Cần đề phòng ít mưa dẫn đến tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc.
TTXVN - Đề cập đến hiện tượng El Nino (hiện tượng nóng lên dị thường của lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo trung tâm và Đông Thái Bình Dương) ảnh hưởng tới các hình thái thời tiết tại Việt Nam, ngày 17/5, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia Mai Văn Khiêm cho biết, hiện tượng El Nino kéo dài 8 - 12 tháng hoặc lâu hơn, thường xuất hiện 3 - 4 năm/lần, song cũng có khi dày hơn hoặc thưa hơn. Sau 3 năm ảnh hưởng của La Nina gây mưa lũ lớn, ENSO hiện đang chuyển sang thái trung tính. Dự báo, hiện tượng El Nino có thể xuất hiện vào nửa cuối mùa hè năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 70-80%.
Trong điều kiện El Nino, hầu hết các vùng trong cả nước, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường. Nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn; khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối. Hoạt động của bão, áp thấp nhiệt đới có thể không nhiều nhưng tập trung nhiều vào giữa mùa, tính chất dị thường hơn, cả về cường độ và quỹ đạo.
“Điều đáng lưu ý là El Nino thường gây thâm hụt lượng mưa ở đa phần diện tích cả nước, với mức phổ biến từ 25% đến 50%. Vì thế, nguy cơ cao xảy ra khô hạn cục bộ, hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt trong các tháng mùa khô năm 2023”, ông Mai Văn Khiêm nhấn mạnh.
Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia lưu ý, cần đề phòng ít mưa dẫn đến tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc. Ví dụ, El Nino đã gây ra các đợt hạn mặn kỷ lục vào các giai đoạn 2015 - 2016 và 2019 - 2020.
Tuy nhiên, dù trong điều kiện El Nino, lượng mưa có xu thể giảm nhưng có thể xuất hiện những kỷ lục về lượng mưa lớn nhất trong 24 giờ ở một số năm. Ví dụ như năm 2015, Quảng Ninh đã xuất hiện mưa lớn lịch sử vào cuối tháng 7. Năm 2002, mưa lớn vẫn xuất hiện và gây lũ lớn trên các khu vực. Cụ thể như, lũ lớn trên báo động 3 vào tháng 7 đầu tháng 8 trên sông Hồng, sông Thái Bình; lũ lớn ở Trung Bộ vào cuối tháng 9, trong đó có lũ lịch sử xuất hiện thượng nguồn sông Cả (Hà Tĩnh). Nam Bộ đã xuất hiện lũ lớn kéo dài ở Đồng bằng sông Cửu Long. Năm 2009, cơn bão số 9 (Ketsana) đi vào địa phận các tỉnh Quảng Nam - Quảng Ngãi gây ra đợt lũ lớn, lũ lịch sử cuối tháng 9. Đỉnh lũ năm 2009, tại các sông chính từ Quảng Bình đến Phú Yên đều vượt báo động 3 gây ngập lụt nghiêm trọng từ Quảng Bình đến Khánh Hòa và Kon Tum.
Đề cập đến những giải pháp trong ứng phó với El Nino, Giám đốc Mai Văn Khiêm cho rằng, Tổng cục Khí tượng thủy văn đã có công văn báo cáo Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai về cảnh báo tác động của El Nino, thông tin cho các bộ, ngành, địa phương có phương án ứng phó. Những việc cần làm trước mắt và lâu dài đối với các bộ, ngành, địa phương đã được Thủ tướng yêu cầu trong công điện gần đây.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo cơ quan khí tượng thủy văn và các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch thực hiện ứng phó cụ thể, trong đó tăng giám sát, tăng cường tần suất bản tin chuyên đề về hiện tượng El Nino; dự báo lượng mưa và nguồn nước trên các lưu vực sông; cung cấp kịp thời thông tin dự báo, cảnh báo nguồn nước phục các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch ứng phó phù hợp.
Ông Mai Văn Khiêm đề nghị, với khả năng cao xuất hiện của El Nino, cần rà soát, đánh giá nhu cầu dùng nước cho sản xuất và sinh hoạt để có điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp, đặc biệt là đối với vụ hè thu ở Bắc Trung Bộ, Trung Bộ, hay các khu có hoạt động phát triển du lịch lớn trong những tháng mùa khô 2023. Các hồ chứa cần xem xét có điều chỉnh kế hoạch vận hành, sản xuất để ứng phó với nguy cơ thậm hụt lượng mưa trong điều kiện El Nino.
Bên cạnh việc ứng phó với tình hình thiếu nước, khô hạn trong điều kiện El Nino, các bộ, ngành, địa phương và người dân không được mất cảnh giác với khả năng xảy ra mưa lũ bất thường như đã từng xảy ra trong những năm El Nino trước đây…/.
