Tỉnh Bắc Giang mong muốn đẩy mạnh du lịch, nhưng với tiềm lực còn hạn chế nên các di sản thiên nhiên chưa được khai phá đúng tầm.
Những năm gần đây, tỉnh Bắc Giang phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng kinh tế không chỉ dẫn đầu các tỉnh phía Bắc mà còn của cả nước. Nhiều người biết tới Bắc Giang bởi điểm sáng và ấn tượng về chỉ số thu hút vốn đầu tư, sản xuất công nghiệp tăng trưởng cao. Tuy nhiên, chưa nhiều người biết đến tỉnh như là “kho tàng” tiềm năng của du lịch, sở hữu những cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp. Tỉnh mong muốn đẩy mạnh du lịch, nhưng với tiềm lực còn hạn chế nên các di sản thiên nhiên chưa được khai phá đúng tầm.
*Tuyệt phẩm “Hạ Long trên cạn”
Bắc Giang có hệ thống hồ rất đa dạng và phong phú, nhưng đẹp nổi tiếng nhất là hệ thống các hồ Khuôn Thần, Bầu Tiên và Cấm Sơn thuộc huyện miền núi Lục Ngạn. Những ai đã từng đến các hồ trên đều có cảm giác như được thả mình vào một bầu không gian thơ mộng, hồ nước rộng mênh mông, xen lẫn rừng thông bao bọc, nhìn trên cao xuống có nhiều đảo nhỏ nhấp nhô trên mặt nước trong xanh, nhiều người ví chẳng khác nào “Hạ Long trên cạn”.
Điểm du lịch Bầu Tiên nằm cách thị trấn Chũ (Lục Ngạn) khoảng 5 km, được đánh giá là nơi có khả năng phát triển du lịch sinh thái cộng đồng. Điểm du lịch rộng 26 ha, có nhiều loại cây ăn quả như cam, bưởi, vải thiều... ; bên cạnh là hồ Bầu Lầy với diện tích mặt nước hơn 80 ha và kết nối liên thông với điểm du lịch hồ Khuôn Thần. Đây cũng là điểm giao thoa văn hóa của các dân tộc Tày, Nùng, Hoa, Sán Dìu, Sán Chí… tạo ra điểm nhấn văn hóa đa dạng, phong phú, nhiều màu sắc.
Còn hồ Cấm Sơn là một trong những hồ nước ngọt lớn nhất cả nước nằm trên địa bàn nhiều xã như Sơn Hải, Tân Sơn, Hộ Đáp và Cấm Sơn, thuộc huyện Lục Ngạn (tỉnh Bắc Giang), giáp với tỉnh Lạng Sơn. Hồ được hình thành từ hồ nước tự nhiên kết hợp với việc xây dựng đập để tạo thành một hồ điều tiết nông nghiệp lớn nhất ở phía Bắc. Bình thường mặt hồ rộng 2.600 ha nhưng đến mùa mưa, nước dâng cao, mặt hồ lúc này có thể rộng đến 3.000 ha với chiều dài của hồ gần 30 km. Xung quanh hồ Cấm Sơn là những dãy núi cao bao bọc, hay nói một cách khác bờ của hồ chính là những ngọn núi điệp trùng. Bên cạnh đó, vùng lân cận của hồ là nơi sinh sống của các cộng đồng dân tộc Tày, Nùng.
Nhạc sĩ Phó Đức Phương từng sáng tác nhạc cho một bộ phim tài liệu nhan đề "Sông nước quê hương". Hồ Cấm Sơn là một công trình thủy lợi lớn của tỉnh Hà Bắc khi ấy. Và bài hát "Vịnh cảnh hồ Cấm Sơn" được lồng vào phần âm nhạc của bộ phim tài liệu trên. Sau đó, tác giả giới thiệu bài hát của mình với tên mới: "Hồ trên núi".
Hồ Bầu Tiên và hồ Cấm Sơn có thể nói là những khu du lịch lý tưởng, bổ trợ, kết nối và giao thoa với hệ thống hồ Khuôn Thần - một trong những địa điểm lý tưởng không thể bỏ qua khi đến Bắc Giang, đặc biệt là đối với những ai thích sự gần gũi với thiên nhiên và hứng thú với những chuyến đi dã ngoại. Nằm yên ả và thanh bình giữa ngút ngàn thông reo và những đồi vải thiều xanh mát, hồ Khuôn Thần đã trở thành một nơi thu hút sự chú ý của khách du lịch ghé thăm.
Hồ Khuôn Thần tọa lạc tại xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn - cách thành phố Bắc Giang hơn 40 km về hướng Đông Bắc. Hồ có diện tích rộng 240 ha được che chở bởi rừng thông hùng vĩ và đồi vải bạt ngàn. Xung quanh hồ là một vùng bình yên với 5 hòn đảo nhỏ hình đồi bát úp, nổi lên giữa dòng nước trong xanh. Trên đảo là những hàng thông có tuổi từ 15 – 20 năm và rừng thông có diện tích khoảng 800 ha, trong đó có 300 ha rừng tự nhiên và 500 ha là rừng trồng, rừng tái sinh và đồng cỏ, cảnh vật rất nên thơ, đẹp mắt.
Thế mạnh là vậy, nhưng thời gian qua, du khách đến với hồ Cấm Sơn hay là Khuôn Thần chủ yếu là để “ghé thăm”, mà chưa có gì hấp dẫn để níu kéo du khách thường xuyên trở lại.
*Kỳ vọng mở ra bước đột phá du lịch
Mặc dù đường đi được trải nhựa đến khu vực hồ, nhưng du khách tới các điểm trên chỉ thưa thớt, nhỏ lẻ một phần là vì dịch vụ còn manh mún, tự phát. Nhiều nhà đầu tư đã “ngỏ lời” song với nhiều lý do như cơ sở hạ tầng yếu kém, quy hoạch manh mún, thiếu đồng bộ và chưa được các cấp có thẩm quyền thông qua nên mọi ý tưởng vẫn chưa biến thành hiện thực. Đây cũng là trăn trở của lãnh đạo tỉnh trong việc tìm giải pháp, hướng đi cho các khu du lịch.
Thời gian qua, tỉnh Bắc Giang chỉ đạo tập trung rà soát cho công tác quy hoạch để xây dựng hồ Khuôn Thần trở thành một điểm du lịch tầm cỡ. Bằng sự nỗ lực, mới đây, tỉnh đã phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch phân khu đô thị, du lịch sinh thái thể thao Khuôn Thần tại xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn (tỷ lệ 1/2000). Theo nhiệm vụ Đồ án này, sẽ quy hoạch khu du lịch hồ Khuôn Thần với diện tích nghiên cứu lập quy hoạch khoảng 873 ha, dân số dự kiến 12.000-15.000 người; lượng khách lưu trú khoảng 3.000-5.000 khách.
Ông Lê Ô Pích, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang cho biết, tỉnh đang giao cho các ngành đẩy nhanh các quy trình để đưa hồ Khuôn Thần phát triển mạnh mẽ, xứng với tiềm năng. Tỉnh đề xuất các giải pháp điều chỉnh quy hoạch để khắc phục những điểm bất cập, vừa đảm bảo phù hợp với định hướng phát triển của huyện, vừa cập nhật với xu hướng và mục tiêu phục vụ cho nhu cầu đầu tư; đảm bảo phù hợp với chiến lược và cấu trúc phát triển chung của toàn đô thị.
Cùng với đó, việc quy hoạch hồ Khuôn Thần cũng là để cụ thể hóa Quy hoạch chung đô thị Chũ (mở rộng), tỉnh Bắc Giang đến năm 2045. Hồ Khuôn Thần trong tương lai là khu vực phát triển các mô hình du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái thể thao, vui chơi giải trí và nhà ở trọng điểm của tỉnh Bắc Giang; là khu đô thị đồng bộ, hiện đại với các chỉ tiêu về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; Là khu vực bảo vệ và nâng cao chất lượng cảnh quan sinh thái hồ Khuôn Thần. Hiện, Đồ án đang được tỉnh Bắc Giang giao UBND huyện Lục Ngạn tổ chức lập quy hoạch và Sở Xây dựng tỉnh là cơ quan thẩm định và trình duyệt.
Ông La Văn Nam, Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn cho biết, sơ bộ những vấn đề cần giải quyết của Đồ án là rà soát, điều chỉnh lại một số khu vực cho phù hợp, tuân thủ và cụ thể hóa các định hướng của Quy hoạch chung đô thị Chũ đến năm 2045.
Trong định hướng phát triển hạ tầng, giao thông của tỉnh Bắc Giang đến năm 2025, tỉnh sẽ quan tâm mở mới một số tuyến đường nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội các xã còn khó khăn trên địa bàn các huyện Yên Thế, Lục Nam, Sơn Động, nhất là huyện Lục Ngạn mới sau khi thành lập thị xã Chũ, mà hồ Khuôn Thần cũng là điểm quan trọng phát triển du lịch của đô thị này.
Tỉnh Bắc Giang đang đẩy nhanh thực hiện cắm mốc quy hoạch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng, nâng cấp các tuyến đường trong giai đoạn sau năm 2030; mở rộng quy mô, nâng cấp các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ trên địa bàn đảm bảo kết nối và phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, du lịch.
Riêng đối với phát triển hồ Khuôn Thần, trong nhiệm vụ xây dựng Đồ án quy hoạch lần này, tỉnh Bắc Giang yêu cầu đảm bảo các giải pháp thiết kế, các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật của mạng lưới và các công trình giao thông tuân thủ Quy hoạch chung đã được phê duyệt. Tỉnh chú trọng đến hệ thống giao thông đối ngoại, kết nối vùng như cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn, đường ĐT 289, ĐT 289B...
Với những hướng đi mang tính chiến lược, nhiệm vụ quy hoạch cho hồ Khuôn Thần đang mở ra một cơ hội để tỉnh Bắc Giang đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, thực thụ và chuyên nghiệp./.
