Phụ huynh cần biết chọn thời gian xem chung với trẻ em; chọn một chương trình phù hợp với độ tuổi của trẻ; nói chuyện và giải thích những gì đang diễn ra trên màn hình và quản lý thời gian trẻ xem màn hình.
Sáng 16/12, Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Thành phố Hồ Chí Minh và Tổ chức Planète Enfants & Développement (PE&D) tổ chức Hội thảo “Tác động của màn hình đối với sự phát triển toàn diện của trẻ em trong những năm đầu đời”. Đây là dịp để các nhà tâm lý, chuyên gia trẻ em cùng các tổ chức, cơ quan liên quan trao đổi, thảo luận, phân tích những tác động khi cho trẻ em tiếp cận màn hình (bao gồm tivi, thiết bị điện tử thông minh, điện thoại di động…) trong độ tuổi từ 0-6 tuổi để từ đó đưa ra giải pháp, khuyến nghị hỗ trợ chăm sóc vì sự phát triển toàn diện của trẻ em.
Ông Phạm Đình Nghinh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh, đa phần cha mẹ và người chăm sóc trẻ đều mong muốn những điều tốt nhất cho con em mình, tuy nhiên không phải lúc nào họ cũng có đủ thông tin, thời gian hay kỹ năng để lựa chọn cách sử dụng màn hình phù hợp cho trẻ. Khái quát một hình ảnh trẻ vừa ăn vừa xem điện thoại, một đứa trẻ mới vài tuổi đã thành thạo việc lướt màn hình, hay những lúc người lớn vô tình dùng thiết bị điện tử như một cách để “giữ yên” trẻ, ông Nghinh chỉ ra thực trạng: Màn hình đã và đang trở thành một phần trong tuổi thơ của nhiều trẻ em, ngay từ những năm đầu đời. Pháp luật không đưa ra một con số cụ thể về bao nhiêu phút mỗi ngày, nhưng lại đặt trách nhiệm rất rõ ràng lên vai người lớn. Việc cho trẻ sử dụng màn hình như thế nào, ở mức độ nào, có phù hợp hay không, đó không chỉ là lựa chọn cá nhân, mà còn là trách nhiệm pháp lý, đạo đức và xã hội.
Đi sâu vào khảo sát của Bộ Y tế, Tiến sỹ tâm lý Bùi Hồng Quân, Trưởng khoa Giáo dục Mầm Non, Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, tỷ lệ trẻ tiếp xúc với màn hình ngày càng trẻ hóa; nhất là sau đại dịch COVID-19, độ tuổi bình quân tiếp cận màn hình là 4 tháng tuổi và cứ 5 trẻ em độ tuổi mầm non thì có 1 trẻ xem màn hình hơn 3 giờ/ngày. Bộ Y tế cảnh báo, trẻ tiếp xúc màn hình quá mức có nguy cơ cao rối loạn thị giác, giấc ngủ, chậm phát triển nhận thức. Đặc biệt, ánh sáng xanh từ màn hình ức chế sản xuất hormone melatonin điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức, tăng kích thích não bộ làm trẻ tinh táo hơn, tăng nhịp tim, chất lượng giấc ngủ giảm làm cho ban ngày mệt mỏi, khó tập trung, dễ cáu gắt... Tuy nhiên, không phải tất cả các tác động màn hình đến trẻ đều tiêu cực. Đặc biệt, nếu tiếp xúc màn hình có kiểm soát, có giới hạn về thời gian sẽ giúp cải thiện sức khỏe, sự phát triển, nhất là các ứng dụng giáo dục hỗ trợ nhận thức, tăng sự chú ý bền vững ở 3-4 tuổi qua trò chơi giáo dục, thúc đẩy trẻ phát triển năng lực toàn diện, ông Quân chia sẻ.
Bà Nolwenn Deschard, chuyên gia về bảo vệ trẻ em của Tổ chức PE&D đưa ra khuyến nghị phụ huynh không cho trẻ tiếp xúc màn hình khi dưới 3 tuổi mà chỉ cho trẻ bắt đầu từ 3-6 tuổi và sử dụng màn hình tối đa 30 phút/ngày. Trẻ từ 6-9 tuổi, phụ huynh cần hướng dẫn sử dụng màn hình một cách sáng tạo; cần giải thích về Internet cho trẻ và cách sử dụng phù hợp; cần dạy trẻ từ 9-12 tuổi biết bảo vệ bản thân, kiểm soát tương tác và trao đổi thông tin qua mạng. Đối với trẻ 12 tuổi trở lên, phụ huynh nên sẵn sàng khi con cần và đồng hành cùng con; dành thời gian trò chuyện với trẻ về những gì trẻ xem và làm với màn hình; nội dung xem cần đúng độ tuổi, đa dạng, tránh lặp đi lặp lại. Đặc biệt, phụ huynh cần biết chọn thời gian xem chung với trẻ em; chọn một chương trình phù hợp với độ tuổi của trẻ; nói chuyện và giải thích những gì đang diễn ra trên màn hình và quản lý thời gian trẻ xem màn hình.
Tại hội thảo, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận xoay quanh vấn đề màn hình và sự ảnh hưởng đến lĩnh vực phát triển về thể chất, nhận thức; sử dụng màn hình phù hợp và giải pháp thay thế để hạn chế tác động tiêu cực. Các đại biểu chia sẻ thực trạng dưới góc nhìn của những người đã và đang làm việc trong lĩnh vực có liên quan đến chăm sóc trẻ em cũng như các giải pháp nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi sử dụng màn hình để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ..../.
