Lễ hội truyền thống Đền Quát diễn ra vào rằm tháng Tám và rằm tháng Giêng, nhân dân tụ hội về đây thành kính bày tỏ lòng tưởng nhớ, tri ân công đức của vị danh tướng.
Ngày 5/10 (tức ngày 14/8 âm lịch), tại di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Quát (xã Yết Kiêu, thành phố Hải Phòng), Đảng ủy – Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Yết Kiêu tổ chức Lễ dâng hương và khai hội Đền Quát nhằm tưởng nhớ và tri ân công lao to lớn của danh tướng Yết Kiêu và các bậc tiền nhân đối với sự nghiệp giữ nước và bảo vệ nền độc lập dân tộc.
Lễ hội có đông đảo nhân dân, du khách thập phương, người con quê hương khắp mọi miền Tổ quốc cùng đại biểu các địa phương có di tích thờ danh tướng Yết Kiêu về dự.
Đền Quát là một ngôi đền nổi tiếng linh thiêng, thờ danh tướng Yết Kiêu, một vị tướng tài được Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn trọng dụng và là một trong những công thần bậc nhất của triều đại nhà trần, gắn với những chiến công hiển hách, giúp vua tôi nhà Trần đánh thắng quân Nguyên Mông xâm lược, giữ yên bờ cõi.
Diễn văn khai hội, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Yết Kiêu Vũ Văn Cấp cho biết: Danh tướng Yết Kiêu tên thật là Phạm Hữu Thế, sinh năm Nhâm Dần (1242), trong một gia đình ngư dân nghèo ở vùng sông nước thuộc ấp Hạ Bì, huyện Trường Tân, Lộ Hồng (nay là thôn Hạ Bì, xã Yết Kiêu, thành phố Hải Phòng). Ông nổi tiếng là một chàng trai tuấn kiệt và chí khí khác thường.
Tương truyền, thời niên thiếu, một hôm, chàng trai Phạm Hữu Thế ra sông gánh nước, thấy hai con trâu trắng húc nhau bèn dùng đòn ống đánh đuổi và can ngăn. Hai con trâu biến mất, Phạm Hữu Thế thấy hai chiếc lông trâu còn dính vào đòn ống khi đặt xuống nước thì nước bèn rẽ làm đôi. Nghĩ là trâu thần, ông bèn nuốt vào bụng và từ đó, ông có thân thể khỏe mạnh phi thường và bơi lội tài giỏi, bơi dưới nước như đi trên đất bằng.
Năm 1258, khi giặc Mông Cổ lăm le xâm lược nước Đại Việt, ông được Trần Hưng Đạo tuyển chọn làm gia nô, sau gia nhập thủy quân nhà Trần và trở thành danh tướng tài giỏi, được đặt tên Yết Kiêu. Với tài trí mưu lược và trung nghĩa vẹn toàn, ông được Hưng Đạo đại vương tin cậy, trọng dụng.
Danh tướng Yết Kiêu đã trở thành huyền thoại trong lịch sử Việt Nam như một trong những người có công lớn đối với sự nghiệp chống giặc Nguyên Mông, một anh hùng tận trung vì đại nghĩa cứu nước, sánh ngang với các bậc hào kiệt trong lịch sử. Ông được vua Trần phong tặng “Trần triều Hữu tướng Đệ nhất bộ, Đô soái thủy quân, Tước hầu” và Đại tướng quân triều Trần – Yết Kiêu Đại vương dũng lược, uy hùng, nhiều lần phù giúp vua dẹp loạn, trừ hiểm nguy, được các triều đại ban tặng nhiều sắc phong.
Ông mất vào ngày 28 tháng Chạp năm Quý Mão (1303). Sau khi ông mất, vua Trần cho lập Đền thờ ở bờ sông thôn Hạ Bì, quê ông. Yết Kiêu được người dân địa phương tôn làm Thành hoàng làng. Đền thờ thánh Yết Kiêu còn gọi là Đền Quát.
Đền Quát ẩn chứa những giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc. Đền có thiết kế độc đáo, uy nghi, tọa lạc trên khu đất rộng, nhìn ra sông Đĩnh Đào. Đây là ngôi đền cổ hiện còn lưu giữ nhiều cổ vật, hiện vật quý gắn với những truyền thuyết ly kỳ về danh tướng Yết Kiêu. Tượng trâu trắng và câu đối cổ “Nhập thủy như bình địa” gắn với truyền thuyết về tài bơi lội của vị danh tướng; Pho tượng phỗng đá quỳ gắn với câu chuyện chiến thắng Đô Châu - một đô vật lừng lẫy đã nhiều năm vô địch tại hội vật Vạn Kiếp mà triều đình mở để tuyển người tài; Tượng cáo thần cứu nạn gắn với câu chuyện một lần Yết Kiêu đục thuyền giặc bị phát hiện và bủa vây, ông đã nhanh trí lặn vào một cái hang trong đám lau sậy, có một con cáo chạy ra, giặc thấy vậy đã bỏ đi và nhờ đó ông thoát nạn. Những hiện vật và giai thoại đó làm nên sự linh thiêng và đặc biệt của di tích trong tâm thức của người dân.
Bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của cha ông truyền lại, những năm qua, địa phương và nhân dân đã lưu giữ, tôn tạo di tích và phát huy những giá trị văn hóa đặc biệt của lễ hội.
Khu di tích đền Quát được xếp hạng là Di tích cấp quốc gia vào ngày 18/1/1988. Năm 2020, lễ hội Đền Quát đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội truyền thống Đền Quát diễn ra vào rằm tháng Tám và rằm tháng Giêng, nhân dân tụ hội về đây thành kính bày tỏ lòng tưởng nhớ, tri ân công đức của vị danh tướng, thể hiện truyền thống đạo lý uống nước nhớ nguồn. Qua đó, bồi đắp tinh thần yêu nước, đoàn kết, cầu tướng quân phù cho muôn thuở non sông Hồng Lạc cẩm tú, huy hoàng; ngàn đời con cháu Rồng Tiên phú cường, dũng liệt; phù cho con dân nước Việt gia đình an lạc, con cháu hiển vinh, công thành danh toại.
Lễ hội Đền Quát diễn ra từ ngày 5-7/10 (tức ngày 14 đến 16/8 âm lịch) với nhiều nghi lễ độc đáo, trong đó có nghi lễ bơi chiềng, còn gọi là bơi mừng Thánh, bơi biểu diễn; Phần hội có biểu diễn múa lân, múa rồng, hát văn, hát quan họ, giải bơi thuyền chải, cờ tướng, các trò chơi dân gian.../.
