Việc lập hồ sơ được tiến hành trên cơ sở khảo cứu thực tế (điền dã), thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến Lễ hội vùng Dâu và Nghi lễ dâng xôi gà làng Nghi Khúc.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh đang tiến hành các bước lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia năm 2025 đối với Lễ hội vùng Dâu (thị xã Thuận Thành) và Nghi lễ dâng xôi gà làng Nghi Khúc (phường An Bình, thị xã Thuận Thành).
Việc lập hồ sơ được tiến hành trên cơ sở khảo cứu thực tế (điền dã), thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến Lễ hội vùng Dâu và Nghi lễ dâng xôi gà làng Nghi Khúc. Hồ sơ được thực hiện theo nội dung hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, gồm: Lý lịch di sản văn hóa phi vật thể; ảnh chụp di sản; phim tư liệu; bản ghi âm trên băng hoặc đĩa; bản đồ phân bố vị trí di sản; báo cáo khảo sát điền dã có liên quan tới di sản.
Nội dung hồ sơ miêu tả quá trình ra đời, tồn tại của di sản văn hóa phi vật thể; hình thức biểu hiện, quy trình thực hành, công trình kiến trúc, hiện vật và không gian văn hóa liên quan cùng với các sản phẩm vật chất, tinh thần được tạo ra trong quá trình thực hành di sản văn hóa phi vật thể; xác định khả năng duy trì, nguy cơ, nguyên nhân mai một của di sản văn hóa phi vật thể; xác định giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và vai trò của di sản văn hóa phi vật thể đối với đời sống cộng đồng hiện nay, đồng thời đề xuất biện pháp bảo vệ.
Theo truyền thống, Lễ hội vùng Dâu được 12 làng thuộc tổng Khương Tự hay còn gọi là tổng Dâu, nay là các làng thuộc các phường Thanh Khương, Hà Mãn, Trí Quả, thị xã Thuận Thành phối hợp tổ chức. Trung tâm của lễ hội là chùa Dâu. Đây là ngôi chùa cổ hình thành sớm nhất tại nước ta, đồng thời là một trong những di tích lịch sử tín ngưỡng tôn giáo đánh dấu sự khởi nguồn của đạo Phật ở Việt Nam. Đặc biệt, tại Lễ hội vùng Dâu năm 2025, lần đầu tiên sau 27 năm gián đoạn, người dân trong vùng đã tổ chức phục dựng lễ rước Phật Tứ Pháp - một nghi lễ độc đáo, mang đậm giá trị văn hóa truyền thống. Qua đó, hoạt động góp phần phục dựng, bảo tồn và tôn vinh một hình mẫu lễ hội dân gian đặc sắc của người Việt với trọng tâm là nghi thức rước Phật Tứ pháp.
Hiện nay, chùa Dâu được biết đến như danh lam bậc nhất xứ Kinh Bắc với giá trị nổi bật độc đáo về lịch sử kiến trúc nghệ thuật. Năm 2013, chùa Dâu được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Năm 2017, bộ Tượng phật Tứ pháp vùng Dâu được công nhận là Bảo vật quốc gia. Năm 2024, Mộc bản chùa Dâu được công nhận là Bảo vật quốc gia. Hội Dâu diễn ra trong 2 ngày (mùng 8 và mùng 9/4 Âm lịch).
Nghi lễ dâng xôi gà làng Nghi Khúc diễn ra vào ngày mùng 4/2 Âm lịch hằng năm. Lễ hội có lệ thi xôi, gà để nhập đình cho các cụ từ 49 lên 50 tuổi. Sau khi tế lễ, xôi, gà sẽ được mang ra sân đình dự thi. Tương truyền rằng, những người được giải xôi, gà sẽ làm ăn phát đạt, hạnh phúc viên mãn. Nghi lễ dâng xôi gà làng Nghi Khúc được duy trì nhiều năm qua, góp phần lưu giữ nét văn hóa đặc sắc từ xa xưa của vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc./.
