Từ Thành phố Hồ Chí Minh – trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước – đến các địa phương công nghiệp năng động như Đồng Nai, Tây Ninh, tinh thần đổi mới sáng tạo gắn với phát triển bền vững đang ngày càng lan tỏa.
Trong bối cảnh Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đang ngày càng đi vào cuộc sống, đang tạo động lực mới cho tiến trình phát triển của cả nước, tại khu vực phía Nam, nhiều địa phương đã nhanh chóng cụ thể hóa nghị quyết bằng các chương trình, đề án hành động, xác định khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo là trụ cột của mô hình tăng trưởng trong giai đoạn mới. Từ Thành phố Hồ Chí Minh – trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước – đến các địa phương công nghiệp năng động như Đồng Nai, Tây Ninh, tinh thần đổi mới sáng tạo gắn với phát triển bền vững đang ngày càng lan tỏa, mở ra những dư địa phát triển mới cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
* Cụ thể hoá Nghị quyết 57
Tiếp nối chuỗi hoạt động trong khuôn khổ Techfest Đồng Nai 2025, hội thảo “Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW: Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vì một Đồng Nai phát triển bền vững” đã thu hút đông đảo chuyên gia, doanh nghiệp, nhà quản lý tham dự. Đây được xem là bước khởi động mạnh mẽ của Đồng Nai trong việc cụ thể hóa nghị quyết của Bộ Chính trị bằng những hành động thực tiễn, gắn với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Lê Trường Sơn khẳng định, Đồng Nai xem khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột chiến lược, là công cụ hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai Phạm Văn Trinh, việc lấy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm đột phá chiến lược không chỉ là yêu cầu của thời đại mà còn là “bệ phóng” để Đồng Nai hình thành mô hình tăng trưởng mới. Ngành khoa học - công nghệ của tỉnh đang triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp: Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hoàn thiện cơ chế chính sách, thu hút đầu tư công nghệ, phát triển hạ tầng số và lựa chọn công nghệ chiến lược.
Tỉnh đã xây dựng 9 “bài toán lớn” về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số năm 2025 như ứng dụng ảnh vệ tinh để giám sát đất đai; xây dựng nền tảng AI cục bộ cho nông nghiệp, y tế, môi trường; phát triển bản đồ công nghệ và hệ thống logistics thông minh tại Long Thành, Nhơn Trạch. Song song đó, mô hình “3 nhà” (Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp) được thúc đẩy mạnh mẽ, trở thành “chìa khóa” liên kết trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quỳnh, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Lạc Hồng, phát triển nguồn nhân lực số là then chốt để Đồng Nai chuyển đổi thành công. Chính quyền cần xây dựng dữ liệu mở, tạo môi trường minh bạch, còn doanh nghiệp phải coi dữ liệu là trung tâm trong quản trị. Khi đó, chuyển đổi số mới thật sự đi vào chiều sâu.
Cùng hướng đi này, tỉnh Tây Ninh đã ban hành Đề án thực hiện đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giai đoạn 2025 - 2030, với tổng kinh phí hơn 6.850 tỷ đồng. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trở thành ba trụ cột trung tâm, là động lực then chốt cho tăng trưởng.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh Phạm Tấn Hòa cho biết, Tây Ninh đang tập trung đầu tư đồng bộ hạ tầng số, dữ liệu mở và hệ thống kết nối từ tỉnh đến cơ sở; 100% thủ tục hành chính đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Tỉnh xem người dân là trung tâm của chuyển đổi số. Chính quyền số phải phục vụ, không chỉ quản lý; doanh nghiệp số phải sáng tạo, không chỉ sản xuất.
Theo Đề án thực hiện đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giai đoạn 2025 - 2030, Tây Ninh phấn đấu đến năm 2030, đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt 55%, hình thành ít nhất 40 doanh nghiệp công nghệ cao và khoa học công nghệ; chỉ số đổi mới sáng tạo địa phương đạt nhóm khá toàn quốc. Đáng chú ý, tỉnh đang xúc tiến xây dựng khu công nghiệp công nghệ cao và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Tây Ninh, hướng tới kết nối vùng kinh tế Đông Nam Bộ trong chuỗi giá trị công nghệ quốc gia.
* Đột phá chiến lược trong giai đoạn phát triển mới
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế năng động nhất cả nước, tinh thần đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là đột phá chiến lược trong giai đoạn phát triển mới. Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh Lâm Đình Thắng cho biết, Thành phố đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á, nơi khoa học và công nghệ trở thành “năng lượng mềm” thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững. Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là con đường bắt buộc để Thành phố Hồ Chí Minh giữ vững vai trò đầu tàu phát triển.
Hiện Thành phố Hồ Chí Minh có hơn 21.000 chuyên gia và nhà nghiên cứu, 135 nhóm nghiên cứu mạnh cùng hơn 2.000 startup hoạt động trong các lĩnh vực công nghệ cao, giáo dục, AI, IoT, y tế, nông nghiệp công nghệ cao. Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố Hồ Chí Minh đã tiến gần Top 100 thế giới, với mạng lưới các trung tâm ươm tạo, quỹ đầu tư mạo hiểm và không gian sáng tạo phát triển mạnh.
Trong lĩnh vực chuyển đổi số, Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng kho dữ liệu dùng chung, hoàn thiện hạ tầng chính quyền số, cắt giảm gần 300 thủ tục hành chính, tiết kiệm hàng nghìn ngày công mỗi năm. Các nền tảng dữ liệu mở về y tế, giao thông, tài nguyên - môi trường đã được vận hành đồng bộ, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận dịch vụ nhanh, minh bạch hơn.
Đặc biệt, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh vừa đưa vào hoạt động, trở thành mô hình tích hợp nghiên cứu - thử nghiệm - tăng tốc khởi nghiệp - chia sẻ dữ liệu mở, góp phần hiện thực hóa chiến lược xây dựng thành phố tri thức. Thành phố cũng đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30 - 40% GRDP, năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp 60% GRDP, và chi ngân sách cho khoa học - công nghệ đạt 4% tổng chi hàng năm.
Cùng với Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều doanh nghiệp trên địa bàn Đông Nam Bộ đang tiên phong ứng dụng công nghệ vào sản xuất, quản trị. Nhà máy Nestlé Trị An ở tỉnh Đồng Nai được xem là mô hình điển hình của “nhà máy thông minh”, áp dụng robot, tự động hóa và dữ liệu thời gian thực trong quản lý, qua đó nâng cao năng suất và phát triển bền vững. Theo lãnh đạo nhà máy, chuyển đổi số đã giúp doanh nghiệp tối ưu vận hành, bảo vệ môi trường và tạo ra chuỗi cung ứng bền vững - minh chứng rằng đổi mới sáng tạo mang lại giá trị thực tiễn, không chỉ khẩu hiệu.
Mỗi địa phương một cách làm, từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Đồng Nai, Tây Ninh, những chương trình hành động cụ thể đang khẳng định quyết tâm của vùng Đông Nam Bộ trong việc đưa Nghị quyết 57-NQ/TW đi vào cuộc sống. Tất cả đều chung mục tiêu xây dựng nền kinh tế tri thức, phát triển bền vững, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của chuyển đổi số./.
