Về cơ chế tự chủ của cơ sở giáo dục đại học, một số đại biểu đề xuất bổ sung các quy định về nguyên tắc phân loại mức độ tự chủ theo các tiêu chí định lượng (năng lực tài chính, đội ngũ, cơ sở vật chất, kết quả kiểm định…) để đảm bảo tính minh bạch.
Chiều 8/10, Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức hội nghị lấy ý kiến các dự thảo luật gồm Luật Giáo dục Đại học; Luật Giáo dục nghề nghiệp; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Dự kiến 3 luật này sẽ được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 tới.
Theo các đại biểu, qua các lần góp ý trước đó, dự thảo 3 luật đã được tiếp thu và cơ bản hoàn thiện, thể hiện rõ tinh thần thể chế hóa Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Bên cạnh đó, còn một số nội dung trong dự thảo các luật này cần tiếp tục nghiên cứu để điều chỉnh phù hợp, nhất là dự thảo Luật Giáo dục Đại học.
Góp ý với dự thảo Luật Giáo dục Đại học, Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, trong chiến lược phát triển giáo dục đại học ở Điều 7 nên có thêm định hướng về xếp hạng đại học và có sự kết nối với nội dung ở Điều 37 về xếp hạng. Thực tế hiện nay, nhiều trường tham gia quá nhiều bảng xếp hạng khiến người học và xã hội bị “nhiễu” thông tin. Vì thế, luật nên có định hướng cụ thể và có sự kiểm soát nhất định trong vấn đề này. Bên cạnh đó, các quy định ở Điều 20 về Phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học trong dự thảo luật lần này đã bao quát hoạt động của các phân hiệu đại học hiện nay, phù hợp với thực tiễn, tạo công bằng trong giáo dục. Mô hình phân hiệu này có thể là mô hình phù hợp với bối cảnh và yêu cầu sáp nhập đại học.
Về đầu tư cho giáo dục đại học, theo Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Văn Sơn, chính sách hiện nay đã tốt, tuy nhiên so với quốc tế thì tỷ lệ đầu tư của nước ta còn thấp. Vì thế, bên cạnh chính sách đầu tư của nhà nước, luật nên có thêm chính sách khuyến khích đầu tư cho giáo dục đại học đối với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; đồng thời cũng nên có thêm cơ chế khuyến khích đầu tư cho nghiên cứu khoa học trong cơ sở giáo dục đại học.
Về cơ chế tự chủ của cơ sở giáo dục đại học, một số đại biểu đề xuất bổ sung các quy định về nguyên tắc phân loại mức độ tự chủ theo các tiêu chí định lượng (năng lực tài chính, đội ngũ, cơ sở vật chất, kết quả kiểm định…) để đảm bảo tính minh bạch; quy định rõ ràng, cụ thể về quyền và trách nhiệm tài chính của cơ sở giáo dục đại học được tự chủ (gồm tự quyết định chi tiêu, sử dụng nguồn thu, tự quyết định đầu tư, trả lương… ở mức độ đảm bảo cân đối ngân sách). Cùng với đó, các đại biểu cho rằng cần có hướng dẫn thống nhất, liên thông giữa các luật chuyên ngành và quy định dưới luật để tháo gỡ rào cản trong triển khai tự chủ…
Mặt khác, để tạo động lực mạnh mẽ hơn cho việc phát triển, thu hút và trọng dụng nhân lực chất lượng cao làm giảng viên, dự thảo Luật Giáo dục Đại học cần bổ sung cơ chế chính sách đặc thù đối với giảng viên giỏi, nhà khoa học đầu ngành, giảng viên có công bố quốc tế chất lượng hoặc có đóng góp thực tiễn rõ rệt; cơ chế đánh giá hiệu quả công tác giảng viên theo hướng định lượng, công bằng và gắn với kết quả của đào tạo – nghiên cứu – chuyển giao công nghệ…
Ngoài ra, dự thảo Luật Giáo dục Đại học cần nhấn mạnh hơn vai trò của môi trường học thuật liêm chính, có cơ chế giám sát, cảnh báo, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm, nhằm giữ vững giá trị cốt lõi của giáo dục đại học và niềm tin xã hội.
Đối với dự thảo Luật Giáo dục, một số ý kiến đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về văn bằng, chứng chỉ, với chuẩn định dạng thống nhất, có chữ ký số và mã QR để chống giả mạo. Riêng trong điều 28 về cấp học và độ tuổi của giáo dục phổ thông cần làm rõ hơn “cấp học, trình độ tương đương” với trung học cơ sở là những cấp nào…
Với dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp, một số ý kiến đề xuất xem xét, quy định rõ ràng hơn để xác định giảng viên, giáo viên cơ hữu; bổ sung quy định về quản lý, sử dụng trí tuệ nhân tạo trong đào tạo nghề, bao gồm đạo đức và trách nhiệm để vừa khai thác công nghệ mới vừa tránh các rủi ro; quy định khung học phí nghề và quy định rõ ràng các chính sách cho người học nghề…/.
