Tôn giáo không chỉ phản ánh đời sống tinh thần mà còn là nguồn lực quan trọng góp phần định hướng hành vi, đạo đức và lối sống của con người trong các hoạt động kinh tế.
Ngày 17/10, tại Hà Nội, Viện Dân tộc học và Tôn giáo học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Đời sống tôn giáo Việt Nam đương đại: Tôn giáo với kinh tế” nhằm làm rõ vai trò, tác động và mối quan hệ đa chiều giữa tôn giáo và phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh hội nhập, hiện đại hóa đất nước. Sự kiện có các chuyên gia, nhà khoa học cùng đại diện một số cơ sở tôn giáo, học giả nghiên cứu trong và ngoài nước tham dự.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Minh, Viện trưởng Viện Dân tộc học và Tôn giáo học nhấn mạnh, trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế trở thành nhu cầu cấp thiết và là xu thế tất yếu của mỗi quốc gia. Muốn phát triển nhanh, bền vững phải hội đủ các nguồn lực cần thiết, trong đó có nguồn lực con người, xã hội, văn hóa, tín ngưỡng và tôn giáo. Các triết lý, giáo lý, giáo luật của tôn giáo đều đề cập đến trách nhiệm, nghĩa vụ, hành vi của con người đối với xã hội, cộng đồng và bản thân, cho thấy tôn giáo là một nguồn lực, động lực quan trọng của phát triển.
Việt Nam là quốc gia đa tôn giáo, vì vậy việc phát huy tối đa tiềm năng, nguồn lực của tôn giáo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay. Hội thảo cũng là dịp để các nhà khoa học trao đổi, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật của Nhà nước về tôn giáo, phát huy vai trò tích cực của tôn giáo trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và xây dựng đất nước phát triển bền vững.
Tiến sĩ Hoàng Văn Chung, Viện Dân tộc học và Tôn giáo học cho biết, trong bối cảnh hiện nay, đời sống tôn giáo ở Việt Nam có nhiều thay đổi, gắn bó chặt chẽ hơn với sự phát triển kinh tế - xã hội. Tôn giáo và kinh tế là hai lĩnh vực có mối quan hệ tương tác, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình phát triển của xã hội hiện đại. Tôn giáo không chỉ phản ánh đời sống tinh thần mà còn là nguồn lực quan trọng góp phần định hướng hành vi, đạo đức và lối sống của con người trong các hoạt động kinh tế.
Tiến sĩ Hoàng Văn Chung cho rằng, kinh tế phát triển tạo điều kiện để tôn giáo mở rộng các hoạt động xã hội, nhân đạo, từ thiện, đồng thời giúp tôn giáo thích ứng tốt hơn với những biến đổi của đời sống hiện đại. Ngược lại, các giá trị nhân văn, đạo đức và tinh thần chia sẻ do tôn giáo mang lại cũng góp phần định hướng cho phát triển kinh tế theo hướng bền vững, hài hòa giữa lợi ích vật chất và tinh thần. Do đó, việc nghiên cứu mối quan hệ giữa tôn giáo và kinh tế giúp hiểu rõ hơn vai trò của tôn giáo trong đời sống đương đại, qua đó góp phần hoạch định chính sách phát triển phù hợp với đặc thù văn hóa và xã hội Việt Nam.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Xuân, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Việt Nam là quốc gia có đời sống tôn giáo phong phú, trong đó nhiều tổ chức tôn giáo đã có những đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội. Phật giáo hiện duy trì hàng trăm cơ sở từ thiện, trung tâm dưỡng lão, lớp học tình thương; Công giáo có mạng lưới bệnh viện, trường học và cơ sở chăm sóc người nghèo; các tôn giáo khác như Cao Đài, Hòa Hảo, Tin Lành cũng tổ chức nhiều hoạt động giáo dục, y tế, cứu trợ thiên tai, góp phần giảm nghèo và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Nhà nước luôn quan tâm, tạo điều kiện để các tổ chức tôn giáo tham gia vào các hoạt động xã hội, đồng thời không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách về tín ngưỡng, tôn giáo, phù hợp với đặc điểm văn hóa và nhu cầu phát triển của đất nước. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Xuân nhấn mạnh, cần tiếp tục khẳng định tôn giáo là một nguồn lực xã hội quan trọng, góp phần phát triển con người, nâng cao đời sống tinh thần và thúc đẩy xã hội phát triển ổn định, bền vững.
Các đại biểu cho rằng trong quá trình đổi mới, tôn giáo ở Việt Nam ngày càng gắn bó chặt chẽ với đời sống cộng đồng và có ảnh hưởng tích cực tới sự phát triển chung. Việc mở rộng vai trò của các tổ chức tôn giáo trong hoạt động giáo dục, y tế, an sinh, bảo vệ môi trường là xu thế tất yếu.
Nhiều ý kiến đề nghị Nhà nước tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, khuyến khích tôn giáo tham gia vào các chương trình phát triển bền vững, nhất là ở vùng sâu, vùng xa; tạo cơ chế hỗ trợ phù hợp về tài chính, đất đai, nhân lực để các tổ chức tôn giáo phát huy vai trò trong thực hiện mục tiêu phát triển con người, xóa đói giảm nghèo và giữ gìn giá trị đạo đức xã hội.
Các đại biểu nhận định, tôn giáo và kinh tế có mối quan hệ hỗ trợ, bổ sung và thúc đẩy lẫn nhau, góp phần định hướng lối sống, giá trị đạo đức, tinh thần trách nhiệm, đoàn kết cộng đồng, những yếu tố cốt lõi của phát triển bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc nghiên cứu mối quan hệ giữa tôn giáo và kinh tế giúp nhìn nhận đầy đủ hơn vai trò của tôn giáo trong đời sống đương đại, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp nhằm khai thác hiệu quả nguồn lực tôn giáo cho phát triển đất nước./.
