Việc tuyên truyền về bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên nói riêng và bảo vệ môi trường nói chung không chỉ góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong thay đổi nhận thức, hành vi, tạo sức lan tỏa xã hội về bảo vệ môi trường mà còn cung cấp khối lượng lớn kiến thức cơ bản về di sản thiên nhiên.
Thực hiện nhiệm vụ sự nghiệp môi trường hàng năm của Viện Địa lý nhân văn “Truyền thông, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho người lao động Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, chiều 8/8, tại Quảng Ninh, Viện Địa lý nhân văn (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo: “Bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên thế giới - Chính sách và giải pháp thực hiện”.
Phát biểu tại Hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Song Tùng, Viện trưởng Viện Địa lý nhân văn cho biết, di sản thiên nhiên không chỉ có giá trị về địa lý và lịch sử mà còn là một nguồn tài nguyên vô giá với các giá trị về văn hóa, thẩm mỹ, giáo dục, môi trường, kinh tế, xã hội cùng nhiều giá trị khác có thể được lượng giá, khai thác để phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội bền vững của các quốc gia, đóng góp cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản.
Hiện nay, không ít điểm di sản thiên nhiên đã và đang trở thành những điểm đến thu hút lượng lớn khách du lịch, một mặt tạo ra các tác động tích cực như tăng doanh thu, tạo việc làm, cải thiện thu nhập, quảng bá giá trị di sản…mặt khác tạo ra các tác động tiêu cực như xói mòn di sản, biến chất văn hóa, quá tải hạ tầng, mất cân bằng sinh thái… cho các cộng đồng địa phương trong quá trình diễn ra các hoạt động phát triển. Do đó, việc tuyên truyền về bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên nói riêng và bảo vệ môi trường nói chung không chỉ góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong thay đổi nhận thức, hành vi, tạo sức lan tỏa xã hội về bảo vệ môi trường mà còn cung cấp khối lượng lớn kiến thức cơ bản về di sản thiên nhiên, những thách thức đặt ra, giải pháp, yêu cầu đối với bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên.
Bàn về thực trạng bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, bà Mai Thị Trang, Phòng Nghiệp vụ nghiên cứu, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long cho biết, thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã áp dụng cơ chế, chính sách tổ chức bảo vệ môi trường di sản như: Quản lý, bảo vệ các giá trị ngoại hạng toàn cầu, giá trị tài nguyên thiên nhiên di sản; thanh tra, kiểm tra, giám sát bảo vệ môi trường; tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng; hợp tác, huy động nguồn lực bảo vệ môi trường... Nhờ đó, các giá trị di sản được bảo tồn nguyên trạng. Cảnh quan, chất lượng môi trường sinh thái ngày càng được cải thiện. Tài nguyên thiên nhiên được bảo tồn và phát huy trong phát triển kinh tế bền vững. Tuy nhiên, theo bà Trang, hiện vẫn còn một số thách thức, khó khăn bảo vệ môi trường di sản như: Nhận thức cộng đồng còn hạn chế, vi phạm quy định về neo đậu phương tiện, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản trái phép, xả chất thải không đúng quy định gây ô nhiễm môi trường. Một số thể chế, cơ chế chính sách liên quan đến công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di sản còn thiếu hoặc chưa có hướng dẫn cụ thể.
Đề xuất giải pháp thời gian tới, theo bà Mai Thị Trang, UBND tỉnh Quảng Ninh tiếp tục xây dựng cơ chế, chính sách quản lý di sản liên tỉnh vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà; tăng cường hợp tác quốc tế để quản lý, bảo vệ và quảng bá di sản; tuyên truyền, đổi mới tư duy thay đổi hành vi ứng xử, ý thức trách nhiệm với thiên nhiên, môi trường, giáo dục di sản trực quan, sinh động, gắn với thực tế, trải nghiệm.
Cũng theo ông Vũ Văn Vân, Trưởng phòng khoa học, Ban Quản lý Vườn quốc gia Cát Bà, nhờ làm tốt công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân vùng đệm và du khách nên tài nguyên thiên nhiên tại Vườn quốc gia Cát Bà được bảo vệ tốt, đa dạng sinh học ngày càng ổn định và phát triển, áp lực của người dân lên tài nguyên đã giảm đáng kể. Tại Kỳ họp lần thứ 45 của Ủy ban Di sản thế giới tại Riyadh, Saudi Arabia, Ủy ban Di sản thế giới đã ghi danh Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà trở thành Di sản thiên nhiên Thế giới với sự thống nhất cao của các quốc gia thành viên.
“Thời gian tới, Vườn quốc gia Cát Bà sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp ưu tiên như: Bảo tồn làm công cụ để phát triển kinh tế - xã hội; phát triển kinh tế để nâng cao hiệu quả bảo tồn; công tác bảo vệ môi trường và quản lý, giám sát các hoạt động kinh tế - xã hội; công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc bảo vệ giá trị di sản; thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý di sản…”, ông Vũ Văn Vân chia sẻ.
Tại Hội thảo, các đại biểu cũng tập trung thảo luận vào một số nội dung về thực trạng bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên tại khu vực vịnh Hạ Long; vai trò của Vườn quốc gia Cát Bà trong việc bảo tồn di sản thiên nhiên thế giới và giải pháp thực hiện; bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên trên thế giới và trường hợp bảo tồn di sản thiên nhiên rạn san hô Great Barrier (Australia)./.
