Phiên thảo luận “Cơ chế nào để phát thanh phát triển trong giai đoạn hiện nay?" thu hút sự tham gia và đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết từ các chuyên gia và những người làm phát thanh.

Phiên thảo luận "Cơ chế nào để phát thanh phát triển trong giai đoạn hiện nay". 

Ảnh: Thành Phương - TTXVN

Trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025, phiên thảo luận thứ 7 với chủ đề “Cơ chế nào để phát thanh phát triển trong giai đoạn hiện nay?" diễn ra ngày 20/6, thu hút sự tham gia và đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết từ các chuyên gia, lãnh đạo các Đài Phát thanh - Truyền hình và những người làm phát thanh.

Điều phối phiên thảo luận, bà Lưu Thị Thanh Hà - Phó Giám đốc Trung tâm Báo chí và Truyền thông thành phố Hải Phòng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo thành phố Hải Phòng cho rằng, trong thời đại số, khi video ngắn, mạng xã hội và podcast bùng nổ, nhiều người đã từng hoài nghi về sức sống của phát thanh truyền thống. Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy, phát thanh vẫn sống và đang chuyển mình để phát triển mạnh mẽ trên không gian số - bằng chính những giá trị rất riêng: nhanh, linh hoạt, gần gũi và dễ thấm sâu vào cảm xúc của công chúng.

Tuy nhiên, trong dòng chảy đó, phát thanh đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức, từ nguồn lực nhân sự, tài chính, đến cơ chế quản lý, đặc biệt là những tác động của quá trình sắp xếp, tinh gọn hệ thống báo chí theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Tiến sỹ Đồng Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch thường trực Liên chi hội Nhà báo Đài Tiếng nói Việt Nam, Trưởng ban Thư ký biên tập, Đài Tiếng nói Việt Nam cho rằng, về thính giả, phát thanh vẫn có thể tồn tại với những tệp công chúng riêng biệt. Ví dụ, những người đang lái ô tô hay làm việc thì vẫn cần phát thanh để tiếp cận thông tin, cho thấy nhu cầu nghe vẫn rất lớn.

Theo Tiến sỹ Đồng Mạnh Hùng, internet và quá trình chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội cho phát thanh, đặc biệt trong việc tạo lập các kho lưu trữ khổng lồ (big data) và ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phát triển phát thanh hiện đại. Sự xuất hiện của nhiều nền tảng phát sóng mới giúp phát thanh tiếp cận công chúng trên đa nền tảng để công chúng cập nhật tin tức nhanh chóng. Việc tận dụng công nghệ 5G hứa hẹn sẽ mang lại hạ tầng tốt hơn để phát thanh đổi mới.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất nằm ở công chúng đang thay đổi nhanh chóng. Họ không còn dành hàng giờ để lắng nghe radio mà chỉ nghe những gì họ thích một cách bất chợt. Thêm vào đó, quan điểm của nhiều lãnh đạo đài phát thanh truyền hình vẫn chưa đánh giá hết vai trò của phát thanh, dẫn đến những hành động như giải thể phòng phát thanh hay biên tập phát thanh. Phát thanh đang phải đối mặt với những câu hỏi lớn về nguồn nhân lực, nguồn tài chính và đầu tư công nghệ liệu để phát triển.

Ông Đồng Mạnh Hùng cho rằng, việc xây dựng một nền tảng phát thanh số được kỳ vọng sẽ tạo ra một hệ thống tập trung, tích hợp tất cả các đài phát thanh và truyền hình địa phương, cùng các kênh phát thanh, giúp công chúng dễ dàng tiếp cận nội dung hơn. Tuy nhiên, ông Đồng Mạnh Hùng cũng thừa nhận, việc có nền tảng số hóa thôi là chưa đủ, vấn đề cốt lõi và quan trọng hơn cả chính là nội dung. Bởi, nếu chúng ta chỉ đơn thuần đưa các chương trình phát thanh truyền thống lên nền tảng số, rất có thể sẽ không thu hút được lượng lớn thính giả số. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thay đổi chiến lược phát triển nội dung, nghiên cứu kỹ lưỡng để đáp ứng đúng nhu cầu và thị hiếu của công chúng trong kỷ nguyên số..

Theo ông Đồng Mạnh Hùng, thực tế cho thấy các kênh podcast của một số tờ báo chuyên nghiệp lại đang thu hút lượng lớn người nghe, trong khi các chương trình phát thanh của nhiều đài truyền thống lại chưa thực sự phát triển và thiếu sức hút. Điều này, buộc những người làm phát thanh phải nhìn nhận lại và xây dựng một chiến lược nội dung phù hợp, tập trung vào việc phục vụ công chúng số một cách hiệu quả nhất.

Bà Nguyễn Thị Tuyết Chinh - Phó Tổng biên tập Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình Phú Thọ khẳng định, trong dòng chảy 100 năm lịch sử, dù có lúc thăng trầm, nhưng phát thanh luôn có một vị thế đặc biệt và riêng biệt. Đặc biệt, sau giai đoạn truyền hình lên ngôi và có lúc phát thanh bị đánh giá chưa tương xứng, thì giờ đây, phát thanh đang dần khẳng định lại vị thế của mình.

Bà Nguyễn Thị Tuyết Chinh chia sẻ, đối với các đài địa phương, phát thanh thường chưa được coi trọng, thậm chí còn bị yếu thế. Nhiều sinh viên học phát thanh khi ra trường lại làm truyền hình, khiến nghề phát thanh dần mai một. Đồng thời thẳng thắn chỉ ra những bất cập trong công tác quản lý và cơ chế dành cho phát thanh. Bà Tuyết Chinh kiến nghị, phát thanh cần một cơ chế rõ ràng hơn về thẩm quyền quản lý nhà nước và định hình kỹ năng nghiệp vụ chuyên môn. Dù chi phí đầu tư cho phát thanh không quá lớn, nhưng để đảm bảo nguồn lực riêng biệt cho phát thanh ở các địa phương, cần có những chính sách rất rõ ràng và cụ thể, cần có các chức danh sản xuất cụ thể để các đài địa phương có thể dựa vào đó để xây dựng và phát triển nguồn nhân lực…

Ông Nguyễn Huy Long - Phó Tổng biên tập Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa khẳng định ngôn ngữ của phát thanh là ngôn ngữ âm thanh – một loại hình sống động và giàu hình ảnh nhất, có khả năng chạm đến cảm xúc của thính giả. Do đó, việc hợp tác trong đào tạo và sản xuất nội dung cần tập trung vào việc phát triển khả năng kể chuyện bằng âm thanh, tận dụng tối đa chức năng và thế mạnh của phát thanh. Khi làm tốt điều này, các chương trình phát thanh sẽ dễ dàng lan tỏa và tạo được sức hút mạnh mẽ.

Ông Công Vinh - Trưởng ban VOH online, Đài Tiếng nói nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 30 năm kinh nghiệm làm phát thanh, cho biết các biên tập viên của VOH vẫn nhận được những món quà và phản hồi tích cực từ khán giả cả nước. Các bác tài đường dài, những người coi radio là "người bạn vàng" thường xuyên gọi đến Đài và cho biết phát thanh đã tiếp thêm động lực cho họ.

Ông Công Vinh cho rằng, công chúng không phân biệt đài lớn hay đài địa phương, mà quan trọng là nội dung có gần gũi và thiết thực với họ hay không. Ông dẫn ví dụ về chương trình giao thông của Hải Phòng, chuyên về giao thông đô thị và đời sống dân sinh tại Hải Phòng, chắc chắn sẽ được người dân Hải Phòng đón nhận hơn là thông tin từ Cà Mau hay Hà Giang. Càng đài địa phương thì các chương trình phát thanh càng gần gũi với công chúng thì mới thu hút được độc giả.

Diễn đàn cũng nghe các diễn giả cũng chia sẻ những góc nhìn đa chiều về những thách thức đặt ra cho phát thanh, làm thế nào để phát thanh có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình. Trong bối cảnh truyền thông hiện đại đầy biến động như hiện nay, sự tồn tại và phát triển của phát thanh trong môi trường số là nỗi trăn trở lớn của những người làm phát thanh, để phát thanh ngày càng có vị thế trong lòng công chúng./.