Theo Đề án quy hoạch tổng thể du lịch thành phố Hải Phòng định hướng đến năm 2030, đô thị Cảng Hải Phòng mang dấu ấn đậm nét của thời gian, nghệ thuật, kiến trúc, đồng thời là đô thị cảng phát triển lâu đời.
Khu vực nội đô Hải Phòng có những công trình kiến trúc, lịch sử độc đáo tuổi đời hàng trăm năm và là nơi ghi dấu sự hình thành của Cảng Hải Phòng. Những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc này tạo thành sản phẩm du lịch nội đô có sức hấp dẫn đặc biệt.
*Hệ thống di sản đặc sắc
Những công trình kiến trúc xây dựng từ thời Pháp thuộc là điểm nhấn nổi bật của sản phẩm du lịch nội đô Hải Phòng. Theo Đề án quy hoạch tổng thể du lịch thành phố Hải Phòng định hướng đến năm 2030, đô thị Cảng Hải Phòng mang dấu ấn đậm nét của thời gian, nghệ thuật, kiến trúc, đồng thời là đô thị cảng phát triển lâu đời. Nơi đây có các công trình kiến trúc nổi bật như, Nhà hát thành phố với kiến trúc Baroque đặc sắc. Ga Hải Phòng là nơi kết nối tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng được người Pháp xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 1902 với kiến trúc tân cổ điển đặc trưng. Đây là những địa danh đã được ngành văn hóa, thể thao, du lịch khai thác phát triển du lịch, tham quan, trải nghiệm và tổ chức các hoạt động văn hóa, sự kiện biểu diễn nghệ thuật phục vụ du khách.
Cùng với hai công trình tiêu biểu này, khu vực nội thành Hải Phòng còn là nơi hình thành của bến Sáu Kho, tiền thân của Cảng Hải Phòng ngày nay. Cảng Hoàng Diệu không chỉ là một bến cảng sầm uất, gắn liền với thương mại và quân sự mà còn là một di sản vô giá, nơi ghi dấu sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt chân lên mảnh đất Hải Phòng vào năm 1946. Nơi đây là minh chứng rõ nét cho tên gọi "thành phố Cảng" của Hải Phòng.
Theo bà Trần Thị Hoàng Mai, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng, Nhà hát thành phố bao gồm hệ thống những giá trị lịch sử, kiến trúc, sự kiện văn hóa nghệ thuật đặc sắc, tiêu biểu đang được chính quyền, nhân dân thành phố phát huy tối đa các giá trị và công năng vốn có trong việc tạo không gian sáng tạo, trình diễn, sinh hoạt, hưởng thụ giá trị văn hóa, trao truyền, quảng bá, lan tỏa những sản phẩm văn hóa tới cộng đồng, trong đó, có tổ chức các đêm diễn thuộc đề án "Sáng đèn Nhà hát thành phố".
Từ năm 2021 đến nay, Nhà hát là nơi công diễn nhiều chương trình nghệ thuật, vở diễn đặc sắc, trong đó có nhiều vở diễn kinh điển được đầu tư dàn dựng công phu như, Romeo và Juliet, Những người khốn khổ, Macbeth cùng những tác phẩm kinh điển của Việt Nam là Bỉ vỏ, Bên kia bờ ảo vọng phục vụ nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của người dân thành phố cũng như du khách trong và ngoài nước.
Những năm gần đây, việc di chuyển bằng tàu hỏa ngày càng được nhiều du khách lựa chọn, nhất là trong mùa cao điểm du lịch. Phần lớn du khách lựa chọn Hải Phòng để khám phá Foodtour và tham quan các điểm du lịch, di tích lịch sử trên địa bàn thành phố. Lượng hành khách đi vào các dịp lễ và ngày cuối tuần rất đông, trung bình trên 3.500 lượt hành khách mỗi ngày. Như vậy có thể thấy, sức hút của sản phẩm du lịch này vẫn đang tiếp tục được duy trì. Du lịch đã và đang làm "sống" lại tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng, một trong những tuyến đường sắt lâu đời nhất của cả nước.
Ngày 10/5/2025, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng công bố ga Hải Phòng trở thành điểm du lịch. Việc công nhận ga là điểm du lịch cho thấy giá trị của một di sản lưu giữ dấu ấn về lịch sử và văn hóa của thành phố, bà Trần Thị Hoàng Mai nhấn mạnh.
*Phát huy giá trị di sản gắn với bảo tồn
Theo ông Nguyễn Nam Phương, Phó Giám đốc Vietravel chi nhánh Hải Phòng, khu vực nội đô thành phố là điểm đến đặc sắc, có sức hấp dẫn du khách. Trước đó, Vietravel chi nhánh Hải Phòng đã ra mắt sản phẩm "Free walking tour". Khi tham gia tour này, du khách sẽ được đưa đến thăm các di tích và thắng cảnh nổi tiếng tại khu vực trung tâm thành phố Hải Phòng: Hồ Tam Bạc, Tượng đài Nữ tướng Lê Chân, Nhà hát thành phố, Quán hoa, Bảo tàng, Bưu điện trung tâm, cầu Hoàng Văn Thụ và trải nghiệm những món ăn nổi tiếng của Hải Phòng như, bánh mì cay, trà cúc.
Theo ông Nguyễn Nam Phương, để sản phẩm phù hợp hơn với thói quen của du khách Việt Nam, thành phố nên tiếp tục duy trì hoạt động tuyến xe điện giúp việc đi lại của du khách sau hành trình trải nghiệm thuận tiện hơn.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực du lịch, ngành văn hóa, thể thao và du lịch Hải Phòng cũng cần tiếp tục sử dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong quảng bá du lịch, ví dụ như xây dựng bản đồ Foodtour số có AI gợi ý hành trình, sử dụng 3D mapping để cộng hưởng thêm giá trị cho các công trình kiến trúc lịch sử.
Còn theo ông Nguyễn Thành Hưng, Bí thư Đảng ủy phường Hồng Bàng, phường có 113 công trình có giá trị cao về văn hóa nghệ thuật trong tổng số 300 công trình hình thành từ thuở ban đầu của kiến trúc Pháp trên địa bàn thành phố. Hồng Bàng là địa phương có tiềm năng thu hút đầu tư vào các dự án bảo tồn và phát triển đô thị, có cơ hội hợp tác với các tổ chức quốc tế, thành phố di sản của Pháp và châu Âu. Đây là điều kiện thuận lợi để quảng bá thương hiệu đô thị di sản của Hồng Bàng.
Để phát huy giá trị của các di sản trên địa bàn, ông Nguyễn Thành Hưng đề xuất đơn vị liên quan thiết kế tour du lịch chuyên đề khám phá kiến trúc Pháp, di tích lịch sử. Phát triển kinh tế đêm gắn với không gian di sản gồm ẩm thực, biểu diễn nghệ thuật đường phố, sự kiện văn hóa. Bên cạnh đó, thành phố cần có chính sách để tiếp tục khích lệ sự sáng tạo nghệ thuật như, nhiếp ảnh, hội họa, thiết kế lấy cảm hứng từ di sản.
Ông Võ Quốc Thái, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Hải Phòng cho biết, vẻ đẹp của không gian văn hóa, kiến trúc, đô thị Hải Phòng đã được ghi nhận trong nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật. Khu phố cũ Hải Phòng được hình thành từ cuối thế kỷ XIX luôn giữ vị trí thành phố đứng thứ hai ở vùng Bắc bộ, chỉ sau thành phố Hà Nội. Chính vì vậy, nội đô thành phố Hải Phòng có đầy đủ các giá trị về đô thị, kiến trúc, cảnh quan, văn hóa và hoạt động sống. Để bảo vệ các giá trị đặc sắc của một trong những đô thị lịch sử đẹp nhất trong các thành phố ở Việt Nam, Hải Phòng cần nỗ lực tôn tạo, tái sử dụng và phát triển đồng thời những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể. Việc làm này không chỉ mang lại sự hấp dẫn, lợi ích cho khách du lịch, người trân trọng giá trị lịch sử, niềm tự hào cho người dân, đồng thời là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển trong tương lai của một cộng đồng./.
