Các quy định về tiêu chuẩn nghề nghiệp đối với nhà giáo hiện chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu phát triển đội ngũ nhà giáo.
Sáng 21/10, tại Hà Nội, Công đoàn Giáo dục Việt Nam phối hợp với Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam tổ chức Hội thảo góp ý dự thảo Thông tư quy định chuẩn nghề nghiệp giáo dục cơ sở giáo dục phổ thông, chuẩn nghề nghiệp giảng viên giảng dạy trong cơ sở giáo dục đại học và chuẩn nghề nghiệp giáo viên trường dự bị đại học.
Hội nghị được kết nối tới 3 điểm cầu: Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ và Nghệ An, với sự tham gia của cán bộ quản lý giáo dục trường phổ thông, lãnh đạo một số cơ sở giáo dục đại học, giáo viên, giảng viên, nhà khoa học.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Ân, Chủ tịch Công đoàn Giáo dục Việt Nam chia sẻ: Tiếp cận với khái niệm chuẩn và việc xây dựng, ban hành chuẩn là việc làm rất phức tạp, khó khăn. Bên cạnh những yêu cầu đặt ra về quy định, quy phạm, quá trình này đòi hỏi phải có sự tham gia của đội ngũ chuyên gia giáo dục, chuyên gia về đánh giá, những nhà giáo, nhà quản lý giáo dục có kinh nghiệm và am hiểu sâu về xu hướng đánh giá theo chuẩn nghề nghiệp của giáo viên trên thế giới. Vì vậy, Công đoàn Giáo dục Việt Nam cho rằng, việc đóng góp ý kiến dự thảo 3 Thông tư này cần có sự tham gia của các nhà khoa học đã có quá trình tham gia xây dựng các chuẩn trước đây, các nhà khoa học đang tiếp cận công cụ đánh giá năng lực nghề nghiệp giáo viên ở thời điểm hiện tại và đặc biệt là các nhà giáo đang công tác tại các cơ sở giáo dục.
Ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết: Trong giai đoạn phát triển đột phá giáo dục và đào tạo, cùng với việc Luật Nhà giáo được ban hành, các quy định về tiêu chuẩn nghề nghiệp đối với nhà giáo hiện chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu phát triển đội ngũ nhà giáo, vẫn còn thực trạng nhà giáo có chức danh nghề nghiệp cao song chất lượng thực hiện nhiệm vụ chưa tương xứng, việc sàng lọc, phát triển nhà giáo chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.
Vì vậy, việc ban hành chuẩn nghề nghiệp nhà giáo theo quy định của Luật Nhà giáo và các luật hiện hành có liên quan sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Bên cạnh đó, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo là cơ sở pháp lý để xây dựng, quản lý và phát triển đội ngũ nhà giáo; cơ quan quản lý giáo dục, cơ sở giáo dục sử dụng chuẩn nghề nghiệp nhà giáo để tuyển dụng, bố trí, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng đối với nhà giáo.
Một số điểm mới trong dự thảo 3 Thông tư như: đối tượng áp dụng của Thông tư được điều chỉnh mở rộng bao gồm nhà giáo giảng dạy trong cơ sở giáo dục ngoài công lập; một số nội dung về nhiệm vụ và tiêu chuẩn đối với từng chức danh nhà giáo được sửa đổi, bổ sung nhằm bảo đảm phù hợp với các văn bản mới ban hành và thực tiễn giảng dạy; gắn trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục trong việc căn cứ vào tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của chuẩn nghề nghiệp để bố trí, phân công, giao nhiệm vụ cho giáo viên; tham mưu với cơ quan quản lý cấp trên, chính quyền địa phương về công tác quản lý, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ nhà giáo…
Góp ý dự thảo chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông, ông Vũ Trọng Rỹ, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lí - Giáo dục Việt Nam cho rằng: Dự thảo hiện tại có sự trùng lặp và hầu như không thể làm căn cứ đánh giá giáo viên theo chuẩn. Sự khác biệt về chuẩn giữa giáo viên, giáo viên chính, giáo viên cao cấp ở mỗi cấp học không rõ ràng. Ví dụ, năng lực số đối với giáo viên, giáo viên chính, giáo viên cao cấp ở mỗi cấp học không có sự khác biệt.
Theo ông Vũ Trọng Rỹ, xây dựng chuẩn nghề nghiệp giáo viên nên tiếp cận theo phẩm chất và năng lực. Chuẩn bao gồm các lĩnh vực: phẩm chất đạo đức nhà giáo; trình độ đào tạo; năng lực sư phạm. Cấu trúc của chuẩn nghề nghiệp có thể bao gồm: Chuẩn về đạo đức, thống nhất ở mọi loại giáo viên; Chuẩn về trình độ đào tạo, khác nhau ở mỗi cấp và ở mỗi chức danh giáo viên; Chuẩn về năng lực nghề nghiệp (năng lực dạy học; năng lực giáo dục; năng lực hoạt động chuyên môn của tổ chuyên môn, của trường; năng lực hoạt động xã hội, phục vụ cộng đồng; năng lực tự học, tự bồi dưỡng; năng lực nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng; năng lực số). Việc sắp xếp và trình bày lại hệ thống chuẩn nghề nghiệp giáo viên cần cô đọng, với các biểu hiện đặc thù có thể làm căn cứ đánh giá.
Góp ý chuẩn giảng viên đại học, đại diện Trường Đại học Vinh đề xuất: Cần có hướng dẫn chuyển tiếp với chức danh trợ giảng; sửa đổi tiêu chuẩn về công bố quốc tế với giảng viên chính, đảm bảo có sự điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với giảng viên các trường nghiên cứu, trường ứng dụng, đặc thù địa phương, trường nghệ thuật…
Từ phía giáo viên, một số ý kiến đề xuất xây dựng tiêu chí đánh giá bằng sản phẩm, định lượng cụ thể, nên bỏ chứng chỉ bồi dưỡng; linh hoạt thời gian giữ hạng đối với các giáo viên có tài năng sư phạm đặc biệt xuất sắc…/.
