Hiện nay, nhà trường phải hợp đồng với giảng viên và kỹ sư về AI, bồi dưỡng sâu cho giáo viên Tin học của trường để đảm bảo đội ngũ đứng lớp
Ngày 25/10, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức tọa đàm “Đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo – Những lợi ích và thách thức”.
Thời gian qua, việc ứng dụng AI vào hoạt động giảng dạy và quản lý trong trường học được thực hiện với nhiều mức độ khác nhau, tùy bậc học, từ ứng dụng như một công cụ hỗ trợ dạy và học đến tổ chức dạy học về AI. Là một trường chuyên, đào tạo mũi nhọn của Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Trung học Phổ thông chuyên Lê Hồng Phong đã đưa nội dung trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy từ 7 năm nay, với các cấp độ khác nhau từ đại trà đến chuyên sâu.
Bà Phạm Thị Bé Hiền, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, giai đoạn đầu chương trình dạy AI của trường gồm hai cấp độ phổ cập và chuyên sâu. Trên cơ sở triển khai thực tiễn, nhà trường đã điều chỉnh chương trình thành ba cấp độ nhằm phù hợp với yêu cầu thực tế, gồm phổ cập; nâng cao - ứng dụng; nâng cao - nghiên cứu chuyên sâu. Việc cho học sinh tiếp cận bài bản, có hệ thống với AI từ phổ thông là cần thiết và nên nhân rộng, song khó khăn lớn nhất hiện nay là tình trạng thiếu đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản về nội dung này. Đây là bài toán cần được giải quyết sớm. Hiện nay, nhà trường phải hợp đồng với giảng viên và kỹ sư về AI, bồi dưỡng sâu cho giáo viên Tin học của trường để đảm bảo đội ngũ đứng lớp.
Trường Đại học Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh cũng đang đầu tư mạnh mẽ cho hoạt động chuyển đổi số một các toàn diện, từ hạ tầng công nghệ, đến ứng dụng trong đào tạo, quản lý. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Hoàn, Hiệu trưởng Trường Đại học Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ, công tác chuyển đổi số vẫn gặp một số hạn chế về phần mềm, khai thác, sử dụng dữ liệu dùng chung và tính đồng bộ giữa các hệ thống. Ông đề xuất các bộ ngành liên quan cần nghiên cứu xây dựng một hệ thống phần mềm dùng chung cho các trường, tránh tình trạng mỗi trường triển khai ứng dụng AI mỗi cách, dẫn đến lãng phí nguồn lực.
Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã nhấn mạnh tới yêu cầu chuyển đổi số toàn diện, phổ cập, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân. Thực tế cho thấy, việc đưa trí tuệ nhân tạo vào giáo dục mang lại nhiều lợi ích thiết thực và cơ hội đổi mới. Tuy nhiên, AI cũng đặt ra nhiều thách thức như nguy cơ gia tăng khoảng cách số, đặt ra các vấn đề về đạo đức và bảo mật dữ liệu, tính chính xác và khách quan của nội dung học tập, sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Vũ, Phó Trưởng Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, câu hỏi đặt ra không còn là có nên sử dụng trí tuệ nhân tạo hay không, mà là sử dụng như thế nào cho đúng và nhân văn. Chỉ khi được quản lý bởi các nguyên tắc đạo đức rõ ràng, trí tuệ nhân tạo mới có thể trở thành động lực thúc đẩy giáo dục số, góp phần đào tạo công dân số bản lĩnh, tự tin hội nhập toàn cầu. Đạo đức trong AI là hệ thống nguyên tắc, giá trị và chuẩn mực nhằm bảo đảm công nghệ này được phát triển, triển khai và sử dụng theo cách công bằng, minh bạch, an toàn và có trách nhiệm.
Chia sẻ tại tọa đàm, Tiến sĩ Lê Thị Mai Hoa, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đưa ra sáu khuyến nghị quan trọng cho việc triển khai AI trong giáo dục. Theo bà, cần thiết phải xây dựng chương trình hiểu biết về trí tuệ nhân tạo quốc gia dành cho học sinh và giáo viên ở tất cả các cấp học; đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về kỹ năng số và đạo đức sử dụng AI; tích hợp AI vào các môn học STEM thay vì tách biệt thành môn riêng; xây dựng khung quy định về đạo đức học thuật và sử dụng AI trong giảng dạy, nghiên cứu. Cùng với đó, các bên liên quan đầu tư phát triển hạ tầng số và các nền tảng AI “Make in Vietnam”, phù hợp với dữ liệu và ngôn ngữ tiếng Việt; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ cập nhận thức về AI, khơi dây tinh thần đổi mới sáng tạo trong đội ngũ giáo viên, học sinh - sinh viên.
Giáo sư, Tiến sĩ Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho rằng, việc triển khai AI trong giáo dục phổ thông cần có khung chính sách nhất quán. Chương trình giảng dạy và tài liệu học tập toàn diện, linh hoạt và cập nhật thường xuyên; nguồn lực con người và tài chính, trong đó đào tạo giáo viên để chuyển đổi công nghệ thành giá trị học tập. Trong đó, các ưu tiên về chính sách bao gồm: Xây dựng khung năng lực AI cho học sinh và giáo viên; xây dựng hướng dẫn cho việc ứng dụng AI trong giảng dạy; đầu tư vào hạ tầng số nhằm thu hẹp khoảng cách vùng miền.
Các đại biểu đều cho rằng cần sớm có Khung năng lực AI quốc gia cho giáo dục, bao gồm kỹ năng số, đạo đức số và tư duy công nghệ; chuẩn hóa chương trình giảng dạy, đào tạo đội ngũ, đầu tư hạ tầng dữ liệu mở tiếng Việt, để AI thực sự phục vụ phát triển con người Việt Nam.
Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt đề nghị các bộ sớm tham mưu Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai Chiến lược AI trong giáo dục, đặc biệt là Khung đạo đức AI trong trường học và chương trình, tài liệu AI cho cấp phổ thông. Ông cho rằng cần thiết xây dựng Quỹ chuyển đổi số trong giáo dục đại học - một quỹ đầu tư chiến lược, có cơ chế, chính sách đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng số và các giải pháp AI trong giáo dục. Riêng các cơ sở giáo dục đại học cần chủ động, tiên phong trong đổi mới thay vì bị động phụ thuộc vào các giải pháp bên ngoài. Cộng đồng Doanh nghiệp cũng cần thay đổi tư duy, chuyển từ vai trò là "người sử dụng lao động" thụ động sang vị thế là "người đồng kiến tạo" ra nguồn nhân lực./.
Thu Hoài
