Đáp ứng nhu cầu du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp, nông thôn, nhiều hộ gia đình nông dân, hợp tác xã nông nghiệp tại vùng nhãn đã tham gia phát triển du lịch địa phương.
Trong những vườn nhãn trĩu quả của vùng đất Tân Hưng (tỉnh Hưng Yên), những đoàn du khách từ Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh và cả người nước ngoài... tập nập, rộn ràng đến tham quan, chụp ảnh, thưởng thức vị ngọt thanh của trái nhãn lồng. Đến vườn nhãn, du khách không chỉ tham gia hái và thưởng thức thứ quả thơm nồng, nổi tiếng của Hưng Yên, mà còn có cơ hội cảm nhận một nếp sống nông thôn mới đang đổi thay. Nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp, nông thôn, nhiều hộ gia đình nông dân, hợp tác xã nông nghiệp tại vùng nhãn đã tham gia phát triển du lịch địa phương dựa trên chính thế mạnh sẵn có của địa phương là cây nhãn.
Tháng 8 dương lịch hàng năm, "thủ phủ" nhãn Hưng Yên bước vào mùa thu hoạch. Bên cạnh việc thu hái nhãn thương phẩm để gửi đi thị trường trong nước và xuất khẩu, nhiều nhà vườn đã linh hoạt kết hợp phát triển du lịch tham quan, trải nghiệm. Việc kết hợp này vừa gia tăng thu nhập cho người trồng nhãn, vừa góp phần tăng cường quảng bá thương hiệu nhãn lồng Hưng Yên đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.
Ngay từ những ngày đầu vụ, vườn nhãn của Hợp tác xã cây ăn quả đặc sản Quyết Thắng (xã Tân Hưng, Hưng Yên) luôn tấp nập khách đến tham quan, trải nghiệm hái và thưởng thức nhãn tại chỗ. Ông Trần Văn Mý, Giám đốc Hợp tác xã là một trong nhưng người đầu tiên ở Hưng Yên mạnh dạn thử nghiệm mô hình “nông dân làm du lịch”.
Từ năm 2020, ông Mý khởi xướng chương trình “Tour du lịch 0 đồng” để thu hút những du khách đến tham quan, hái nhãn, ăn tại vườn hoàn toàn miễn phí; nếu thích, có thể mua mang về. Ý tưởng “độc đáo và táo bạo” này đã bất ngờ hiệu ứng bất ngờ thu hút du khách đến với Hưng Yên. Đáng nói, qua mỗi mùa nhãn, du khách biết thông tin và tìm đến vườn nhãn để trải nghiệm ngày một đông hơn, nhất là vào mùa chín rộ.
Nhận thấy xu hướng du lịch mới có thể mang đến nguồn thu từ vườn nhãn, hợp tác xã đã tăng cường quảng bá mô hình trên mạng xã hội bằng cách liên tục cập nhật hình ảnh vườn nhãn, số điện thoại và hướng dẫn du khách tìm đường đến tham quan vườn nhãn. Nhờ đó, chỉ trong vài năm, “vườn nhãn Tân Hưng” trở thành điểm đến quen thuộc của nhiều gia đình, đoàn học sinh, thậm chí cả du khách quốc tế.
Trò chuyện với phóng viên, ông Nguyễn Thành Độ, du khách Hà Nội, chia sẻ: “Năm nào tôi cũng về Tân Hưng vào mùa nhãn chín. Được tận tay hái và thưởng thức quả nhãn ngay tại vườn là trải nghiệm khó quên. Nhãn Hưng Yên thơm ngon không nơi nào sánh được. Đáng nói, nhờ việc người nông dân trồng nhãn mạnh dạn thay đổi tư duy canh tác và chủ động quảng bá sản phẩm bằng uy tín, chất lượng, trái nhãn, thương hiệu nhãn Hưng Yên đã được nâng tầm.
Sau chuyến tham quan của Đoàn công tác Bộ Ngoại giao và đoàn khách quốc tế vào tháng 8/2022, chị Bùi Thị Thu Hường (xã Tân Hưng) bất ngờ trở thành “hướng dẫn viên” cho chính vườn nhà mình. “Nhờ được nhiều người biết đến, mùa nhãn sau đó khách đến đông hơn hẳn. Mùa cao điểm, có những ngày vườn đông kín khách. Ngoài tham quan, khách còn thích chụp ảnh lưu niệm giữa vườn nhãn chín”, chị Hường kể.
Theo chị Hường, mô hình du lịch này giúp quảng bá không chỉ nhãn tươi mà còn tạo cơ hội để du khách trực tiếp tiếp xúc với những đặc sản được chế biến từ nhãn như: Long nhãn, long nhãn ôm sen, mật ong hoa nhãn…
Tại Hợp tác xã nhãn lồng Nễ Châu, ông Bùi Xuân Sử, Phó Giám đốc Hợp tác xã, cho biết việc đón khách tham quan đã giúp “giải bài toán được mùa, mất giá”. Hợp tác xã chú trọng nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu bằng hướng đi trồng nhãn hữu cơ. “Chúng tôi hiện có 5/18 ha nhãn được trồng theo hướng hữu cơ. Cách làm này vừa bảo vệ sức khỏe người trồng, vừa tăng giá trị sản phẩm”, ông Sử nói.
Vụ nhãn năm 2025, ngoài việc mở cửa đón khách, Hợp tác xã Nễ Châu còn xuất khẩu nhãn sang nhiều thị trường tại châu Âu. Điều này không chị mang đến niềm tự hào cho người Việt Nam nói chung mà còn tạo niềm phấn khởi cho người nông dân Hưng Yên.
Theo một số chuyên gia, việc tiêu sản phẩm nhãn cho người dân, để du lịch nông nghiệp phát triển bền vững, sản phẩm phải có chất lượng và chứng nhận rõ ràng. Thay vì chạy theo sản lượng, nông dân Hưng Yên nên tập trung vào quy trình VietGAP, GlobalGAP, đảm bảo truy xuất nguồn gốc. Khi đó, sản phẩm không chỉ an toàn mà còn có “tấm vé thông hành” vào các siêu thị lớn và thị trường xuất khẩu khó tính, nơi giá bán cao và ổn định hơn.
Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, việc tận dụng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử là hướng đi hiệu quả. Bởi lẽ, trên mạng xã hội, một video thu hoạch nhãn vui tươi hay câu chuyện về quy trình trồng nhãn sạch hấp dẫn, độc đáo có thể thu hút lượt xem, sự chú ý của rất nhiều khách hàng, khách du lịch.
Đánh giá về mô hình này, bà Nguyễn Thị Sen, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh Hưng Yên, cho biết: Du lịch trải nghiệm vườn nhãn đang có bước phát triển tích cực, góp phần làm phong phú sản phẩm du lịch và tăng lựa chọn cho du khách khi đến Hưng Yên.
Tuy nhiên, theo bà Sen, mô hình du lịch vườn nhãn của các hộ nông dân, hợp tác xã tại Hưng Yên hiện còn phát triển tự phát, nhỏ lẻ, chưa có sự kết nối tour tuyến với các điểm du lịch khác, thiếu mô hình quản lý thống nhất, khiến việc kiểm soát chất lượng dịch vụ còn hạn chế.
Thời gian tới, Trung tâm sẽ tham mưu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng sản phẩm du lịch nông nghiệp đặc trưng, gắn với đời sống và hoạt động sản xuất của người dân; đồng thời phát triển các sản phẩm lưu niệm, đặc sản địa phương do nông dân trực tiếp làm ra.
Trung tâm cũng khuyến khích nhà vườn nâng cao chất lượng, chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, chỉnh trang cảnh quan xanh - sạch - đẹp, hướng đến phát triển du lịch bền vững gắn với bảo vệ môi trường.
Cùng với đó, ngành du lịch tỉnh sẽ chú trọng đào tạo nhân lực, xúc tiến quảng bá và kết nối tour tuyến, tạo ra các sản phẩm du lịch nông nghiệp – nông thôn chất lượng, đa dạng, có tính trải nghiệm và giá trị gia tăng cao, mang đặc trưng vùng đồng bằng sông Hồng.
Từ những mô hình nhỏ ở Tân Hưng, ở Nễ Châu, du lịch nông nghiệp đang mở ra hướng phát triển bền vững cho Hưng Yên – nơi nông sản không chỉ là hàng hóa, mà còn là cầu nối để du khách hiểu, yêu và gắn bó với đất và người nơi đây./.
