Cùng với Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, các trường đại học khác trên địa bàn thành phố có nhiều nỗ lực trong đào tạo, phát triển khoa học, công nghệ biển.
Một trong những mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đề ra là xây dựng thành phố trở thành trung tâm quốc tế về đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học, công nghệ biển. Mục tiêu này dựa trên nền tảng vững chắc thành phố Cảng đã đạt được.
* Nền móng vững chắc
Hải Phòng hiện có 8 trường đại học của thành phố và Trường Đại học Hàng hải Việt Nam nằm trên địa bàn. Đây là các cơ sở tập trung nguồn nhân lực có trình độ cao, kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế. Trong đó, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam là nơi đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực hàng hải, kinh tế biển của đất nước và nằm trong hệ thống các cơ sở đào tạo ngành hàng hải chất lượng quốc tế.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Xuân Dương, Hiệu trưởng Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, nhà trường hiện có trên 20.000 sinh viên, học viên các hệ cùng đội ngũ giảng viên có trình độ cao, kinh nghiệm trong đào tạo, nghiên cứu quốc tế. Các phòng học, phòng thực hành, thí nghiệm được đầu tư bài bản, hiện đại, dần đạt tới tiêu chuẩn khu vực và quốc tế. Nhà trường đã hợp tác với các trường đại học, học viện uy tín trên thế giới, trong đó có hệ thống các trường thuộc Hiệp hội các Trường Đại học hàng hải quốc tế - IAMU.
Cùng với công tác nghiên cứu, giảng dạy, nhà trường luôn quan tâm đặc biệt đến sự gắn kết chặt chẽ, hữu cơ giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước. Đội ngũ sĩ quan hàng hải do nhà trường đào tạo đã và đang làm chủ các con tàu đóng mới siêu lớn của các chủ tàu nước ngoài; đặc biệt là các chủ tàu Nhật Bản như: NS United, Sugahara Kisen, MOL, NYK... Các kỹ sư của nhà trường đã và đang thiết kế các loại tàu có cấu tạo và công nghệ phức tạp nhất hiện nay. Điều này khẳng định chất lượng đào tạo của nhà trường và bản lĩnh, trí tuệ của người Việt Nam trong lĩnh vực chinh phục biển cả và hội nhập với ngành hàng hải toàn cầu.
Ông Kazuma Yamanaka, Chủ tịch Công ty NS United Kaiun Kaisha (Nhật Bản) cho biết, công ty tuyển dụng hàng nghìn sinh viên tốt nghiệp của nhà trường, huấn luyện và đưa đi làm việc trên đội tàu từ năm 1996 đến nay. Đơn vị hiện có 11 tàu chở hàng rời từ cỡ lớn đến siêu lớn (40 vạn tấn). Nhân lực phục vụ trên tàu đều là cựu sinh viên, học viên của Trường Đại học Hàng hải Việt Nam.
Cùng với Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, các trường đại học khác trên địa bàn thành phố, các đơn vị liên quan đã có nhiều nỗ lực trong đào tạo, phát triển khoa học, công nghệ biển và đạt được nhiều kết quả nổi bật.
Theo bà Phạm Thị Sen Quỳnh, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng, hiện trên địa bàn thành phố đã hình thành mạng lưới các cơ sở nghiên cứu và doanh nghiệp có năng lực công nghệ biển như: Viện Nghiên cứu Hải sản, Viện Y học Biển, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, Trường Đại học Hải Phòng, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đóng tàu Phà Rừng, Tập đoàn Damen - Sông Cấm cùng một số đơn vị khác. Các tổ chức, đơn vị đã triển khai nhiều nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia liên quan đến biển; trong đó kết quả nghiên cứu khoa học đã được ứng dụng trong quản lý nghề cá, bảo tồn biển, phát triển logistics, cảng biển, du lịch biển, đảo.
* Để Hải Phòng trở thành trung tâm khoa học, công nghệ về biển
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Xuân Dương, Hiệu trưởng Trường Đại học Hàng hải Việt Nam cho biết, ngày 5/9/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1901/QĐ-TTg phê duyệt Đề án xây dựng Trường Đại học Hàng hải Việt Nam là trường trọng điểm quốc gia về đào tạo, nghiên cứu và phục vụ phát triển bền vững kinh tế biển giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây là sự kiện có ý nghĩa chiến lược, khẳng định sự quan tâm, tin tưởng của Đảng và Nhà nước đối với Trường Đại học Hàng hải Việt Nam. Để triển khai đề án, nhà trường đã đưa ra một số mục tiêu cụ thể về phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao, phát triển sinh viên, học viên, trong đó số lượng sinh viên quốc tế theo học tại trường đạt trên 200 người. Mục tiêu của nhà trường trở thành một trong những trung tâm đào tạo nguồn nhân lực hàng hải, kinh tế biển chất lượng cao hàng đầu khu vực ASEAN. Trong đó, các ngành, lĩnh vực đào tạo là khoa học hàng hải, cơ khí động lực, điều khiển và tự động hóa, kinh tế biển, logistics được xếp hạng trong tốp 10 châu Á.
Để đạt mục tiêu này, cùng với phát triển đội ngũ nhà giáo, trường tiếp tục nâng cao năng lực đào tạo, huấn luyện, trong đó đầu tư, xây dựng nâng cấp Trung tâm huấn luyện thuyền viên quốc gia và Trung tâm đào tạo logistics Tiểu vùng sông Mê Kông - Nhật Bản tại Việt Nam.
Là một trong những cơ sở đào tạo nguồn nhân lực chủ lực của thành phố về phát triển kinh tế biển, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Xuân Hải, Hiệu trưởng Trường Đại học Hải Phòng cho biết, để thành công trong phát triển nguồn nhân lực phục vụ phát triển khoa học, công nghệ đổi mới sáng tạo nói chung và công nghệ biển nói riêng, Nhà nước cần hỗ trợ trường về cơ chế thu hút, khuyến khích, trọng dụng giáo viên giỏi, sinh viên xuất sắc và giảng viên nước ngoài. Bên cạnh đó, Nhà nước tiếp tục đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ nghiên cứu lý thuyết và thực hành cùng một số nội dung khác.
Theo bà Phạm Thị Sen Quỳnh, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng, thành phố cần có cơ chế thu hút các nhà khoa học chuyên ngành hải dương học, sinh học biển cũng như chuyên gia về AI, vật liệu, cơ khí, tự động hóa, năng lượng. Bên cạnh đó, Hải phòng cần có cơ chế, chính sách thúc đẩy hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh trong lĩnh vực biển có sự liên kết, hợp tác trong vùng và quốc tế./.
