyết trình về Báo chí Việt Nam: Cơ hội và thách thức của báo chí - sẵn sàng cho kỷ nguyên mới, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh cho rằng lợi ích của chuyển đổi số đối với cuộc sống của con người đó là kết nối, giao tiếp toàn cầu (cho phép con người gắn kết, trò chuyện, chia sẻ thông tin với bạn bè, gia đình dù ở bất cứ đâu trên thế giới; cập nhật tin tức, kiến thức nhanh chóng (mạng xã hội là nguồn cung cấp thông tin đa dạng về mọi lĩnh vực từ học tập, giải trí, kinh doanh đến đời sống thường ngày); học tập, phát triển bản thân (nhiều nền tảng hỗ trợ học trực tuyến, chia sẻ kinh nghiệm, kỹ năng và học hỏi từ cộng đồng).
Tuy nhiên cũng có tác hại đó là gây nghiện, mất kiểm soát thời gian (nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, dành thời gian quá nhiều cho mạng xã hội dẫn đến ảnh hưởng công việc, học tập, sức khỏe); suy giảm tương tác ngoài đời thực (cá nhân trở nên xa rời các mối quan hệ thực tế, giảm khả năng giao tiếp, kết nối cộng đồng); tác động tiêu cực đến tâm lý (dễ gây căng thẳng, cô đơn, tự ti, thậm chí trầm cảm khi so sánh bản thân với hình ảnh trên mạng xã hội, hoặc bị bạo lực mạng),
Chuyển đổi số cũng tạo ra thách thức đối với báo chí, đó là áp lực về tốc độ và tin giả (thông tin trên mạng xã hội thường lan truyền nhanh hơn báo chí chính thống nhưng lại thiếu kiểm chứng, gây nhiễu loạn, làm giảm uy tín báo chí nếu không kiểm soát tốt nguồn tin); khó kiểm soát nội dung (nhiều tin tức xấu, tin giả, thông tin sai lệch trên mạng xã hội gây khó khăn cho hoạt động kiểm chứng của nhà báo); cạnh tranh và phụ thuộc nền tảng (báo chí ngày càng phải phụ thuộc vào mạng xã hội để tiếp cận độc giả, từ đó mất dần tính kiểm soát “nguồn tin gốc").
Cùng đó, báo chí mất độc giả truyền thống (nhiều người chuyển sang sử dụng mạng xã hội như nguồn thông tin chính, làm báo chí truyền thống mất đi một phần đáng kể đối tượng độc giả); rủi ro mất định hướng (tin tức bị chi phối bởi lượng tương tác like, share, comment... trên mạng xã hội có thể dẫn đến chạy theo thị hiếu, giật gân, bỏ qua giá trị cốt lõi của báo chí là sự chính xác, khách quan).
Theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh, các cơ quan báo chí nên dừng việc cố gắng làm hài lòng tất cả độc giả, thay vào đó, tập trung nguồn lực vào những loại nội dung có giá trị cao, khác biệt rõ rệt so với câu trả lời tổng hợp từ công cụ tìm kiếm bằng Al. Chất lượng nội dung sẽ trở thành yếu tố then chốt khi người dùng bị "bủa vây" bởi một lượng lớn các bài viết bằng AI và đây chính là cơ hội để các cơ quan báo chí tìm lại chỗ đứng của mình.
Cụ thể, các cơ quan báo chí cần xây dựng chiến lược chuyển đổi số tổng thể; đánh giá hiện trạng (phân tích năng lực số, hạ tầng công nghệ, quy trình xuất bản, nguồn nhân lực, mức độ sẵn sàng của tòa soạn); xác lập mục tiêu cụ thể (chuyển đổi tòa soạn số, cá nhân hóa trải nghiệm độc giả, đa dạng hóa sản phẩm truyền thông và nguồn thu); đầu tư hạ tầng công nghệ và dữ liệu; xây dựng cơ sở dữ liệu độc giả, kho dữ liệu nội dung tin tức, hệ thống quản trị nội dung số (CMS) hiện đại; kết nối, tích hợp nền tảng quản lý, phân tích dữ liệu, thiết lập các kênh truyền thông đa dạng (web, app, mạng xã hội...).
Cùng đó, ứng dụng AI vào quy trình làm báo; tự động hóa sản xuất tin tức (sử dụng AI viết tin tự động, bản tin ngắn, dữ liệu thể thao, thời tiết, tài chính...), kiểm tra chính tả, biên tập, dịch thuật; phân tích dữ liệu lớn (Big Data), AI giúp phát hiện chủ đề nóng, xu hướng xã hội, dự báo tương tác, tối ưu hóa lịch xuất bản; cá nhân hóa nội dung (triển khai thuật toán gợi ý bài viết, phân tích hành vi người đọc, phân phối tin tức phù hợp từng đối tượng độc giả); AI hỗ trợ tương tác độc giả (chatbot trả lời tự động, giọng đọc AI, phân tích cảm xúc, video tự động, báo chí nhập vai (AR/VR); kiểm chứng và phát hiện tin giả (ứng dụng AI hỗ trợ rà soát, kiểm tra, xác thực thông tin đa nguồn); tăng cường hợp tác và đảm bảo đạo đức nghề nghiệp. Đồng thời, đẩy mạnh sáng tạo sản phẩm báo chí số, đa nguồn thu, triển khai các loại hình nội dung đa dạng: báo chí dữ liệu, e-magazine, podcast, bản tin trả phí, bản tin email, truyền hình internet, tổ chức sự kiện số; phát triển các dịch vụ truyền thông số, hợp tác bản quyền, sản xuất nội dung cho nền tảng bên thứ ba.
Ông Lê Quốc Minh đưa ra giải pháp về nguồn thu đối với báo chí: Không phụ thuộc duy nhất vào quảng cáo, cần phát triển các nguồn thu mới như thu phí độc giả (các mô hình "premium", "freemium”), tổ chức sự kiện, dịch vụ truyền thông, hợp tác sản xuất nội dung, bán bản quyền, thu từ nền tảng số, tài trợ chuyên mục... Tăng cường sản xuất nội dung số, ứng dụng công nghệ mới (AI, dữ liệu lớn, nền tảng đa phương tiện...) để tiếp cận và giữ chân độc giả trẻ, tăng nguồn thu trên các kênh số (YouTube, podcast, mạng xã hội...). Xây dựng thương hiệu báo chí; củng cố vị thế nguồn tin uy tín, khách quan, chú trọng nội dung chuyên sâu, độc quyền, tạo sự khác biệt so với nguồn tin đại trà trên mạng xã hội. Phát triển cộng đồng độc giả trung thành và tạo các giá trị tăng thêm; tăng hợp tác - chia sẻ với doanh nghiệp, nhà quảng cáo; tham gia chủ động vào thị trường truyền thông chính sách; kiến nghị hoàn thiện cơ chế hỗ trợ...
Hội Nhà báo Việt Nam đã tổ chức đào tạo cho khoảng 2.000 nhà báo, trong đó có nhiều báo đài địa phương đã đăng ký tham gia. Từ nay đến cuối năm, Hội đặt ra mục tiêu đào tạo thêm 3.000 nhà báo nữa, phấn đấu đào tạo được 10.000 nhà báo trong toàn quốc được đào tạo về AI - ông Lê Quốc Minh thông tin.
Sau phiên khai mạc, 10 phiên họp chuyên đề của Diễn đàn sẽ được tổ chức với sự tham gia của đại biểu, khách mời, chuyên gia là lãnh đạo các cơ quan báo chí, các nhà báo nổi tiếng, các chuyên gia truyền thông quốc tế uy tín. Đây sẽ là hoạt động nghiệp vụ chất lượng cao với quy mô khu vực, là điểm nhấn trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam.
Diễn đàn bế mạc vào chiều 20/6. TTXVN sẽ tiếp tục thông tin về các phiên chuyên đề của Diễn đàn./.
