Ban tổ chức mong muốn truyền tải thông điệp về sứ mệnh bảo vệ hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung ở Biển Đông, tìm ra giải pháp bền vững cho khu vực.
Ngày 23/10, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 do Học viện Ngoại giao và các cơ quan phối hợp tổ chức đã khai mạc tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh với chủ đề “Định hướng tư duy, Phát huy chuẩn mực”.
Hội thảo quy tụ gần 50 diễn giả là các chuyên gia uy tín từ 23 quốc gia và các tổ chức quốc tế; gần 100 đại biểu từ các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, 22 Đại sứ. Nhiều phóng viên đến từ các hãng thông tấn, truyền hình trong và ngoài nước tham dự trực tiếp đưa tin về Hội thảo.
Phát biểu khai mạc, Tiến sĩ Phạm Lan Dung, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao chia sẻ, Ban Tổ chức mong muốn truyền tải thông điệp về sứ mệnh bảo vệ điều quý giá, là hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung ở Biển Đông, cũng như thể hiện quyết tâm tìm ra những giải pháp bền vững cho khu vực. Sau nhiều năm thảo luận, Biển Đông vẫn là điểm nóng, với các vấn đề tranh chấp lãnh thổ và khác biệt về yêu sách biển, cùng với tình hình quân sự hóa tại khu vực. Tuy nhiên, giống như những hòn đảo đứng vững trước sóng gió, các bên vẫn phải kiên định trong nỗ lực theo đuổi hòa bình và ngoại giao.
Tại Phiên khai mạc, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt có bài phát biểu chính, trong đó đánh giá thế giới đang đứng trước bước ngoặt lớn, quá trình chuyển dịch sang cục diện đa cực, đa trung tâm nhiều bất ngờ, khó đoán định và nếu không được kiểm soát tốt, có thể dẫn đến thảm họa; lòng tin đối với những thiết chế và quy tắc hiện hành đang dần giảm. Khi đó, các hành vi đơn phương sẽ thắng thế, bỏ qua lợi ích chính đáng của các bên và của cộng đồng quốc tế.
Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt đánh giá, xu hướng này đã và đang làm thu hẹp không gian dành cho đối thoại, ngoại giao và hợp tác; đẩy chạy đua vũ trang và các biện pháp răn đe lên tuyến đầu trong chiến lược của nhiều quốc gia. Theo Thứ trưởng, cạnh tranh giữa các nước lớn ngày nay không chỉ đơn thuần nhằm tranh giành lãnh thổ, vùng biển, giành giật tài nguyên, nhằm kiểm soát thương mại, công nghệ và năng lực quân sự mà quan trọng hơn cả là để chi phối quan điểm và tầm nhìn sẽ định hình hệ thống quốc tế trong tương lai. Do đó, Thứ trưởng đánh giá cao chủ đề “Định hướng tư duy, phát huy chuẩn mực” thể hiện tính thời sự và cấp thiết hiện nay.
Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt khẳng định việc tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực được thừa nhận rộng rãi là nền tảng đảm bảo hòa bình và ổn định quốc tế; cũng là khuôn khổ chung cho các quốc gia giải quyết tranh chấp hòa bình và hợp tác. Ông Đỗ Hùng Việt đánh giá, dịp kỷ niệm 30 năm Công ước Liên hợp quốc về luật biển năm 1982 (UNCLOS) chính thức có hiệu lực là cơ hội tái khẳng định tầm quan trọng của UNCLOS (khuôn khổ pháp lý toàn diện điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương; cơ sở cho các hành động và hợp tác trên biển ở cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu). Do đó, tính toàn vẹn của UNCLOS cần được duy trì.
Thứ trưởng cũng cho biết, việc Việt Nam đề cử ứng cử viên đầu tiên vào vị trí Thẩm phán Tòa án Luật biển Quốc tế (ITLOS) giai đoạn 2026-2035 tái khẳng định Việt Nam sẵn sàng cống hiến vào hoạt động của ITLOS; đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ, kiên định đối với UNCLOS nói riêng và tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế nói chung.
Nhân dịp này, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt cho biết, Văn kiện vì Tương lai của Liên hợp quốc vừa được ký kết tiếp tục khẳng định quyết tâm toàn cầu trong đối phó với các thách thức của nhân loại thông qua hợp tác đa phương; nhấn mạnh ASEAN nên được tin tưởng và giao phó vai trò trung gian và kết nối, vì các nguyên tắc cởi mở, bao trùm, minh bạch và tôn trọng luật pháp quốc tế của ASEAN sẽ gắn kết tất cả các bên.
Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 diễn ra trong hai ngày 23-24/10/2023 với 7 phiên về các chủ đề đa dạng; 2 Phiên Dẫn đề, với sự trình bày tham luận quan trọng của Thẩm phán Horinouchi Hidehisa, Tòa án Luật biển Quốc tế (ITLOS) và của quan chức lãnh đạo từ nhiều quốc gia như bà Catherine West, Quốc vụ khanh phụ trách khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao và Phát triển Anh (FCDO), Vương quốc Anh; Nghị sĩ Tim Watts, Đồng Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Australia; ông Scott Millar, Trợ lý Thứ trưởng phụ trách Chính sách, Bộ Quốc phòng Canada; ông Sidharto Reza Suryodipuro (Vụ trưởng Vụ Hợp tác ASEAN, Trưởng SOM ASEAN Indonesia); ông Niclas Kvarnström, Vụ trưởng phụ trách châu Á - Thái Bình Dương, Cơ quan Đối ngoại Liên minh châu Âu (EEAS).
Năm nay, bên lề Hội thảo, Ban Tổ chức tiếp tục tổ chức Chương trình Lãnh đạo trẻ để tìm kiếm những gương mặt trẻ, thế hệ kế cận trong nghiên cứu vấn đề Biển Đông và dành thời gian thảo luận tại phiên đặc biệt với chủ đề Thế hệ trẻ và an ninh biển.
Đáng chú ý, lần đầu tiên, Ban Tổ chức thực hiện Bàn tròn ASEAN nhằm kết nối các chuyên gia hàng đầu của Đông Nam Á để thảo luận về các cơ hội thúc đẩy hợp tác khu vực./.
