Camera giám sát ngày càng phổ biến, việc ban hành các tiêu chuẩn cho camera giám sát và chủ động sản xuất camera “Make in Viet Nam” là nhu cầu cấp thiết để đảm bảo an toàn, an ninh thông tin.
Ngày 22/5, tại Hà Nội, Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, Báo điện tử VietNamNet phối hợp tổ chức tọa đàm “Tiêu chuẩn an toàn thông tin mạng cơ bản cho camera giám sát”.
Hiện nay, xu hướng sử dụng camera giám sát ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Không chỉ được nhiều gia đình sử dụng, camera giám sát cũng là thiết bị quan trọng trong hệ thống Chính phủ điện tử, chính quyền số và thành phố thông minh, giúp giám sát giao thông, an ninh trật tự... Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều hình ảnh đời tư của người nổi tiếng đã bị đưa lên mạng xã hội do lộ, lọt từ camera giám sát. Bên cạnh đó, camera giám sát sử dụng cho các hệ thống công cộng và chính quyền, nếu không đáp ứng được tiêu chuẩn bảo mật, sẽ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn an ninh thông tin quốc gia.
Ông Võ Đăng Thiên, Phó Tổng biên tập Báo VietNamNet cho biết, việc ban hành các tiêu chuẩn cho camera giám sát và chủ động sản xuất camera “Make in Viet Nam” là nhu cầu cấp thiết để đảm bảo an toàn, an ninh thông tin. Tại tọa đàm này, Ban tổ chức mong muốn thu nhận được nhiều ý kiến để xây dựng cơ chế chính sách phù hợp, góp phần thúc đẩy thị trường camera Việt Nam; đồng thời khuyến cáo người dân lựa chọn sản phẩm an toàn cho ngôi nhà của mình.
Theo thống kê của các doanh nghiệp trong lĩnh vực camera giám sát, 90% sản phẩm camera giám sát tại Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc theo đường chính ngạch và tiểu ngạch. Camera là sản phẩm rất nhạy cảm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ lộ lọt thông tin. Đặc biệt, khi các camera đang có xu thế tương tác trực tiếp với người dùng qua ứng dụng di động, thông tin được đẩy lưu trữ trên đám mây (cloud). Việc thông tin đi vòng qua cloud mà máy chủ (server) đặt ngoài Việt Nam có khả năng dẫn tới rủi ro về lộ lọt thông tin do không có cơ chế về bảo mật. Thông tin cá nhân và các hành vi riêng tư có thể bị công khai, khai thác khi kênh truyền bị chặn hoặc server bị tấn công.
Chuyên gia bảo mật Vũ Ngọc Sơn (Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia) chia sẻ, năm 2014, hàng nghìn camera giám sát được chia sẻ công khai trên một trang web (khoảng 730.000 camera trên toàn thế giới). Năm 2020, theo khảo sát, hơn 70% camera có mật khẩu yếu, mật khẩu mặc định tại Việt Nam. Năm 2023, tin tặc (hacker) rao bán quyền truy cập camera tại Việt Nam, chi phí khoảng 800.000 đồng để tiếp cận 15 camera và số lượng camera được rao bán lên tới hàng trăm nghìn chiếc.
Nguyên nhân dẫn đến lộ lọt dữ liệu, thông tin qua camera chủ yếu do người dùng đặt mật khẩu yếu, sử dụng mật khẩu mặc định, sử dụng tài khoản email, mạng xã hội để quản trị camera; không đổi mật khẩu khi nhận bàn giao từ kỹ thuật viên. Camera có lỗ hổng bảo mật của phần mềm hoặc phần cứng chưa được phát hiện (zeroday), không được cập nhật bản vá lỗ hổng. Ngoài ra, thông tin có thể bị lộ lọt khi server, cloud có lỗ hổng bảo mật, hacker tấn công vào server, camera được phân quyền tiếp cận không chặt chẽ. Ông Vũ Ngọc Sơn khẳng định việc lộ lọt thông tin, dữ liệu từ camera dẫn đến nhiều hậu quả khó lường.
Trong bối cảnh có quá nhiều camera lưu hành không rõ nguồn gốc, lưu trữ dữ liệu người dùng Việt Nam ở nước ngoài và không có tiêu chuẩn đảm bảo an toàn thông tin cho người dùng, mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra tiêu chí về yêu cầu an toàn thông tin mạng cơ bản cho camera giám sát. Theo đó, các camera giám sát phải có tài liệu hướng dẫn sử dụng sản phẩm cho người sử dụng. Để đảm bảo an toàn thông tin cho người dùng, camera giám sát phải có tính năng quản lý xác thực và phòng chống tấn công mạng. Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra tiêu chí bảo đảm an toàn thông tin dữ liệu người sử dụng cho camera giám sát nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Ước tính, thị trường Việt Nam sẽ cần 100-150 triệu camera Việt Nam nhưng mới có 15 triệu camera (khoảng 10-15%). Bộ tiêu chí về an toàn toàn thông tin cho camera giám sát là tiền đề để các doanh nghiệp tham gia sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh sản phẩm, thiết bị camera giám sát trên thị trường Việt Nam rà soát, đánh giá tổng thể các nguy cơ mất an toàn thông tin đối với các sản phẩm, thiết bị camera do đơn vị mình cung cấp. Các doanh nghiệp cũng cần chủ động khắc phục các lỗ hổng, điểm yếu, nguy cơ gây mất an toàn thông tin còn tồn tại, nhằm đáp ứng yêu cầu an toàn thông tin mạng cơ bản được Bộ Thông tin và Truyền thông khuyến nghị tại bộ tiêu chí mới ban hành./.
