Sau hợp nhất, không gian du lịch tỉnh Thái Nguyên được mở rộng cả về địa lý và giá trị khai thác. Nhiều tuyến kết nối mới có thể hình thành.
Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, tỉnh Thái Nguyên đang mở ra không gian phát triển mới cho nhiều lĩnh vực; trong đó, du lịch được kỳ vọng là một trong những ngành mũi nhọn. Với sự kết nối giữa các điểm đến lịch sử, văn hóa và thiên nhiên đặc sắc, Thái Nguyên đang đứng trước thời cơ lớn để định vị lại hình ảnh địa phương trên bản đồ du lịch khu vực và quốc gia.
Lợi thế tích hợp
Tỉnh Thái Nguyên có diện tích tự nhiên 8.375,21 km2 và dân số gần 1,8 triệu người, sở hữu tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng, kết hợp giá trị tự nhiên và văn hóa của cả hai tỉnh Thái Nguyên cũ và Bắc Kạn cũ.
Theo Tiến sĩ Lê Quang Đăng (Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Thái Nguyên có 4 thế mạnh tài nguyên du lịch chính gồm: Du lịch sinh thái - tự nhiên, du lịch văn hóa - lịch sử - cách mạng, du lịch nông nghiệp - nông thôn, du lịch cộng đồng - dân tộc vùng cao. Nổi bật là hệ thống tài nguyên độc đáo với rừng tự nhiên, vườn quốc gia, sông, suối, hồ, thác, hang động... Nhiều địa danh nổi bật như: Vườn quốc gia Ba Bể, hồ Ba Bể, hồ Núi Cốc, thác Khuôn Tát, suối Cửa Tử, suối Mỏ Gà, hang Phượng Hoàng... cùng các đỉnh núi và thung lũng tạo nên cảnh quan núi, rừng, đồng, đèo hấp dẫn.
Thái Nguyên còn được mệnh danh là “Thủ đô gió ngàn” với việc lưu giữ nhiều di sản văn hóa và di tích cách mạng quan trọng trong hệ thống ATK của Chiến khu Việt Bắc. Các “địa chỉ đỏ” nổi tiếng bao gồm: ATK Định Hóa, ATK Chợ Đồn, Khu di tích lịch sử quốc gia 915, Nà Tu, cùng nhiều di tích lịch sử và tâm linh khác. Thái Nguyên còn là mảnh đất “Đệ nhất danh trà” nổi tiếng với tiềm năng lớn cho du lịch nông nghiệp gồm nhiều vùng chè nổi tiếng như Tân Cương, La Bằng… cùng các vùng chuyên canh cây ăn quả và cây dược liệu. Đây cũng là nơi sinh sống của nhiều dân tộc anh em như: Kinh, Tày, Nùng, Dao, H'Mông... Nhiều bản làng đã được khai thác du lịch cộng đồng, nổi bật là Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải được Tổ chức Du lịch Thế giới công nhận nằm trong 32 “Làng du lịch tốt nhất thế giới” năm 2022 và là một trong hai sản phẩm OCOP du lịch 5 sao đầu tiên đến nay trên toàn quốc.
Ông Đỗ Trọng Hiệp, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Du lịch Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Thái Nguyên nhận định, Thái Nguyên sau sáp nhập không chỉ mở rộng không gian phát triển du lịch mà còn mang đến nhiều trải nghiệm đa dạng, từ thưởng trà ở Tân Cương, chèo thuyền ở hồ Ba Bể, nghe đàn tính ở làng Thái Hải, đến việc ngủ tối lại bản Dao để nghe những câu chuyện cổ.
Theo báo cáo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên, năm 2024, tổng lượt khách đến với Thái Nguyên đạt hơn 4,4 triệu lượt (trong đó tỉnh Thái Nguyên cũ đón 3,4 triệu và tỉnh Bắc Kạn cũ đón hơn 1 triệu). Tổng thu du lịch đạt 3.800 tỷ đồng, xét về quy mô phát triển du lịch của Thái Nguyên với các tỉnh lân cận sau sáp nhập, Thái Nguyên đứng thứ 3 về thu hút khách du lịch (sau tỉnh Tuyên Quang, Bắc Ninh) và đứng thứ tư về tổng thu du lịch (sau tỉnh Tuyên Quang, Lạng Sơn, Bắc Ninh).
Sau hợp nhất, không gian du lịch tỉnh Thái Nguyên được mở rộng cả về địa lý và giá trị khai thác. Nhiều tuyến kết nối mới có thể hình thành. Đây là điều kiện thuận lợi để xây dựng các tour trải nghiệm dài ngày, thay vì các chuyến du lịch ngắn ngày như trước.
Vượt qua thách thức cũ trong bối cảnh mới
Dù có tiềm năng lớn, song, du lịch Thái Nguyên vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Tiến sĩ Lê Quang Đăng (Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam thuộc Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) cho rằng, du lịch Thái Nguyên phải vượt qua 4 thách thức gồm: Sản phẩm du lịch còn nghèo, thiếu sản phẩm chất lượng; thị trường khách chủ yếu là khách nội địa, ít khách quốc tế; cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch và hạ tầng giao thông hạn chế; nguồn nhân lực du lịch vừa thiếu vừa yếu.
Theo ông Nguyễn Văn Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Thái Nguyên, nhân lực du lịch, đặc biệt là ở các làng du lịch cộng đồng đa số là đồng bào dân tộc nên thiếu chuyên nghiệp. Họ đã được đào tạo nhưng kiến thức tiếp thu chưa đáp ứng yêu cầu, hoạt động kinh doanh còn tự phát và thiếu sự gắn kết cộng đồng.
Để định vị lại thương hiệu và xây dựng sản phẩm du lịch chiến lược, ông Đỗ Trọng Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Thái Nguyên đề xuất, tái định vị thương hiệu du lịch Thái Nguyên sau sáp nhập với biểu tượng “Trà và Hồ”, tượng trưng cho sự kết hợp giữa vùng chè Thái Nguyên và hồ Ba Bể. Biểu tượng này cần được lồng ghép trong các sản phẩm truyền thông và quảng bá để tạo dựng nhận diện rõ nét, nhất quán cho du lịch Thái Nguyên thời kỳ mới. Ngoài ra, địa phương cần xây dựng 3 trục sản phẩm chiến lược gồm: Sinh thái - nghỉ dưỡng - chữa lành; lịch sử - tâm linh - giáo dục truyền thống; du lịch khám phá - mạo hiểm - cộng đồng.
Ông Hà Minh Cường, Giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển Du lịch và Truyền thông Hà Nội cho rằng, địa phương cần tập trung mạnh mẽ vào hạ tầng và sản phẩm đặc thù. “Khách du lịch ngày nay không chỉ muốn ngắm cảnh mà cần chỗ nghỉ dưỡng chất lượng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, những tour chuyên biệt. Thái Nguyên hoàn toàn có thể xây dựng sản phẩm riêng như du lịch trà, sinh thái chữa lành, tour mạo hiểm, MICE”. Ông Cường cũng đề xuất: “Hãy tận dụng mạng xã hội, các nền tảng trực tuyến, tổ chức sự kiện văn hóa và hợp tác với KOLs để lan tỏa hình ảnh du lịch Thái Nguyên. Khi thương hiệu được nhận diện rõ ràng, tỉnh mới có thể thu hút dòng khách lớn và ổn định”.
Ông Nguyễn Chu Thu, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên cho biết, Sở đang gấp rút rà soát các đề án, kế hoạch, chương trình về phát triển du lịch; từ đó sớm ban hành kế hoạch phát triển du lịch tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn tới. Trong đó, tỉnh sẽ tập trung vào 3 mục tiêu chính gồm: Xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng, riêng có và ấn tượng; đẩy mạnh các hoạt động truyền thống, xúc tiến, quảng bá du lịch; tập trung thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng vào các khu du lịch trọng điểm của tỉnh.
Thái Nguyên có điều kiện đặc biệt để phát triển các dòng du lịch mang tính bền vững như du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, làng nghề, du lịch văn hóa lịch sử, kết hợp bảo tồn thiên nhiên và bản sắc dân tộc. Đây cũng là hướng đi được nhiều quốc gia lựa chọn trong xu thế “du lịch xanh” và “du lịch có trách nhiệm”. Để đạt được điều này, tỉnh cần tiếp tục rà soát quy hoạch không gian du lịch phù hợp với thực tiễn mới, đầu tư có trọng tâm cho các khu, tuyến, cụm du lịch trọng điểm; đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và hạ tầng số. Công tác đào tạo nhân lực địa phương cũng cần được chú trọng để mỗi người dân thực sự trở thành “đại sứ văn hóa” cho du lịch Thái Nguyên. Với cách làm mới, tư duy mới và niềm tin từ cộng đồng, du lịch Thái Nguyên được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh mẽ và bền vững./.
