Xã biên giới Dào San (Lai Châu) hiện có trên 1.600 hộ với hơn 8.600 nhân khẩu, trong đó bản U Ni Chải là bản duy nhất có người Hà Nhì đen sinh sống. Để bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống của người Hà Nhì đen, cấp ủy, chính quyền địa phương đã chỉ đạo các cơ quan, đoàn thể tăng cường tuyên truyền các giá trị bản sắc văn hóa đến bà con nhân dân.
Đến với bản U Ni Chải những ngày này, không khó để thấy những hình ảnh các chị em phụ nữ đang nhanh tay hoàn thiện cho mình những bộ trang phục truyền thống, hay truyền lại cho nhau những câu hát dân ca của đồng bào dân tộc mình. Đây là những hoạt động thường xuyên được bà con cũng như các cán bộ thôn bản tuyên truyền đến bà con nhân dân về việc bảo tồn văn hóa truyền thống của người Hà Nhì.
Bộ trang phục truyền thống của người phụ nữ Hà Nhì đen gồm mũ, áo, quần, yếm với nhiều màu sắc tươi sáng như: xanh, đỏ, hồng, tím đan xen với nhau. Hoạ tiết hoa văn chủ yếu được thêu ở phần ngực, viền áo, 2 cánh tay, yếm, ống quần; đa dạng về hình vẽ: nào là tam giác, vòng xoáy ốc cho đến đường kẻ ngang, dọc. Yếm áo có dây bạc nổi bật phía trước và đai thắt bằng len phía sau.
Bà Khoàng Thị Thanh ở Bản U Ni Chải cho biết, trang phục là nét văn hoá độc đáo nhất của người Hà Nhì đen được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Để tạo được một bộ trang phục rất khó, phải mất gần một năm mới hoàn thành được. Những lúc rảnh rỗi, bà Thanh thường hướng dẫn, dạy con cháu cách thêu thùa, may trang phục truyền thống, làm mũ, yếm.
Người Hà Nhì đen ở Bản U Ni Chải hiện vẫn giữ gìn, phát huy các lễ hội truyền thống. Đều đặn hàng năm, bản tổ chức các lễ hội như: Tết trứng gà vào ngày Thìn đầu năm mới; Khu Già Già vào tháng 6 âm lịch để cầu mong mưa thuận gió hoà; Ka Tho vào tháng 11 âm lịch nhằm tạ ơn thần linh, tổ tiên đã cho vụ mùa bội thu. Ở các lễ hội bà con được vui chơi, mặc trang phục truyền thống dân tộc vui hát dân ca, chơi các trò chơi dân gian như: kéo co, đá cầu, nhảy đu quay…
Để bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của người Hà Nhì đen, cấp ủy, chính quyền địa phương đã chỉ đạo các cơ quan, ban ngành, đoàn thể tăng cường công tác tuyên truyền đến bà con nhân dân, đặc biệt là phát huy vai trò của những người có uy tín trong cộng đồng người Hà Nhì, thông qua họ để vận động đồng bào xây dựng đời sống văn hóa tiến bộ trên cơ sở giữ gìn các nét đẹp trong phong tục tập quán, văn hóa truyền thống. Cấp ủy, chính quyền địa phương cũng đẩy mạnh các hoạt động gìn giữ văn hóa cổ truyền của dân tộc Hà Nhì như đẩy mạnh hoạt động văn nghệ; duy trì các lễ hội, phong tục truyền thống.
Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa truyền thống người Hà Nhì đen đang được khôi phục và giữ gìn, tô đẹp thêm bức tranh đa sắc màu văn hóa nơi núi rừng biên cương Lai Châu./.
