Việc giảng dạy tiếng dân tộc thiểu số trong trường học giúp nuôi dưỡng tình yêu, niềm tự hào với cội nguồn, truyền thống của mỗi dân tộc; tạo cơ hội để học sinh các dân tộc khác hiểu biết, trân trọng và tôn vinh sự đa dạng văn hóa.
Thời gian qua, tỉnh Khánh Hòa đã chú trọng tổ chức dạy và học tiếng Chăm cho học sinh tại các cơ sở giáo dục có đông học sinh người Chăm. Hoạt động này góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giúp học sinh tiếp cận bài học thuận lợi hơn, tự tin trong giao tiếp, đồng thời bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, ngôn ngữ truyền thống của đồng bào Chăm.
*Sáng nét chữ - giữ hồn Chăm
Tại Trường Tiểu học Tân Đức, xã Phước Hữu (Khánh Hòa), học sinh được học 2 tiết/tuần tiếng Chăm. Tùy theo khối lớp, nội dung giảng dạy được xây dựng phù hợp từ luyện nét chữ, bảng chữ cái đến đọc, viết văn bản tiếng Chăm. Em Quảng Nữ Huyền My (lớp 5C, Trường Tiểu học Tân Đức) chia sẻ, để viết chữ đẹp, ngoài sự hướng dẫn của thầy cô, em dành nhiều thời gian tự luyện viết tại nhà. "Em rất yêu chữ viết và ngôn ngữ mẹ đẻ của em", Huyền My nói.
Đối với đội ngũ giáo viên giảng dạy, mong muốn lớn nhất là học sinh biết sử dụng, gìn giữ chữ viết dân tộc Chăm, hình thành ý thức trân trọng giá trị tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình. Nhiều thầy, cô kỳ vọng học sinh có thêm môi trường, sân chơi để thể hiện tình yêu với chữ viết dân tộc, nhất là trong các dịp lễ hội truyền thống của đồng bào Chăm.
Mới đây, trong khuôn khổ Lễ hội Katê năm 2025, tại Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Pô Klong Garai (phường Đô Vinh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Hội thi viết chữ Chăm với chủ đề “Sáng nét chữ - Giữ hồn Chăm”, thu hút đông đảo học sinh tiểu học và trung học cơ sở từ các trường đang triển khai dạy tiếng Chăm tham gia.
Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Khắc Duy cho biết, hội thi thành công nhờ sự tham gia tích cực của học sinh người Chăm; không chỉ tạo sân chơi, khơi dậy niềm yêu thích chữ viết dân tộc mà còn góp phần nâng cao nhận thức của các em về trách nhiệm gìn giữ bản sắc văn hóa. “Việc các em viết và đọc rõ chữ Chăm sẽ giúp các em dễ dàng nắm bắt bài học, mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp và sinh hoạt hằng ngày. Tương lai sau này chính các em sẽ là những người "tiếp lửa", bảo tồn ngôn ngữ mẹ đẻ; đồng thời đọc, dịch được nhiều loại văn bản thư tịch cổ tiếng Chăm”, ông Nguyễn Khắc Duy nói.
*Tự hào, phát huy giá trị bản sắc văn hóa
Năm học 2025 - 2026, Khánh Hòa có 32 trường phổ thông có cấp tiểu học thuộc 9 xã/phường có người đông đồng bào dân tộc Chăm sinh sống (Phước Dinh, Thuận Nam, Ninh Phước, Phước Hữu, Phước Hậu, Xuân Hải, Ninh Hải, Đô Vinh và Bảo An) dạy học tiếng Chăm. Theo thống kê, đến nay tỉnh có 317 lớp, 8.890 học sinh và 38 giáo viên tham gia giảng dạy.
Bà Lê Thái Trường Thi, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Khánh Hòa khẳng định: Việc đưa tiếng dân tộc thiểu số vào giảng dạy trong nhà trường là một chủ trương rất đúng đắn, thiết thực và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Việc giảng dạy tiếng dân tộc thiểu số trong trường học giúp nuôi dưỡng tình yêu, niềm tự hào với cội nguồn, truyền thống của mỗi dân tộc; tạo cơ hội để học sinh các dân tộc khác hiểu biết, trân trọng và tôn vinh sự đa dạng văn hóa. Qua đó, góp phần tăng cường tình đoàn kết, gắn bó giữa các dân tộc anh em, xây dựng cộng đồng học đường thân thiện, giàu bản sắc và bền vững.
Hiện tại, mỗi tuần chỉ có 2 tiết dạy tiếng Chăm tại các trường có học sinh người Chăm; đáp ứng được nhu cầu học tập và rèn luyện ngôn ngữ của học sinh. Trong trường hợp nếu có bài học dài, cần thời gian nhiều hơn, các trường sẽ sử dụng thời gian tăng thêm của các lớp 2 buổi/ngày. Việc này được thể hiện trong kế hoạch giáo dục của nhà trường và kế hoạch dạy học của tổ chuyên môn.
Bà Lê Thái Trường Thi nêu rõ, để nâng cao hiệu quả giảng dạy và duy trì việc sử dụng tiếng Chăm trong nhà trường, tùy thực tế, các trường đã tổ chức các hoạt động giáo dục (hoạt động ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt Đội, các hoạt động văn nghệ, trò chơi dân gian, ngày hội văn hóa dân tộc…) có sử dụng tiếng Chăm. Đây chính là môi trường tốt để cho học sinh sử dụng tiếng mẹ đẻ, được nghe, được nói và được thực hành ngôn ngữ một cách tự nhiên, sống động hơn.
Ngành giáo dục còn tích cực xây dựng các câu lạc bộ tiếng Chăm, biên soạn, xây dựng tài liệu học tập trực quan, sử dụng công nghệ số như video, trò chơi học tập, ứng dụng học tiếng Chăm nhằm tạo hứng thú cho học sinh. Ngành cũng tăng cường vai trò của cộng đồng người Chăm trong hỗ trợ giảng dạy, giao lưu văn hóa cũng là yếu tố rất quan trọng để tiếng Chăm không chỉ được dạy trong lớp, mà còn được sử dụng trong đời sống. Những nỗ lực trên đã góp phần bảo tồn, phát huy giá trị ngôn ngữ, văn hóa Chăm; giúp học sinh người Chăm tại Khánh Hòa giữ gìn bản sắc dân tộc, hun đúc niềm tự hào, tiếp tục lan tỏa những giá trị truyền thống tốt đẹp hôm nay và mai sau./.
