Các trường Trung học phổ thông cần chủ động đổi mới chương trình, phương pháp dạy học và công tác hướng nghiệp, nhằm trang bị cho học sinh đầy đủ kiến thức, kỹ năng và tâm thế để tự tin bước vào cánh cửa đại học.
Mùa tuyển sinh đại học 2025–2026 ghi nhận nhiều thay đổi lớn khi một số trường đại học điều chỉnh tổ hợp xét tuyển, giảm hoặc bỏ tổ hợp truyền thống khối C (Ngữ Văn - Lịch sử - Địa ), thay vào đó yêu cầu thí sinh phải có thêm môn Toán hoặc tiếng Anh. Thay đổi đột ngột, diễn ra chỉ chưa đầy 20 ngày trước kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, khiến giáo viên và học sinh không khỏi lo lắng.
*Lo ngại quyền lợi thí sinh bị ảnh hưởng
Nhiều trường đại học đã thông báo dừng hoặc hạn chế sử dụng khối C trong tuyển sinh năm nay. Điều này ảnh hưởng lớn đến hàng trăm nghìn thí sinh lựa chọn các môn tự chọn là Lịch sử - Địa lý.
Tại Nghệ An, trong hơn 40.000 học sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp Trung học phổ thông năm nay, số lượng đăng ký môn Địa lý lên đến hơn 18.000 em, môn Lịch sử hơn 17.000 em, cao nhất trong các môn xã hội. Trong khi đó, các môn tự nhiên như Vật lý, Hóa học chỉ dao động từ 8.000 - 9.000 thí sinh, chủ yếu tập trung ở các trường tốp đầu.
Sự thay đổi tổ hợp xét tuyển khiến nhiều học sinh chọn khối C lo ngại giảm cơ hội vào đại học, đặc biệt khi môn Toán, thường là điểm yếu bị đưa vào tổ hợp mới.
Cô Nguyễn Thị Bính, Tổ trưởng tổ Khoa học xã hội Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Trung học phổ thông số 2 Nghệ An bày tỏ: “Thời điểm này chỉ còn hơn 2 tuần là diễn ra kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông, các em không còn cơ hội để điều chỉnh. Lớp tôi có 39 học sinh, trong đó 35 em chọn khối D, còn lại chỉ học khối C nên rất hoang mang. Nếu các trường có điều chỉnh thì cần thực hiện từ sớm để học sinh có sự chuẩn bị phù hợp.”
Thầy Cao Thanh Bảo, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Hà Huy Tập cũng cho rằng, thay đổi tổ hợp xét tuyển cần có lộ trình ít nhất 3 năm: “Đây là lứa học sinh đầu tiên học chương trình giáo dục phổ thông 2018, lựa chọn tổ hợp môn ngay từ lớp 10 để định hướng nghề nghiệp. Nếu các trường đại học thay đổi đột ngột, các em sẽ không còn căn cứ để xét tuyển”.
Theo thầy Bảo, việc các trường thực hiện tự chủ tuyển sinh là cần thiết, nhưng cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo quyền lợi lâu dài cho học sinh và ổn định công tác dạy học ở các trường phổ thông. Việc tổ hợp khối C dần bị thu hẹp cũng có thể dẫn tới hệ lụy là số học sinh theo học các môn khoa học xã hội sẽ ngày càng giảm, ảnh hưởng đến hệ thống giáo dục trong nhiều năm tới.
*Chủ động thích ứng, linh hoạt chuyển hướng
Để theo đuổi ước mơ vào ngành Lịch sử Đảng của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, em Lầu Hương Giang lớp 12C Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Trung học phổ thông số 2 đã lựa chọn khối C với 3 môn chính là Ngữ Văn - Lịch sử - Địa lý từ lớp 10. Tuy nhiên, khi tổ hợp bị thay đổi, Giang đã chủ động chuyển hướng ôn tập từ Địa lý sang Toán. “Ban đầu em khá bối rối, nhưng nhờ còn hơn 3 tháng để chuẩn bị và được thầy, cô hỗ trợ nên em đã kịp củng cố kiến thức môn Toán”.
Năm nay, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Trung học phổ thông số 2 có hai lớp 12 định hướng khối C, nhiều học sinh chọn các ngành Báo chí, Sư phạm, Khoa học xã hội... Gần đây, một số em đã học bổ sung thêm các môn tự nhiên để dự thi các kỳ thi riêng như khối ngành an ninh, quân đội. Cô Nguyễn Thanh Thủy, Phó hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Từ nhiều tháng nay, nhà trường đã tăng cường thời lượng môn Toán, bố trí thêm giáo viên và tiết học. Nhờ vậy, học sinh có thêm cơ hội ứng phó với thay đổi tổ hợp xét tuyển.”
Tại Trường Trung học phổ thông Chuyên Phan Bội Châu, Linh Anh từng theo học lớp chuyên khối C cũng quyết định từ bỏ tổ hợp cũ để chuyển sang ôn Toán, Lý, tiếng Anh, đồng thời học thêm mỹ thuật để thi vào Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Nữ sinh chia sẻ: “Em tiếc vì đã dành nhiều tâm huyết với khối C00, nhưng em muốn lựa chọn con đường có nhiều cơ hội hơn cho tương lai”.
Trong bối cảnh tuyển sinh thay đổi, nhiều trường phổ thông ở Nghệ An đã chủ động điều chỉnh định hướng dạy học và hướng nghiệp. Thầy Dương Văn Sơn – Hiệu trưởng Trường Trung học Phổ thông Nam Đàn 2 cho biết: “Thay vì tập trung quá nhiều vào các môn khối C, nhà trường khuyến khích học sinh học đều các môn, đặc biệt là Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học và Ngoại ngữ, đồng thời tăng cường rèn luyện kỹ năng tư duy, phản biện, giải quyết vấn đề – những tiêu chí đang được nhiều trường đại học đánh giá cao.”
Tương tự, Trường Trung học phổ thông Diễn Châu 3 đã có kế hoạch bồi dưỡng, luyện tập cho học sinh theo dạng đề thi đánh giá năng lực của các trường đại học lớn như Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội… nhằm giúp các em tự tin khi tham dự các kỳ thi riêng.
Nhiều trường cũng đẩy mạnh đổi mới phương pháp giảng dạy như giảm học thuộc lòng, tăng thực hành, thảo luận nhóm, triển khai các dự án học tập, ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng, qua đó, giúp học sinh phát triển toàn diện năng lực và có định hướng rõ ràng cho lựa chọn nghề nghiệp.
Ông Nguyễn Trọng Hoàn, Chánh Văn phòng Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An khẳng định: “Trong bối cảnh tuyển sinh có nhiều thay đổi, các trường Trung học phổ thông cần chủ động đổi mới chương trình, phương pháp dạy học và công tác hướng nghiệp, nhằm trang bị cho học sinh đầy đủ kiến thức, kỹ năng và tâm thế để tự tin bước vào cánh cửa đại học”./.
