Tại triển lãm, chuyên đề “Hồn của đất” được thiết kế như một hành trình ngược dòng lịch sử, đưa công chúng khám phá sự ra đời, phát triển và tinh hoa của gốm sứ Việt Nam.
Chào mừng Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, chiều 29/8, triển lãm chuyên đề “Hồn của đất” và trưng bày sinh vật cảnh “Nét xanh đại ngàn” đã khai mạc tại Bảo tàng Pleiku (số 21 Trần Hưng Đạo, phường Pleiku), tỉnh Gia Lai.
Triển lãm có ý nghĩa đặc biệt, hướng đến mục tiêu tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, nâng cao nhận thức cộng đồng về việc giữ gìn, phát huy di sản; tạo điều kiện giao lưu giữa các nghệ nhân, nhà sưu tập; đồng thời góp phần quảng bá du lịch văn hóa, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Tại triển lãm, chuyên đề “Hồn của đất” được thiết kế như một hành trình ngược dòng lịch sử, đưa công chúng khám phá sự ra đời, phát triển và tinh hoa của gốm sứ Việt Nam. Không gian triển lãm được chia thành nhiều phần, từ gốm đất nung sơ khai, gốm sứ tráng men, các dòng gốm tiêu biểu, gốm sứ ký kiểu, ché trong đời sống đồng bào Tây Nguyên đến gốm sứ hiện đại.
Phần trưng bày “Từ đất nung thành gốm” giới thiệu những mảnh gốm tìm thấy tại di chỉ Biển Hồ, Ia Mơ, Bang Keng (Gia Lai), gắn với các nền văn hóa Phùng Nguyên, Gò Mun, Đông Sơn, Sa Huỳnh, Đồng Nai. Từ hàng vạn năm trước, cư dân Việt cổ đã biết chế tác và nung gốm ở nhiệt độ 500 – 700 độ C, tạo ra sản phẩm với hoa văn trang trí đơn giản như vạch chéo, sóng nước, văn chải răng lược. Đây là minh chứng cho sự phát triển sớm của nghề gốm và đời sống tinh thần phong phú của cư dân Việt cổ.
Ở phần “Gốm sứ tráng men – tinh hoa của gốm”, người xem được chiêm ngưỡng những sản phẩm men trắng, men ngọc, men lam, men rạn, men tam sắc… qua nhiều triều đại. Các trung tâm gốm nổi tiếng như Chu Đậu (Hải Dương), Gò Sành (Bình Định – Gia Lai), Quảng Đức (Phú Yên – Đắk Lắk), Châu Ổ (Quảng Ngãi), B Lăng (Quảng Nam), Cây Mai (Sài Gòn – Gia Định xưa) được giới thiệu qua hiện vật và bảng trích, phản ánh sự rực rỡ của gốm Việt từ thế kỷ XIII đến XVIII.
Đặc biệt, khu vực “Ché trong đời sống đồng bào Tây Nguyên” mang đến cho công chúng một cái nhìn sâu sắc về vật dụng bằng gốm, phổ biến và quan trọng trong đời sống cư dân bản địa Tây Nguyên. Với các dân tộc Bahnar, Jrai, Êđê…, ché không chỉ là vật dụng mà còn trở thành biểu trưng văn hóa, gắn bó từ lễ đặt tên sau khi chào đời cho đến lễ tang khi từ giã cõi đời.
Ngoài ra, phần trưng bày gốm sứ ký kiểu cũng thu hút sự chú ý. Đây là những sản phẩm do người Việt đặt hàng tại các lò gốm Trung Quốc từ thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XX, với hoa văn, chữ Nôm, tích truyện, phong cảnh Việt Nam. Dòng gốm này thể hiện sự giao thoa văn hóa nhưng vẫn đậm bản sắc dân tộc.
Triển lãm còn dành không gian cho gốm sứ hiện đại, giới thiệu sản phẩm của các làng nghề truyền thống như Bát Tràng, Lái Thiêu, Phù Lãng và các doanh nghiệp lớn như Minh Long. Những sản phẩm này cho thấy gốm sứ Việt Nam không ngừng phát triển, vừa giữ được hồn cốt truyền thống, vừa vươn tầm quốc tế.
Một điểm độc đáo khác là khu vực trải nghiệm làm gốm thủ công. Nghệ nhân sẽ trực tiếp trình diễn, hướng dẫn du khách và học sinh tham gia các công đoạn tạo hình. Những sản phẩm hoàn thành có thể mang về, tạo kỷ niệm ý nghĩa cho người tham dự.
Song song với không gian gốm, trưng bày sinh vật cảnh “Nét xanh đại ngàn” giới thiệu khoảng 100 tác phẩm bonsai nghệ thuật do các nghệ nhân, câu lạc bộ sinh vật cảnh trong tỉnh và một số tỉnh, thành lân cận thực hiện.
Triển lãm kéo dài đến hết 29/9./.
