Tiếp cận pháp luật không chỉ là một tiêu chí kỹ thuật trong xây dựng nông thôn mới, mà còn là biểu hiện của việc tôn trọng và bảo vệ quyền con người, thể hiện bản chất Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Tiến sĩ Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý chủ trì Tọa đàm

Ảnh: TTXVN 

 Ngày 15/8/2025, tại tỉnh Thái Nguyên, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm “Hoàn thiện thể chế về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật và đề xuất tiêu chí tiếp cận pháp luật trong Bộ Tiêu chí quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030”.

Tọa đàm nhằm tham vấn ý kiến của các cán bộ, công chức tham mưu thực hiện công tác này ở địa phương nhằm bảo đảm tính thực tiễn, khoa học, dễ thực hiện, khả thi, thực chất của các tiêu chí tiếp cận pháp luật trong dự thảo Thông tư về chuẩn tiếp cận pháp luật và dự thảo tiêu chí “tiếp cận pháp luật” trong Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030,

Tiến sĩ Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý chủ trì Tọa đàm.

Một trong những điểm mới quan trọng tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg là tiêu chí tiếp cận pháp luật được quy định theo hướng tinh gọn gồm 03 tiêu chí và 14 chỉ tiêu thành phần, tập trung vào những lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của ngành tư pháp. Nội dung, mức độ đạt chuẩn của từng chỉ tiêu tiếp cận pháp luật được quy định tại dự thảo Thông tư của Bộ Tư pháp theo hướng định lượng tối đa, không quy định các chỉ tiêu chung chung, định tính hoặc đã được quy định tại các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn khác. Trong đó phần lớn các chỉ tiêu được xác định mức độ đạt chuẩn theo tỷ lệ % (không quy định cách tính điểm như Thông tư số 09/2021/TT-BTP trước đây). Qua đó nhằm góp phần làm đơn giản hoá, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tuyên Quang Vũ Thị Như Trang đề nghị xem xét phân loại nhóm xã xác định mức độ đạt chuẩn của các chỉ tiêu như hòa giải ở cơ sở, phổ biến, giáo dục pháp luật để tạo điều kiện cho các xã thuộc địa bàn khó khăn có thể đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; tiếp tục thực hiện tiêu chí “tiếp cận pháp luật” trong Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030

Bà Hoàng Thu Chung, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên cho rằng, việc tiếp tục thực hiện tiêu chí tiếp cận pháp luật trong xây dựng nông thôn mới là hoàn toàn phù hợp, cần thiết và có ý nghĩa quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của chính quyền cơ sở, tăng cường niềm tin của nhân dân vào hệ thống pháp luật và cơ quan công quyền, cũng như thúc đẩy quá trình cải cách hành chính, hướng tới xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Tiếp cận pháp luật không chỉ là một tiêu chí kỹ thuật trong xây dựng nông thôn mới, mà còn là biểu hiện của việc tôn trọng và bảo vệ quyền con người, thể hiện bản chất Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Để tiêu chí này thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự đồng hành của cả hệ thống chính trị, với vai trò nòng cốt của ngành Tư pháp.

Đồng tình với quan điểm, bà Đinh Thị Huề, Phó Trưởng phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật và Theo dõi thi hành pháp luật (Sở Tư pháp tỉnh Điện Biên) đề xuất tiếp tục triển khai tiêu chí tiếp cận pháp luật trong Bộ Tiêu chí quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 theo hướng có trọng tâm, đơn giản, rõ ràng, dễ thực hiện.

Bên cạnh đó, cần bổ sung cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện tiêu chí tiếp cận pháp luật tại cơ sở, tránh tình trạng đánh giá hình thức, làm cho xong, thực hiện cho có. Đầu tư ngân sách, ưu tiên xã khó khăn, vùng sâu vùng xa để triển khai thực hiện các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý, đầu tư công nghệ số; quan tâm và có chế độ đãi ngộ phù hợp cho đội ngũ hòa giải viên cơ sở, tuyên truyền viên pháp luật. Đồng thời, tăng cường tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu, bồi dưỡng kiến thức kỹ năng cho đội ngũ công chức được giao tham mưu, theo dõi thực hiện đánh giá các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao.

Các đại biểu tham dự Tọa đàm đánh giá cao nội dung dự thảo Thông tư, đã định lượng hóa tối đa các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật cũng như quy định cụ thể các biểu mẫu một cách khoa học giúp việc đánh giá, công nhận tiếp cận pháp luật khách quan, thực chất. Tuy nhiên, do hiện nay khối lượng công việc của cấp xã rất lớn, thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã được mở rộng hơn trước nhiều nhưng đội ngũ cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, một số đại biểu đề nghị đề xuất Bộ Tư pháp cân nhắc giảm bớt mức độ đạt chuẩn các chỉ tiêu, tiêu chí đang quy định tỷ lệ tối đa; đề nghị Bộ Tư pháp sớm xây dựng phần mềm đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật để đáp ứng thời gian thẩm định hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật là 10 ngày tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg và Chính phủ số hiện nay.

Phát biểu kết luận Tọa đàm, Tiến sĩ Ngô Quỳnh Hoạ cho biết, các ý kiến phát biểu có rất nhiều thông tin giá trị giúp cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện dự thảo Thông tư bảo đảm việc đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thực chất, khả thi nhất; đồng thời, đề nghị địa phương có trách nhiệm nghiên cứu, triển khai ban hành các văn bản được giao tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg nhằm hướng dẫn, tổ chức thực hiện công tác này tại địa phương bảo đảm tính hiệu quả, thực chất, bảo đảm quyền tiếp cận pháp luật của người dân trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHC Việt Nam trong giai đoạn mới, cũng như yêu cầu xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật tại Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới./.