Sửa lỗi phát âm, chính tả nhầm lẫn L và N được đưa vào nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2025-2026, thể hiện quyết tâm của ngành giáo dục tỉnh Hưng Yên trong việc tạo nền tảng ngôn ngữ chuẩn mực cho học sinh.
Thực trạng học sinh hay thậm chí cả người lớn nhầm lẫn phát âm và viết giữa hai phụ âm đầu L và N khá phổ biến tại nhiều địa phương trên cả nước. Thói quen sử dụng ngôn ngữ chưa chuẩn này không chỉ gây khó khăn trong giao tiếp, dễ dẫn đến hiểu lầm mà còn làm ảnh hưởng đến sự trong sáng và chuẩn mực của tiếng Việt. Trong bối cảnh đó, tại tỉnh Hưng Yên, lần đầu tiên nhiệm vụ sửa lỗi phát âm, chính tả nhầm lẫn L và N được đưa vào nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2025-2026. Đây được xem là một quyết tâm lớn của ngành Giáo dục địa phương nhằm tạo nền tảng vững chắc cho việc rèn luyện ngôn ngữ chuẩn mực.
Nỗ lực gieo mầm từ “phát âm chuẩn – nói hay – diễn cảm”
Thực hiện Kế hoạch của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hưng Yên về: “Khắc phục tình trạng phát âm, viết chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L-N; tình trạng phát âm, viết chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L-N đối với cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh”, năm học này, trường mầm non Thiên Đức (phường Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên) tổ chức chuyên đề “Phát âm chuẩn – nói hay – diễn cảm" cho toàn thể giáo viên và học sinh.
Trong đó, giáo viên được tập huấn về kỹ thuật khẩu hình, phương pháp sửa lỗi cá nhân, kết hợp cùng các trò chơi ngôn ngữ, bài hát và thơ kể chuyện. Điều này giúp các cô giáo tự tin hơn trong giao tiếp và truyền cảm hứng cho trẻ. Đối với học sinh, các hoạt động được thiết kế nhẹ nhàng, gần gũi hơn. Bé có thể soi gương luyện nói, đọc thơ cùng cô, cùng bạn hoặc phân biệt âm qua trò chơi ghép hình, nghe đoán từ. Bằng cách thức “học mà chơi, chơi mà học”, đặc biệt là tương tác trực quan, việc rèn luyện phát âm chuẩn, nhất là phụ âm đầu L và N tại nhà trường được thực hiện thường xuyên, giúp trẻ dễ tiếp thu hơn.
Cô giáo Nguyễn Thị Hưng, Hiệu trưởng trường Mầm non Thiên Đức cho biết, năm học này trường có hơn 200 trẻ từ 18 tháng đến 6 tuổi ở 8 nhóm lớp. Việc rèn luyện phát âm chuẩn được nhà trường chú trọng trong những năm qua bởi trẻ mầm non là lứa tuổi vàng hình thành ngôn ngữ. Do đó, việc phát ẩm chuẩn ở bậc học này đặc biệt quan trọng. Ở mỗi lớp học tùy theo độ tuổi khác nhau, việc cung cấp ngữ liệu liên quan đến phụ âm đầu L-N được trường Mầm non Thiên Đức thiết kế sáng tạo, hợp lý. Điển hình như đối với nhóm trẻ từ 18 tháng tuổi, dưới sự hướng dẫn của cô giáo, việc dạy nói đi kèm với phát âm chuẩn được giáo viên thể hiện qua các từ đơn, qua hình ảnh trực quan, dễ nhớ. Còn đối với lứa tuổi mẫu giáo, việc dạy nói chuẩn ở cấp độ cao hơn, đó là thông qua các bài thơ, bài ca dao quen thuộc có liên quan đến các phụ âm này với các góc “Bé luyện nói hay”, “Bé phát âm chuẩn”…
Cô giáo Trần Phương Dung, giáo viên lớp Cá heo, độ tuổi 5-6 tuổi, trường Mầm non Thiên Đức chia sẻ, để bảo đảm thực hiện tốt nhất kế hoạch của Sở và chuyên đề của trường trong việc chỉnh sửa lỗi phát âm cho trẻ, hàng tuần, hàng tháng các giáo viên đều được tập huấn chuyên môn, đồng thời bản thân mỗi giáo viên cũng phải tự rèn luyện việc chỉnh sửa phát âm của mình sao cho chuẩn nhất. Đặc biệt, với trẻ mầm non, ngoài việc rèn luyện qua các góc ngôn ngữ theo phương pháp vừa học, vừa chơi, các giáo viên cũng tích cực phối hợp với các bậc phụ huynh trong rèn luyện cho các con khi ở nhà bằng các video tương tác hai chiều. Đây là cách làm hiệu quả, vừa tạo sự gắn kết giữa gia đình, nhà trường và học sinh, vừa rèn luyện được cách phát âm chuẩn, lời nói hay và diễn cảm một cách tự nhiên, gần gũi nhất.
Hiệu trưởng Trường Mầm non Thiên Đức đánh giá, trong quá trình triển khai, nhà trường cũng gặp một số khó khăn như thói quen phát âm theo vùng miền, sự khác biệt trong giọng nói địa phương, hay sự rụt rè của trẻ. Tuy nhiên, bằng sự nỗ lực của nhà trường, kết hợp giữa gia đình và học sinh, với những cách tiếp cận gần gũi nhất, đến nay hơn 70% trẻ của trường đã phát âm chuẩn hơn trước, được phụ huynh phản hồi tích cực. Kết quả này cho thấy sự đúng đắn và hiệu quả của việc can thiệp ngôn ngữ sớm.
Nhiều cách làm sáng tạo
Năm học 2025 - 2026, tỉnh Hưng Yên có trên 753.000 học sinh với gần 500 cơ sở giáo dục mầm non, 719 cơ sở giáo dục phổ thông cùng hệ thống các trung tâm giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp rộng khắp. Phong trào rèn luyện phát âm, viết chính tả đúng đối với phụ âm đầu L và N không chỉ dừng lại ở bậc mầm non mà còn được lan tỏa mạnh mẽ và duy trì ở các cấp học cao hơn.
Tại trường Tiểu học Lê Danh Phương (xã Hưng Hà), việc rèn luyện diễn ra trong mọi không gian học tập. Thầy giáo Hoàng Hữu Hưng, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết, những bảng hiệu phân biệt khẩu hình phát âm L và N, cùng những câu thơ, đồng dao có vần điệu với 2 phụ âm này đã được nhà trường dán ở cầu thang, cửa lớp học để nhắc nhở học sinh và giáo viên rèn luyện hàng ngày. Sự nhắc nhở trực quan, liên tục này giúp thói quen phát âm chuẩn thấm sâu vào học sinh một cách tự nhiên.
Theo Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hưng Yên Hà Thị Thu Phương, việc khắc phục lỗi phát âm, lỗi chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L-N không chỉ là phong trào nhất thời mà đã được xác định là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của các nhà trường. Điều này thể hiện sự cam kết lâu dài của ngành giáo dục tỉnh với mục tiêu: Giai đoạn 2025-2026 có 80% cán bộ, giáo viên khắc phục được lỗi phát âm và 50% học sinh không mắc lỗi phát âm, viết chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm L và N; giai đoạn 2027-2030, đạt 100% đội ngũ cán bộ, giáo viên trong các cơ sở giáo dục phát âm đúng, phát âm chuẩn; 80% số học sinh có tình trạng phát âm, viết chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L-N được khắc phục.
Ngay sau khi ban hành Kế hoạch, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã tổ chức hội thảo chuyên đề với sự tham gia của hơn 41.000 cán bộ quản lý, giáo viên và trên 1.500 điểm cầu toàn tỉnh. Chỉ trong thời gian ngắn triển khai, nhiều nhà trường đã có những cách làm hay, sáng tạo, thiết thực, bước đầu tạo chuyển biến tích cực đối với học sinh, giáo viên cũng như nhận thức, đồng hành của gia đình, xã hội. Trong đó, nhiều cơ sở giáo dục đã tổ chức sinh hoạt tập thể vào buổi chào cờ đầu tuần hoặc sinh hoạt ngoại khóa, mời phụ huynh cùng tham gia; nhiều trường lồng ghép trong các giờ học, tiết học, đồng thời sử dụng công nghệ trí tuệ AI để sáng tác bài hát, câu thơ, lồng ghép trong các tiết dạy phụ âm L và N. Đối với giáo viên, nhà trường đã tổ chức sinh hoạt chuyên môn, tạo điều kiện để các thầy, cô giáo tự nguyện, tích cực, hào hứng rèn luyện ngôn ngữ của chính mình.
Những nỗ lực đồng bộ, quyết liệt của ngành Giáo dục Hưng Yên cùng sự đồng hành tích cực của phụ huynh và cộng đồng xã hội đang từng bước tạo nên một nền tảng vững chắc cho việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Đó cũng là hành trang quan trọng để học sinh Hưng Yên tự tin, năng động, giàu trí tuệ và hiểu sâu sắc về văn hóa, ngôn ngữ Việt từ những phát âm chuẩn, góp phần vào việc bảo tồn và phát huy vẻ đẹp của ngôn ngữ mẹ đẻ./.
