Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chìa khóa để Đồng bằng sông Cửu Long chuyển đổi mô hình phát triển, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị và tính bền vững.
Ngày 22/10, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp Tỉnh ủy Vĩnh Long tổ chức Hội nghị “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam” khu vực phía Nam.
Tại hội nghị, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt cho biết, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định rõ: Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ đạo để đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững; hiện thực hóa khát vọng đến năm 2045, Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao. Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 là bước tiến lớn về thể chế, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, mở ra cơ chế tài chính đột phá, khuyến khích mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên.
Ông Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, Đồng bằng sông Cửu Long là vùng kinh tế trọng điểm, giữ vai trò chiến lược về an ninh lương thực, năng lượng tái tạo và chuyển đổi xanh của cả nước. Nhưng đây cũng là khu vực chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, thiếu hụt lao động và yêu cầu tái cấu trúc sản xuất. Vì vậy, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chính là chìa khóa để vùng này chuyển đổi mô hình phát triển, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị và tính bền vững.
Tại hội nghị, các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo các tỉnh, nhà khoa học đã tập trung đánh giá kết quả bước đầu triển khai Nghị quyết 57 và định hướng hành động giai đoạn tới; giới thiệu Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025, nhất là các cơ chế tài chính đột phá; gợi mở danh mục công nghệ chiến lược cho các địa phương. Bên cạnh đó, các đại biểu chia sẻ về: Ứng dụng chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo của địa phương; công tác đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao trong các cơ sở giáo dục đại học; công tác tuyên truyền của báo chí về Nghị quyết 57; ứng dụng AI tại cấp xã, phường nhằm phục vụ công tác chuyển đổi số, nâng cao chất lượng phục vụ người dân, cộng đồng và doanh nghiệp, đưa khoa học, công nghệ thực sự đi vào đời sống, góp phần xây dựng chính quyền cơ sở hiện đại, minh bạch, phục vụ nhân dân tốt hơn.
Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Long Trần Văn Lâu cho biết, thực hiện Nghị quyết 57, hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của tỉnh đã có nhiều tiến bộ; cơ chế, chính sách về khoa học, công nghệ được điều chỉnh, bổ sung theo hướng khuyến khích xã hội hóa, thu hút đầu tư từ các thành phần kinh tế. Phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai rộng rãi, thu hút trên 95.844 lượt người tham gia, tạo chuyển biến rõ nét trong nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp tỉnh (PII) của tỉnh năm 2024 đạt 32,29 điểm, xếp hạng 3/5 tỉnh, thành so với vùng Đồng bằng sông Cửu Long và xếp hạng 21/34 tỉnh, thành phố trong cả nước.
Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long đã xác định 6 nhiệm vụ trọng tâm, 3 đột phá chiến lược và 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể; xác định 4 trụ cột phát triển của nhiệm kỳ 2025 - 2030, gồm: Kinh tế biển và năng lượng tái tạo; nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao; hạ tầng kết nối và dịch vụ logistics; di sản văn hóa và nguồn nhân lực. Trong đó, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những đột phá chiến lược góp phần đưa Vĩnh Long phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.
Theo Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, sau gần một năm triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, cùng với sự chỉ đạo thống nhất của Ban Chỉ đạo Trung ương, sự vào cuộc đồng bộ của các ban, bộ, ngành, địa phương, viện, trường và doanh nghiệp, đã mang lại nhiều kết quả quan trọng, có tính đột phá bước đầu.
Tư duy phát triển mới đã được hình thành với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công cụ, mà là trụ cột phát triển quốc gia. Ban Chỉ đạo Trung ương đã thiết lập cơ chế điều hành mới theo hướng quản trị hiện đại, ban hành 2 kế hoạch hành động, xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ và lộ trình giám sát 868 nhiệm vụ cụ thể. Các tỉnh ủy, thành ủy, bộ, ngành đã ban hành trên 40 kế hoạch hành động và đề án cấp tỉnh, cấp ngành; các địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, bước đầu vận hành hệ thống báo cáo điện tử về kết quả triển khai.
Bên cạnh đó, thể chế và chính sách về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo đã có bước đột phá mạnh mẽ. Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua là kết quả nổi bật của quá trình thể chế hóa Nghị quyết 57. Luật đã mở rộng quyền tự chủ cho viện, trường; cho phép đầu tư mạo hiểm, cơ chế đặt hàng nghiên cứu, thương mại hóa sản phẩm, tạo không gian pháp lý mới cho sáng tạo. Chính phủ đã ban hành danh mục 11 nhóm công nghệ chiến lược và 35 nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược, mở ra hướng đầu tư trọng điểm cho địa phương và doanh nghiệp.
Ngoài ra, sự liên kết vùng và phối hợp đa ngành được thúc đẩy, hình thành nền tảng cho phát triển bền vững và đồng bộ. Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, thông qua các sáng kiến của Vĩnh Long, Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang, đã bắt đầu hình thành “vùng đổi mới sáng tạo xanh” - gắn khoa học và công nghệ với nông nghiệp thông minh, logistics, năng lượng tái tạo, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu./.
