Thủ tướng Phạm Minh Chính: Bộ và ngành Tư pháp đưa công tác xây dựng và thi hành pháp luật thành lợi thế cạnh tranh quốc gia
Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ, Bộ Tư pháp và ngành Tư pháp đã chủ động xây dựng pháp quyền; thực thi nghiêm túc pháp luật; thực hiện hiệu quả trong án dân sự; hợp tác quốc tế sâu rộng rộng; tích cực tháo gỡ vướng mắc.
Sáng 25/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự lễ Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Tư pháp Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2025) và Đại hội thi đua yêu nước ngành Tư pháp lần thứ VI. Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ và ngành Tư pháp phải là lực lượng chủ lực thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, với 5 tiên phong; đưa công tác xây dựng và thi hành pháp luật từ “điểm nghẽn của điểm nghẽn” trở thành “đột phá của đột phá”, thở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia.
Dự sự kiện có: Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; lãnh đạo các Ban, Bộ, Ngành, cơ quan Trung ương; đại diện Bộ Tư pháp, Đại sứ quán các nước, các cơ quan đại diện, tổ chức quốc tế tại Việt Nam; lãnh đạo các tỉnh, thành phố.
* Ngành Tư pháp 80 năm dưới ánh sáng pháp quyền
Trải qua 80 năm hình thành và phát triển, Bộ Tư pháp và ngành Tư pháp đã đi qua những chặng đường đầy thử thách nhưng cũng rất đỗi vẻ vang, xứng đáng với lời khẳng định của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Tư pháp là một cơ quan trọng yếu của chính quyền”.
Với chức năng xuyên suốt là xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, Bộ, ngành Tư pháp đã bám sát thực tiễn trong từng giai đoạn lịch sử của đất nước, đoàn kết, đồng cam, cộng khổ, thầm lặng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, kịp thời đề xuất, kiến nghị với Đảng, Quốc hội, Chính phủ ban hành các thiết chế pháp luật, tư pháp quan trọng, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ quốc phòng an ninh, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Bộ và ngành Tư pháp chủ động, sáng tạo, tham mưu, đề xuất những định hướng chính sách lớn, then chốt của Đảng trong phát triển đất nước; khẳng định ngày càng rõ nét vai trò là lực lượng nòng cốt tham mưu trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật. Trong đó, Bộ và ngành Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương giúp Chính phủ trong quá trình xây dựng các bản Hiến pháp, từ bản Hiến pháp đầu tiên năm 1946, Hiến pháp năm 1959 đến các bản Hiến pháp của thời kỳ Đổi mới như Hiến pháp 1992, Hiến pháp năm 2013 và gần đây là sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Bộ Tư pháp chủ trì, tham mưu xây dựng một số đạo luật quan trọng như: Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Thi hành án dân sự… và nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng khác; chủ động, sáng tạo tham mưu các cơ chế pháp luật đặc thù, đặc biệt góp phần phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời, tháo gỡ nhiều “điểm nghẽn” trong thực tiễn.
Công tác pháp luật quốc tế và hợp tác quốc tế về pháp luật, tư pháp được thực hiện ngày càng hiệu quả; tham mưu với Chính phủ, chính quyền địa phương các cấp thực hiện nhiều giải pháp đổi mới mạnh mẽ công tác tổ chức thi hành pháp luật, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật; công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, trợ giúp pháp lý, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa được chú trọng; thực hiện hiệu quả chủ trương xã hội hóa một số hoạt động; từng bước xây dựng và phát triển hệ thống cơ quan thi hành án dân sự thống nhất, chuyên nghiệp, theo hướng gắn với cải cách toàn diện phương thức quản lý, hoạt động trên cơ sở nền tảng “thi hành án điện tử”.
Ghi nhận những thành tựu trong chặng đường vừa qua, ngành Tư pháp vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao Vàng và nhiều danh hiệu thi đua cao quý khác cho các tập thể, cá nhân trong toàn Ngành.
Bộ và ngành Tư pháp xác định, trong kỷ nguyên mới của dân tộc, thể chế, pháp luật không chỉ là điều kiện bảo đảm cho hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược, mà cần phải trở thành lợi thế cạnh tranh. Do đó, Bộ và ngành Tư pháp tiếp tục tập trung tham mưu xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi, hiệu lực, hiệu quả với cơ chế thực hiện nghiêm minh, nhất quán; xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, ý thức thượng tôn Hiến pháp để pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội.
Trong đó, nâng cao chất lượng, hiệu quả thi hành pháp luật, quản lý nhà nước trên các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý; chủ động, nâng cao hiệu quả công tác pháp luật quốc tế và đẩy mạnh và mở rộng hợp tác quốc tế trên bình diện toàn cầu; tập trung đầu tư nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin để đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ số, chuyển đổi số trong toàn ngành Tư pháp.
Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, trong lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc, nền pháp lý của chúng ta đã được các thế hệ cha ông dày công xây dựng với nhiều bộ luật nổi tiếng, mang dấu ấn riêng của văn minh người Việt và thể hiện rõ tư tưởng muốn trị nước phải có pháp luật như Hình thư (thời Lý), Hình luật (thời Trần), Quốc triều hình luật - Bộ luật Hồng Đức (thời Hậu Lê), Hoàng Việt luật lệ (thời Nguyễn)...
Thành kính tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người thầy vĩ đại của Cách mạng Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới của Việt Nam, Người khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và đặt nền móng cho việc xây dựng nền Tư pháp dân chủ cách mạng Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ cho biết, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao tầm quan trọng của Hiến pháp và các đạo luật trong quản lý nhà nước và xã hội từ rất sớm. Ngay từ những ngày đầu ra đi tìm đường cứu nước, Bác đã thể hiện tầm nhìn vượt thời đại về vai trò của pháp luật trong bảo vệ quyền con người, là hàng rào chống mọi áp bức, bóc lột.
Bản “Yêu sách của Nhân dân An Nam”, được coi là bản Tuyên bố chính trị đầu tiên của Nhân dân Việt Nam được Người gửi tới Hội nghị Versailles năm 1919. Sau này, chính bản yêu sách này đã được Nguyễn Ái Quốc dịch ra tiếng Việt năm 1922 dưới nhan đề “Việt Nam yêu cầu ca”, trong đó, nhấn mạnh: “Bảy xin hiến pháp ban hành/Trăm điều phải có thần linh pháp quyền”.
Điểm lại những mốc song trong 80 năm hình thành và phát triển của ngành Tư pháp Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ, Bộ Tư pháp và ngành Tư pháp đã: chủ động xây dựng pháp quyền; thực thi nghiêm túc pháp luật; thực hiện hiệu quả trong án dân sự; công tác tổ chức cán bộ được nâng tầm; hợp tác quốc tế sâu rộng rộng; tích cực tháo gỡ vướng mắc.
Đặc biệt, trong những năm gần đây, Bộ và ngành Tư pháp đóng góp quan trọng thực hiện đột phá chiến lược về xây dựng và hoàn thiện thể chế. Bộ Tư pháp tiếp tục thể hiện rõ vai trò là “kiến tạo phát triển”, “người gác cổng pháp lý” đặc biệt của Chính phủ với nhiệm vụ thẩm định tất cả các dự án luật, pháp lệnh trước khi trình Chính phủ, Quốc hội.
Trong đó, toàn ngành Tư pháp đã bám sát các nghị quyết, kết luận của Trung ương, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tập trung đề xuất những định hướng chính sách lớn, then chốt trong cải cách pháp luật, cải cách tư pháp, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; sửa đổi quy trình lập pháp nhằm “nâng cao năng suất và chất lượng xây dựng pháp luật”. Công tác xây dựng và thi hành pháp luật ngày càng đổi mới về chất và lượng.
Với phương châm thể chế “vừa là nguồn lực, vừa là động lực, vừa là đột phá cho sự phát triển”, Thủ tướng đánh giá cao Bộ Tư pháp, ngành Tư pháp đã phát huy tinh thần “làm hết việc chứ không làm hết giờ”, “làm ngày, làm đêm, làm thêm ngày nghỉ”, “làm xuyên Lễ, Tết”, để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó.
Trong đó, nổi bật là tham mưu trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành và tham mưu cho Chính phủ ban hành các nghị quyết về những cơ chế, chính sách, giải pháp cấp bách phòng chống đại dịch COVID 19; tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành các Luật, Nghị quyết để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, với tổng số 90 Luật, Nghị quyết, Pháp lệnh; chủ trì thẩm định 30 Nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền để kịp thời trình Chính phủ ban hành phục vụ tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; chủ trì, tham gia soạn thảo nhiều dự án luật phải cấp bách sửa đổi, ban hành đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức, bộ máy…
* Xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Tư pháp phụng công, thủ pháp, chí công vô tư
Ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những thành tích quan trọng của Bộ Tư pháp, toàn ngành Tư pháp trong suốt 80 năm qua, đóng góp quan trọng cho những thành tựu chung của đất nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, thời gian tới, bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường, để đạt được việc hoàn thành 2 mục tiêu chiến lược 100 năm, nhiệm vụ đặt ra cho chúng ta là rất nặng nề, trong đó Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo “hoàn thiện thể chế, pháp luật được coi là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu”.
Nhấn mạnh phải nâng cao nhận thức về công tác xây dựng, thực thi pháp luật trong toàn hệ thống chính trị, xây dựng hệ thống Tư pháp tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đội ngũ làm công tác pháp luật ngang tầm nhiệm vụ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ và ngành Tư pháp tập trung quán triệt, thực hiện thống nhất “5 quan điểm”: thể chế vừa là mục tiêu, vừa là động lực, nguồn lực, nền tảng vững chắc cho sự phát triển của đất nước; thể chế phải đi sớm, đi trước mở đường cho đột phá phát triển, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế, sức sáng tạo, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; chuyển đổi trạng thái, đưa công tác xây dựng và thi hành pháp luật từ “điểm nghẽn của điểm nghẽn” trở thành “đột phá của đột phá”, trở thành lợi thế cạnh tranh; đầu tư cho công tác xây dựng chính sách, pháp luật là đầu tư cho phát triển; đưa thể chế, pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia, của doanh nghiệp; tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, tạo đột phá huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, tạo thế, tạo đà, tạo lực cho đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, thịnh vượng của dân tộc.
Thủ tướng đề nghị Bộ và ngành Tư pháp tập trung thực hiện “5 tiên phong”: tiên phong đẩy mạnh toàn diện công tác hoàn thiện thể chế, đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng xây dựng luật; tiên phong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quy định pháp luật từ yêu cầu thực tiễn; tiên phong rà soát, hệ thống hóa và pháp điển hóa; tiên phong phân cấp, phân quyền trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; tiên phong phổ biến và giáo dục pháp luật.
Cho rằng, nhiệm vụ trong giai đoạn phát triển mới của đất nước đối với Ngành Tư pháp hết sức nặng nề nhưng cũng rất vẻ vang và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, trong đó phải cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật trong năm 2025, Thủ tướng chỉ rõ, đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, của tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, mà Bộ Tư pháp là trung tâm.
Do đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ và ngành Tư pháp phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền pháp chế xã hội chủ nghĩa và hệ thống pháp luật; tiếp tục đổi mới tư duy trong công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật, chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, kiến tạo phát triển; xóa bỏ tư duy “không quản được thì cấm”; tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật, xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, thượng tôn pháp luật, tiếp tục rà soát, kịp thời thể chế hóa “Bộ tứ trụ cột”, đặc biệt là Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị; ưu tiên nguồn lực, đầu tư bài bản, xứng tầm cho công tác xây dựng pháp luật, đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Tư pháp “phụng công, thủ pháp, chí công vô tư cho nhân dân noi theo”, như Bác Hồ kính yêu đã căn dặn.
Thủ tướng yêu cầu Bộ và ngành Tư pháp thực hiện phương châm “thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh”, đi đôi với tăng cường và thiết kế công cụ kiểm tra giám sát, nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn kịp thời và kiên quyết xử lý các hành vi tham nhũng, tiêu cực trong thi hành pháp luật và trục lợi chính sách; tiếp tục đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp. Bộ và ngành Tư pháp giảm khâu trung gian, loại bỏ tình trạng cấp trên "hợp thức hóa" cho cấp dưới; xây dựng luật phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn là thước đo.
Nhắc lại lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Xã hội luôn luôn biến đổi, tiến lên mãi không bao giờ thụt lùi. Luật pháp cũng tiến lên mãi không thụt lùi. Đó là quy luật”, Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn và tin tưởng, với truyền thống 80 năm xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng nhất trí của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp, công tác tư pháp trong thời gian tới tiếp tục có bước phát triển mới, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
Tại lễ Kỷ niệm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Bộ Tư pháp; Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long trao Huân chương Lao động hạng Ba cho các lãnh đạo Bộ Tư pháp do có thành tích xuất sắc đóng góp trong công tác xây dựng, thực thi pháp luật./.
