Khu vực kinh tế tư nhân đã đóng góp 43% tổng GDP và chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP năm 2024; mức đóng góp lớn nhất trong các thành phần kinh tế.
Ngày 15/8, tại Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân đã tổ chức Tọa đàm đối thoại chính sách với chủ đề: “Các giải pháp đột phá tháo gỡ các điểm nghẽn phát triển khu vực kinh tế tư nhân”.
Tọa đàm có sự tham gia của các đại biểu đến từ Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội; các bộ, ban, ngành trung ương; các viện nghiên cứu, đại học, trường đại học, chuyên gia kinh tế…
Phát biểu khai mạc và đề dẫn tọa đàm, Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Thành Hiếu, Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết: Sau gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về lượng và chất, từng bước khẳng định vai trò trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đến năm 2024, khu vực này chiếm 53,4% tổng vốn đầu tư xã hội; 82,07% tổng lao động trong nền kinh tế; đóng góp 38,6% tổng lợi nhuận trước thuế và 51% tổng thu nhập tạo ra cho người lao động trong khu vực doanh nghiệp. Đặc biệt, khu vực kinh tế tư nhân đã đóng góp 43% tổng GDP và chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP năm 2024; mức đóng góp lớn nhất trong các thành phần kinh tế.
Những con số này khẳng định vững chắc vai trò trung tâm và tiềm năng to lớn của khu vực kinh tế tư nhân, đồng thời đặt nền tảng cho việc nâng tầm vị trí của khu vực này thành động lực chính trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của Việt Nam.
Tuy nhiên, Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Thành Hiếu cũng nhận định, so với kỳ vọng trở thành trụ cột phát triển kinh tế quốc gia, khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn nhiều bất cập. Hiện nay, đây là khu vực có hiệu quả kinh doanh, trình độ khoa học công nghệ, năng suất lao động và thu nhập người lao động thấp nhất trong các thành phần kinh tế. Đồng thời, khu vực này đang có dấu hiệu “hụt hơi” trong quá trình phát triển. Nguyên nhân bắt nguồn từ nhiều “nút thắt” như: Nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của kinh tế tư nhân; thể chế và chính sách còn thiếu công bằng và bao trùm; chưa có mô hình liên kết hiệu quả giữa các bộ phận cấu thành trong khu vực tư nhân; năng lực nội tại và khả năng tiếp thu nguồn lực phát triển còn yếu; những hạn chế về chất lượng đội ngũ doanh nhân. Những tồn tại này cần được nhận diện rõ và tháo gỡ kịp thời bằng các giải pháp đột phá để tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển thực chất, vững mạnh và đóng góp xứng đáng vào quá trình phục hồi, tăng trưởng kinh tế của đất nước trong giai đoạn mới.
Tại tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung thảo luận, đánh giá thực trạng phát triển khu vực kinh tế tư nhân thời gian qua. Từ đó, đề xuất những giải pháp đột phá phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.
Ông Trần Văn Thế, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty đầu tư và phát triển InDel đã nêu 5 hạn chế nội tại đang cản trở sự phát triển của khu vực doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, gồm: Quy mô nhỏ và nguồn lực hạn chế là tình trạng phổ biến; trình độ quản trị và năng lực công nghệ còn thấp; thiếu liên kết và hội nhập chuỗi giá trị; chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển; văn hóa kinh doanh và ý thức pháp lý còn nhiều bất cập.
Về rào cản, theo ông Trần Văn Thế, thể chế và chính sách chưa thực sự hoàn thiện, thiếu ổn định và công bằng; thủ tục hành chính còn rườm rà, thực thi chính sách thiếu đồng bộ; khả năng tiếp cận nguồn lực như vốn, đất đai và nhân lực chất lượng cao còn rất hạn chế; môi trường cạnh tranh thiếu lành mạnh, chưa bình đẳng; các xu hướng phát triển mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và tiêu chuẩn ESG cũng đặt ra thách thức lớn.
Nhằm tạo bứt phá cho phát triển doanh nghiệp tư nhân, ông Trần Văn Thế đề xuất: Cần tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng đồng bộ, minh bạch và ổn định, đặc biệt trong các lĩnh vực doanh nghiệp đang gặp nhiều vướng mắc như đầu tư, đất đai, tín dụng và hợp tác công tư. Nhà nước phải khẳng định cam kết đối xử bình đẳng với mọi thành phần kinh tế, loại bỏ cơ chế xin-cho và mở rộng không gian phát triển cho doanh nghiệp tư nhân trong các lĩnh vực trước đây vốn là “sân chơi” của khu vực nhà nước. Bên cạnh đó, để khắc phục tình trạng manh mún, đứt gãy trong sản xuất, rất cần thúc đẩy mạnh mẽ các mô hình liên kết doanh nghiệp – từ cụm ngành đến chuỗi cung ứng nội địa.
Đại diện nhóm nghiên cứu của Đại học Kinh tế Quốc dân, Giáo sư - Tiến sĩ Ngô Thắng Lợi đã khuyến nghị các nhóm giải pháp quan trọng để tháo gỡ vướng mắc đang là rào cản cho phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam như: Hoàn thiện tư duy và xác định vị trí của kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất trong hệ thống kinh tế quốc gia để thực hiện mục tiêu tăng trưởng hai con số; thực hiện mô hình phát triển bao trùm hệ thống doanh nghiệp với mục tiêu bảo đảm cho các loại hình doanh nghiệp (khu vực tư nhân, nhà nước và FDI) đều có cơ hội ngang nhau trong tiếp cận đầu vào, trong quá trình kinh doanh và phân phối kết quả đầu ra của hoạt động kinh doanh; gắn kết lực lượng kinh tế tư nhân có các quy mô khác nhau, liên kết doanh nghiệp người Việt ở nước ngoài và doanh nghiệp tư nhân trong nước để nâng cao năng lực của doanh nhân Việt.
Các chuyên gia của Đại học Kinh tế Quốc dân cũng nhấn mạnh đến việc phát triển đội ngũ doanh nhân Việt đáp ứng được yêu cầu mới của nền kinh tế phù hợp với bối cảnh hội nhập; trong đó, tổ chức các chương trình đào tạo doanh nhân theo định hướng chuyên nghiệp và nâng cao, thích ứng với bối cảnh kinh doanh hiện đại; xây dựng cơ chế hỗ trợ tài chính và chính sách khuyến khích doanh nhân tham gia đào tạo; phát triển tinh thần doanh nhân và văn hóa kinh doanh lành mạnh./.
