Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình đề ra. Kỳ họp lần này thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và nhân dân cả nước.
Được tổ chức họp sớm, sau 35 ngày làm việc, trưa 27/6, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình đề ra. Kỳ họp lần này thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và nhân dân cả nước.
Đột phá về thể chế, pháp luật
Nổi bật tại Kỳ họp thứ 9, sáng 16/6/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, đây là nhiệm vụ mang tính chiến lược cả về chính trị và pháp lý, nhằm thể chế hóa kịp thời các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là về sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng “tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, sát thực tiễn”.
Thực hiện chủ trương của Đảng, ngày 6/5/2025, Quốc hội đã quyết định việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp. Sau đó trong khoảng 1 tháng, tổng số lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Nghị quyết là trên 280 triệu lượt ý kiến. Việc triển khai lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân làm căn cứ để Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều Hiến pháp năm 2013 nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, trình Quốc hội xem xét, thông qua trước ngày 30/6/2025 để kịp thời công bố và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm, theo dõi của đông đảo cử tri và nhân dân là việc Quốc hội thông qua Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh vào ngày 12/6/2025. Theo đó, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 28 tỉnh và 6 thành phố. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày được thông qua.
Hiện, các cơ quan theo thẩm quyền đang khẩn trương thực hiện các công tác chuẩn bị cần thiết bảo đảm để chính quyền địa phương ở các tỉnh, thành phố hình thành sau sắp xếp chính thức hoạt động từ ngày 1/7/2025.
Đây là một bước đi có ý nghĩa lớn cả về phương diện quản trị quốc gia lẫn phát triển kinh tế - xã hội, là chủ trương nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, tiết kiệm ngân sách và tạo điều kiện thuận lợi cho việc quy hoạch không gian phát triển đồng bộ, bền vững hơn.
Theo đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam), những quyết sách tại Kỳ họp lần này đã thể hiện ý chí quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong việc cải cách bộ máy hành chính. Qua đó khẳng định niềm tin của nhân dân, của cả hệ thống chính trị vào sự lãnh đạo của Đảng. Điều này cũng thể hiện khát vọng vươn lên, phát triển của cả dân tộc Việt Nam.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lương Mộng Sinh (nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu hạt nhân, nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật tỉnh Lâm Đồng) đã chia sẻ: “Tôi rất tâm đắc khi chúng ta đang ở trong giai đoạn thay đổi lớn về thể chế, đặc biệt về quyết sách thu gọn lại bộ máy hành chính của đất nước thông qua việc hợp nhất các địa phương, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Điều này giúp các lãnh đạo gần dân hơn, trực tiếp lắng nghe, giải quyết những khó khăn, vướng mắc của người dân. Tôi tin tưởng, với những quyết sách lớn về thể chế, nền kinh tế của chúng ta sẽ kịp tiến bước cùng với thế giới, không bị bỏ lại ở phía sau”.
Khơi thông nguồn lực phát triển đất nước
Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhưng toàn bộ 15 chỉ tiêu chủ yếu năm 2024 đều đạt và vượt mục tiêu đề ra. Tốc độ tăng trưởng kinh tế, năng suất lao động tăng hết sức ấn tượng. Các kênh đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân tiếp tục là điểm sáng, đạt nhiều thành tựu mới, quan trọng.
Tại phiên chất vấn của Kỳ họp, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề cập đến các giải pháp đồng bộ, trọng tâm để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên trong năm 2025, nhấn mạnh đây là thách thức rất lớn. Giải pháp được Chính phủ đề ra là làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công đạt 100% kế hoạch, nhất là đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án, công trình quan trọng, trọng điểm quốc gia; phấn đấu tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2025 tăng 12%, xuất siêu 30 tỷ USD; chủ động thúc đẩy thương mại hài hòa, bền vững với Hoa Kỳ, Trung Quốc và các đối tác lớn… Theo Phó Thủ tướng Thường trực, giải pháp rất quan trọng mà chúng ta đang tiến hành là cuộc cách mạng tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính, bỏ cấp huyện. Đây là chủ trương lớn, được xã hội hoan nghênh, hướng đến nhiều mục tiêu, trong đó có mục tiêu tăng trưởng…
Tại Kỳ họp, Quốc hội đã thông qua nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Đáng chú ý, có nội dung miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong ba năm đầu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa mới thành lập. Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo sẽ được miễn thuế hai năm, giảm 50% thuế trong bốn năm tiếp theo. Chuyên gia, nhà khoa học làm việc tại các trung tâm đổi mới sáng tạo cũng được miễn giảm thuế thu nhập cá nhân theo cơ chế tương tự…
Chia sẻ ý kiến của mình, ông Nguyễn Tuấn Việt (Tập đoàn Điện lực Việt Nam) cho rằng, mục tiêu phát triển 2 triệu doanh nghiệp đến năm 2030 không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược mà còn đánh trúng tâm huyết và trăn trở của cộng đồng doanh nghiệp. Với khối kinh tế tư nhân, một hệ sinh thái pháp lý rộng mở, minh bạch sẽ thực sự tạo cảm hứng, niềm tin cho cử tri, doanh nghiệp và nhân dân nói chung.
Kỳ họp này, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết giảm thuế giá trị gia tăng. Cử tri nói chung và đại diện doanh nghiệp bày tỏ vui mừng, phấn khởi cho rằng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng lần này mở rộng thêm đối tượng được giảm thuế so với quy định tại các nghị quyết của Quốc hội trước đây và kéo dài thời gian giảm thuế đến hết năm 2026...
Năm 2025 là năm cuối của nhiệm kỳ nên kết quả thực hiện kinh tế - xã hội năm 2025 đóng góp quan trọng và hoàn thành kế hoạch kinh tế - xã hội giai đoạn 2021- 2025, tạo tiền đề để đất nước phát triển vào giai đoạn mới. Tại nghị trường, các đại biểu Quốc hội cũng lưu ý đến vấn đề kiểm soát lạm phát tỷ giá, điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, phù hợp với tình hình quốc tế, khu vực.
Cùng với đó là tập trung sửa đổi và triển khai có hiệu quả các luật có liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, các luật, nghị quyết để tạo hành lang pháp lý phát triển kinh tế số, kinh tế tư nhân, kinh tế xanh và phát triển kinh tế - xã hội đạt các mục tiêu đề ra. Triển khai thực chất, có hiệu quả các giải pháp về tài chính, tiền tệ, ngân sách để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền, gắn trách nhiệm đi đôi với tăng cường kiểm tra, giám sát. Tiếp tục thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; bảo đảm an ninh, quốc phòng, trật tự, an toàn xã hội và chú ý đến công tác phòng, chống tội phạm, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng.
Chủ trương nhân văn, ưu việt, phù hợp yêu cầu phát triển
Tai Kỳ họp lần này, cử tri, nhân dân rất quan tâm, đánh giá cao khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân; Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu Quốc hội đều có ý kiến đồng tình, nhất trí cao sự cần thiết ban hành Nghị quyết và cho rằng đây là chủ trương đúng đắn, kịp thời và có tính nhân văn sâu sắc, thể hiện sự ưu việt của chế độ ta, phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững của đất nước. Nghị quyết sẽ giúp thu hẹp khoảng cách tiếp cận giáo dục giữa các vùng miền, bảo đảm quyền học tập, công bằng trong tiếp cận giáo dục; thể hiện rõ trách nhiệm của Nhà nước trong chăm lo cho thế hệ trẻ; có ý nghĩa đặc biệt với các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa còn khó khăn.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) cho rằng đây là một minh chứng sinh động cho việc tiếp thu, thực hiện các nghị quyết, kết luận của Đảng về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới; góp phần đảm bảo an sinh, xã hội, giảm gánh nặng kinh tế cho các gia đình có con đang theo học trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông trên toàn quốc.
Quốc hội đã thông qua Luật Nhà giáo, trong đó nổi bật là chính sách lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Chia sẻ ý kiến về chính sách mới này, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, ông Jonathan Wallace Baker cho rằng “Việc thông qua Luật Nhà giáo sẽ giúp thu hút và giữ chân đội ngũ giáo viên có năng lực, đặc biệt tại các khu vực khó khăn - nơi nhu cầu tiếp cận giáo dục chất lượng là bức thiết nhất. Không kém phần quan trọng, luật này tạo dựng môi trường để giáo viên được khích lệ, không ngừng học hỏi, tự làm mới chính mình và trở thành những người học tập suốt đời, những tác nhân thay đổi tích cực trong xã hội”.
Cùng với rất nhiều quyết sách quan trọng được thông qua, phải kể đến Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam. Qua các phiên thảo luận tổ và hội trường cho thấy, hầu hết các ý kiến tán thành với việc sửa đổi, bổ sung luật để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, bất cập góp phần thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, trong đó chính thức bỏ 8 tội danh có hình phạt tử hình. Việc bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh là phù hợp trong điều kiện Việt Nam hiện nay, một mặt vẫn đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, đồng thời đáp ứng được tiến trình tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình, cũng như yêu cầu hợp tác, mở rộng quan hệ quốc tế để phát triển đất nước…
Đánh giá tổng thể về Kỳ họp thứ 9, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) cho rằng Kỳ họp lần này đánh dấu bước chuyển mình căn bản, chuyển từ lượng sang chất. Các cơ quan của Chính phủ, Quốc hội đã làm việc ngày đêm để giải quyết những vấn đề rất mới, chưa có tiền lệ. Tuy nhiên, Quốc hội vẫn triển khai và thực hiện công việc rất tích cực, hiệu quả và thực sự chất lượng.
Có thể thấy, Kỳ họp thứ 9 là kỳ họp đạt mức kỷ lục cao trong việc giải quyết, sửa đổi nhiều dự án luật nhằm xử lý ngay các nội dung mang tính cấp bách kịp thời đưa vào cuộc sống như các luật liên quan đến lĩnh vực đầu tư; việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp… Tất cả đã thể hiện tính chủ động, kịp thời của Quốc hội trong việc thể chế hoá các yêu cầu, chủ trương của Đảng về phát triển đất nước trong tình hình mới. Tính linh hoạt trong giải quyết công việc của Quốc hội còn được thể hiện thông qua việc tiến hành sửa đổi các luật. Quốc hội đã căn cứ vào tình hình thực tế để sửa toàn diện, sửa một phần, "một luật sửa nhiều luật"... cho phù hợp với yêu cầu thực tế. Đây là cách đổi mới, sáng tạo, đảm bảo cho việc thực hiện chính sách có tính khả thi cao. Đây cũng chính là điểm mới căn bản và nổi bật của Kỳ họp lần này.
Tại Kỳ họp, Quốc hội đã thông qua 34 luật, chiếm trên 52% tổng số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ khóa XV; thông qua 14 nghị quyết quy phạm pháp luật và cho ý kiến 6 dự án luật. Hầu hết các luật, nghị quyết thông qua đều đạt được sự đồng thuận rất cao của các đại biểu Quốc hội. Nhiều Luật và Nghị quyết sẽ có hiệu lực ngay từ ngày 1/7/2025.
Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, các quyết sách, đạo luật được thông qua tại Kỳ họp này có tính cách mạng, khởi đầu cho những cải cách thể chế một cách căn cơ, định hướng những nhiệm vụ cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Cử tri và nhân dân tin tưởng và kỳ vọng lớn vào những quyết sách đột phá, có ý nghĩa lịch sử khi được triển khai, đi vào thực tiễn cuộc sống sẽ góp phần phục vụ hiệu quả cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, phát huy mọi nguồn lực, kiến tạo không gian phát triển mới để đất nước vững vàng tiến bước vào kỷ nguyên phát triển mới./.
