Trong 50 năm qua, đội tuyển Việt Nam đã có 289 lượt học sinh tham dự IMO, mang về thành tích 69 Huy chương Vàng, 118 Huy chương Bạc, 84 Huy chương Đồng và 3 bằng khen.
Ngày 10/8, tại Hà Nội, Viện nghiên cứu cao cấp về Toán phối hợp với Viện Toán học Việt Nam tổ chức Hội thảo “Đánh giá công tác bồi dưỡng và kết quả thi học sinh giỏi môn Toán quốc gia, quốc tế giai đoạn 2015-2024” nhân dịp kỷ niệm 50 năm Việt Nam tham dự Kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (IMO). Tham dự hội thảo có nhiều nhà Toán học xuất sắc, thành viên từng tham gia đội tuyển Olympic Toán học quốc tế các thời kỳ.
Năm 1974, trong bối cảnh cuộc đấu tranh thống nhất đất nước còn chưa kết thúc, theo sáng kiến của một số nhà Toán học, đứng đầu là Giáo sư Hoàng Tụy, được sự ủng hộ của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Việt Nam lần đầu tiên cử đoàn 5 học sinh tham dự kỳ thi Olympic Toán học quốc tế dành cho học sinh trung học tại Cộng hòa Dân chủ Đức.
Dẫn đoàn là hai nhà giáo Lê Hải Châu và Phan Đức Chính. Ngay trong lần đầu tiên tham dự, các học sinh Việt Nam đã gây bất ngờ lớn với thành tích xuất sắc 1 Huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc và 2 Huy chương Đồng.
Kể từ lần đầu tiên tham dự (năm 1974) đến nay, nhiệm vụ thành lập các đội tuyển học sinh Việt Nam tham dự Olympic Toán học quốc tế (IMO) được Chính phủ giao cho Bộ Giáo dục (giai đoạn 1974-1990), Bộ Giáo dục và Đào tạo (giai đoạn 1990 đến nay), chủ trì tổ chức thực hiện.
Trong 50 năm qua, đội tuyển Việt Nam đã có 289 lượt học sinh tham dự IMO, mang về thành tích 69 Huy chương Vàng, 118 Huy chương Bạc, 84 Huy chương Đồng và 3 bằng khen.
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn bày tỏ tự hào về thành tích của Việt Nam đã đạt được trong 50 năm tham dự IMO, cũng như phong trào học tập Toán ở trong nước; thành công của các nhà toán học, các nhà khoa học có sử dụng toán của đất nước…
Thứ trưởng khẳng định: Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn đề cao vai trò môn Toán, từ phổ thông đến đào tạo đại học, sau đại học và trong nghiên cứu. Hiện nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ, Toán học càng trở nên quan trọng. Vì vậy, để duy trì, nâng cao thành tích của đội tuyển Toán Việt Nam, thúc đẩy dạy học Toán hiệu quả, cần làm tốt hơn việc dạy và học Toán ở phổ thông, nghiên cứu tốt hơn ở đại học.
Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, với công nghệ hiện nay, một thầy giỏi Toán có thể dạy cho nhiều học sinh, không chỉ trường mình, địa phương mình mà trên toàn quốc. Đóng góp của thầy giỏi vì vậy sẽ rộng hơn. Học sinh không chỉ học từ một thầy giỏi mà có thể học nhiều thầy giỏi, từ đó có được nhiều học sinh giỏi hơn, nền Toán học của Việt Nam sẽ có sự phát triển bứt phá.
Tại hội thảo, từ các kết quả, bài học sau 50 năm Việt Nam tham dự IMO, các đại biểu đã trao đổi, chia sẻ để Việt Nam duy trì, nâng cao thành tích Toán trên sân chơi quốc tế và giải pháp phát triển bền vững, sâu rộng phong trào học Toán.
Nhìn lại chặng đường đã qua, Giáo sư Toán học Ngô Bảo Châu khẳng định, kỳ thi Olympic Toán học quốc tế IMO là một sân chơi trí tuệ, phần nào là thước đo để đánh giá năng lực phát triển giáo dục Toán học của một quốc gia. Tuy có những nốt thăng trầm nhưng trong mỗi thời kỳ, Việt Nam đều có những cá nhân rất xuất sắc. Những cựu học sinh IMO đã và đang là những nhà khoa học chuyên nghiệp, có uy tín quốc tế, tích cực đóng góp vào sự phát triển của Toán học Việt Nam.
Giáo sư Ngô Bảo Châu chia sẻ: Chúng ta đã bước đầu tìm ra được cách thức tạo nên sự gắn kết giữa các nhà khoa học người Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài với các nhà khoa học trong nước để thúc đẩy nghiên cứu, đào tạo thông qua mô hình Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán. Sự đoàn kết, gắn bó giữa cộng đồng Toán học Việt Nam trong và ngoài nước, cùng sự quan tâm của Chính phủ; sự yêu thích học Toán của các bạn trẻ Việt Nam cần tiếp tục phát huy hơn nữa để phong trào học Toán được bền vững, sâu rộng hơn; môn Toán và các môn khoa học cơ bản khác trở thành lựa chọn một cách tự nguyện của người trẻ.
Có thể thấy, trong 50 năm qua, các đội tuyển IMO Việt Nam có thành tích tương đối ổn định, được bạn bè quốc tế đánh giá cao không chỉ về số lượng huy chương mà còn về các thành tích nổi trội đặc biệt. Như điểm tuyệt đối của cựu học sinh Lê Bá Khánh Trình năm 1979, Lê Hùng Việt Bảo năm 2003, Ngô Quý Đăng năm 2022…; nhiều học sinh hai năm liền đoạt huy chương Vàng quốc tế như: Ngô Bảo Châu năm 1988-1989, Vũ Ngọc Minh năm 2001-2002, Lê Hùng Việt Bảo năm 2003-2004, Ngô Quý Đăng năm 2020-2022, Phạm Việt Hưng năm 2022-2023…
Năm 2007, Việt Nam đã tổ chức thành công IMO lần thứ 48 với sự tham gia của 93 nước và vùng lãnh thổ. Việc tổ chức đã tạo ấn tượng tốt đẹp với cộng đồng quốc tế, khẳng định trình độ của giới Toán học Việt Nam đủ sức để thực hiện những công việc có tính chuyên môn cao hàng đầu./.
