Ngày Quốc tế toán học 2025 (14/3): Cầu nối giữa ngành khoa học lý thuyết với nghệ thuật và cuộc sống
Tọa đàm là dịp để các nhà khoa học gắn bó trọn đời với toán học, chuyên gia công nghệ từng đoạt huy chương toán quốc tế cùng các nhà vật lý và khoa học xã hội chia sẻ, thảo luận về những góc nhìn đa chiều về toán học.
Nhân Ngày Quốc tế Toán học năm 2025 (14/3), sáng 13/3, tại Hà Nội, Viện Toán học phối hợp với Trung tâm Dữ liệu và Thông tin khoa học (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) tổ chức toạ đàm “Toán học, Nghệ thuật và Sáng tạo”.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Hà Dương, Giám đốc Trung tâm Toán UNESCO, Viện Toán học cho biết, tại phiên họp lần thứ 40 của Đại hội đồng UNESCO ngày 26/11/2019, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc chính thức tuyên bố ngày 14 tháng 3 hằng năm là Ngày Quốc tế Toán học (International Day of Mathematics-IDM). Tọa đàm là dịp để các nhà khoa học gắn bó trọn đời với toán học, chuyên gia công nghệ từng đoạt huy chương toán quốc tế cùng các nhà vật lý và khoa học xã hội chia sẻ, thảo luận về những góc nhìn đa chiều về toán học.
Ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam cho biết, trong thế giới thay đổi nhanh chóng như hiện nay, toán học tiếp tục là nền tảng then chốt để thúc đẩy các giải pháp giải quyết các thách thức toàn cầu, từ biến đổi khí hậu đến đổi mới công nghệ. Khả năng hiểu và áp dụng các nguyên lý toán học có vai trò rất quan trọng để thúc đẩy phát triển bền vững, thúc đẩy chuyển đổi số và nuôi dưỡng một tương lai khoa học và sáng tạo song hành.
“Thời gian tới, UNESCO cam kết đồng hành cùng Việt Nam, hỗ trợ các viện khoa học như các Trung tâm Toán học và Vật lý dạng II của UNESCO. Trong đó, UNESCO có thể hỗ trợ về chuyên môn, tổ chức các cuộc đối thoại về chính sách và thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm đề cao đóng góp của Việt Nam cho tiến bộ khoa học và đổi mới trên toàn cầu”, ông Jonathan Baker khẳng định.
Toạ đàm được tiếp nối với bài giảng "Toán học và nghệ thuật lát gạch đá hoa" do Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Văn Tấn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ, trong cuộc sống thường ngày, khi thăm quan một số tranh, quảng trường, tường phố, lâu đài, mộ cổ…có thể bắt gặp những kiểu lát gạch, khảm, trang trí nghệ thuật rất đẹp mắt và thú vị.
Phó Giáo sư Trần Văn Tấn phân tích, khi lát mặt sàn phẳng sử dụng những viên gạch bằng nhau, người thợ cần lần lượt đặt những viên gạch theo một quy tắc nào đó để đảm bảo rằng mặt sàn được lát kín mà không cần cắt gạch trừ khi chạm biên.
Nêu vai trò quan trọng của toán học trong việc tiếp cận những vấn đề tưởng chừng chỉ thuộc về triết học và khoa học viễn tưởng, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Hải, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã tập trung vào góc nhìn mới về trải nghiệm chủ quan và khả năng của trí tuệ nhân tạo trong toán học. Điển hình khi áp dụng vào trải nghiệm màu sắc, các nhà nghiên cứu cũng đã xây dựng được "cấu trúc không gian màu" trong tâm trí con người, dựa trên cách chúng ta so sánh và phân biệt các màu sắc khác nhau.
Tại Tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học, nghiên cứu sinh tại một số Trường đại học và Viện nghiên cứu đã thảo luận một số nội dung: Vai trò của toán học trong sáng tạo và tiếp cận chân lý; ứng dụng của Toán học trong Nghệ thuật và Triết lý của Toán học trong sáng tạo…nhằm giúp con người khám phá những khía cạnh phức tạp của thế giới, từ trải nghiệm chủ quan đến trí tuệ nhân tạo./.