Lễ Sene Dolta là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng và mang đậm bản sắc văn hóa của người Khmer. Mùa lễ này diễn ra từ ngày rằm đến hết ngày 30/7 âm lịch hằng năm.
Đồng bào Khmer tỉnh Cà Mau hiện có trên 32 nghìn hộ với gần 140 nghìn nhân khẩu, chiếm gần 6,5% dân số toàn tỉnh. Những ngày này, tại các địa bàn có đông đồng bào Khmer sinh sống, không khí chào đón lễ Sene Dolta – một trong những lễ hội truyền thống quan trọng và mang đậm bản sắc văn hóa của người Khmer – diễn ra rộn ràng. Dù đời sống xã hội ngày càng hiện đại, song lễ Sene Dolta vẫn luôn được cộng đồng Khmer gìn giữ và phát huy, trở thành dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, tri ân tổ tiên, đồng thời gắn kết tình cảm gia đình, cộng đồng.
Mùa lễ Sene Dolta của đồng bào Khmer diễn ra từ ngày rằm đến hết ngày 30/7 âm lịch hằng năm. Thời điểm này, trên khắp các phum sóc và trong các ngôi chùa Khmer ở Cà Mau lại nhộn nhịp không khí lễ hội, tiếng trống, tiếng kèn, tiếng tụng kinh vang vọng, tạo nên sắc màu văn hóa đặc trưng của đồng bào.
Tại xã Hưng Hội – địa phương có khoảng 30% dân số là người Khmer, năm nay, bà con đón lễ trong niềm vui được mùa. Vụ lúa hè thu vừa qua, mặc dù giá lúa có giảm nhưng nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật, tiết kiệm chi phí sản xuất nên lợi nhuận vẫn được đảm bảo. Ông Trần Lốn, ở ấp Đay Tà Ni cho biết, gia đình gieo trồng gần 2 ha lúa giống ST25, sau khi thu hoạch trừ chi phí còn lãi khoảng 20 triệu đồng/ha. Ngoài ra, gia đình ông Trần Lốn còn trồng 1 công rau muống, bình quân mang lại nguồn thu nhập từ 500 đến 700 nghìn đồng mỗi ngày.
Trong niềm vui sum họp, ông Trần Lốn chia sẻ: “Sene Dolta là dịp để con cháu tưởng nhớ, cúng ông bà, tổ tiên. Vào những ngày này, gia đình nào cũng đông vui, con cháu đi xa đều trở về thăm nhà, đoàn tụ trong không khí đầm ấm, nghĩa tình”.
Không chỉ những hộ dân trồng lúa, bà con trồng rau màu chuyên canh ở xã Hưng Hội cũng phấn khởi khi cây màu được giá, đầu ra ổn định. Với những gia đình Khmer có hoàn cảnh khó khăn, niềm vui đón lễ Sene Dolta năm nay càng trọn vẹn hơn khi tất cả đều được sống trong những căn nhà mới khang trang, ấm áp từ Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát.
Gia đình bà Sơn Sà Qui (ấp Cả Vĩnh, xã Hưng Hội) là một ví dụ. Không có đất sản xuất, cả nhà sống bằng nghề làm thuê, chuyện lo bữa ăn hàng ngày vốn đã vất vả nên việc cất được ngôi nhà mới là điều ngoài khả năng. Khi hay tin gia đình được Bộ Công an hỗ trợ xây dựng nhà, ai nấy đều mừng rơi nước mắt, mất ngủ nhiều đêm vì quá hạnh phúc. Giờ đây, khi căn nhà hoàn thành, gia đình bà yên tâm sinh sống, nỗ lực lao động sản xuất để vươn lên.
Bí thư Đảng ủy xã Hưng Hội Từ Minh Phúc cho biết: Năm nay, bà con đón lễ Sene Dolta trong niềm vui phấn khởi vì được Đảng, Nhà nước quan tâm chăm lo cả vật chất lẫn tinh thần thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, an sinh xã hội, nhất là Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Đặc biệt từ khi xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới đến nay, đời sống đồng bào Khmer ngày càng khởi sắc. Nhiều mô hình chăn nuôi, trồng trọt mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp không ít gia đình vươn lên khá giả. Đời sống phát triển các gia đình Khmer trên địa bàn xã cũng ngày càng quan tâm hơn đến việc đầu tư cho con cháu vào học tại các trường đại học, tạo nền tảng cho tương lai.
Những ngày này, trong nhiều gia đình đồng bào Khmer tỉnh Cà Mau, không khí rộn ràng, hân hoan đón lễ Sene Dolta hiện hữu khắp nơi. Nhà nhà tạm gác công việc mưu sinh, quây quần bên mái ấm gia đình. Những món ngon thơm thảo được dâng lên bàn thờ ông bà, tổ tiên như lời tri ân sâu nặng, thể hiện đạo lý hiếu kính truyền đời của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Dù giàu sang hay còn khó khăn, các gia đình Khmer đều gác lại nhọc nhằn thường nhật để sum họp, đoàn viên.
Trong những ngày lễ, bàn thờ tổ tiên được dọn dẹp trang nghiêm, bày biện hoa quả đẹp mắt. Sau nghi thức cúng tại gia, buổi tối bà con thường đến chùa nghe chư tăng tụng kinh, cúng dường và cầu phước. Tại chùa, bà con dâng cơm, dâng vật thực đến các vị chư tăng. Dân gian cho rằng khi chư tăng tiến hành lễ cúng thì ở thế giới bên kia ông bà tổ tiên của họ được thọ hưởng nhận phước báu.
Hòa thượng Tăng Sa Vong, Trụ trì chùa Buppharam (chùa Cái Giá Chót, xã Hưng Hội, tỉnh Cà Mau) cho biết: Sene Dolta là một trong những lễ lớn nhất trong năm của đồng bào Khmer, mang đậm bản sắc văn hóa và ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện lòng hiếu đạo của con cháu đối với ông bà, tổ tiên, những người thân đã mất. Dù đi đâu, về đâu, bà con vẫn luôn hướng về cội nguồn. Mùa Sene Dolta năm nay, bà con phật tử có thêm nhiều niềm vui khi được các cấp, các ngành quan tâm chăm lo, giúp nâng cao đời sống cả về vật chất lẫn tinh thần. Đây chính là động lực để đồng bào Khmer tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, tích cực tham gia các phong trào, cuộc vận động ở địa phương.
Nhờ đời sống ngày càng khởi sắc, lễ Sene Dolta hằng năm đều được tổ chức tươm tất., tươi vui, song vẫn giữ nguyên ý nghĩa truyền thống. Nhà chùa thường nhắc nhở bà con phật tử tổ chức lễ Sen Đolta thật an toàn, tươi vui, tránh lãng phí nhưng vẫn đảm bảo ý nghĩa truyền thống của dân tộc.
Lễ Sene Dolta đã về, niềm vui đang lan tỏa khắp các phum, sóc có đông đồng bào Khmer sinh sống, minh chứng cho một mùa lễ hội an lành, hạnh phúc./.
