Để phát huy giá trị các di sản, di tích tỉnh Hưng Yên đã và đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu tiềm năng, lợi thế.
Hưng Yên - vùng đất văn hiến, giàu truyền thống cách mạng, nơi sinh ra nhiều bậc hào kiệt, các nhà văn hóa lớn của đất nước. Nơi đây hiện đang lưu giữ nhiều di sản văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lễ hội và hệ thống di tích lịch sử phong phú, đặc sắc. Cùng với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tỉnh Hưng Yên luôn chú trọng xây dựng con người văn hóa. Đây được xem là nhân tố cốt lõi góp phần xây dựng Hưng Yên ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Đặc sắc văn hóa Hưng Yên
Tỉnh Hưng Yên hiện có hơn 3.560 di tích nằm trong danh mục kiểm kê; có 6 khu di tích được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt; trong đó có 284 di tích, cụm di tích xếp hạng quốc gia; 885 di tích, cụm di tích xếp hạng cấp tỉnh; 10 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận là Bảo vật quốc gia; 29 di sản văn hóa được đưa vào danh mục “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”; có 56 nghệ nhân được nhà nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú", 8 nghệ nhân được nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể; 128 đơn vị ca dao, tục ngữ, hò, vè, sự tích, hát ru, văn tế; 128 loại hình tri thức dân gian...
Hưng Yên là nơi lưu giữ hơn 1.150 lễ hội truyền thống mang đậm văn hóa, phong tục Việt như: Lễ hội văn hóa dân gian Phố Hiến, Lễ hội Đa Hòa, Lễ hội đền hóa Dạ Trạch, Lễ hội chùa Keo, Lễ hội đền Trần, Lễ hội đền Tiên La, Lễ hội đền Đồng Bằng...; cùng 317 nghề thủ công truyền thống, tiêu biểu như: Làng nghề tương Bần, hương xạ Cao Thôn, làng nghề đúc đồng Lộng Thượng, làng nghề chạm bạc Huệ Lai; chạm bạc Đồng Xâm; làng nghề đan đó Thủ Sỹ; làng trồng hoa cây cảnh Văn Giang; thêu Minh Lãng, nghề dệt chiếu cói, dệt Phương La, làng vườn Bách Thuận....
Hưng Yên còn là vùng đất có nhiều đặc sản nổi tiếng như: Nhãn lồng, gà Đông Tảo, bún thang lươn, chè sen long nhãn, bánh cuốn Phú Thị, bánh răng bừa Phụng Công, chả gà Tiểu Quan, ếch om Phượng Tường, vải lai chín sớm Phù Cừ, bánh cáy làng Nguyễn, kẹo lạc Nguyên Xá... Bên cạnh đó, Hưng Yên còn được biết đến là nơi có những dòng sông cổ, ngôi làng cổ đã tạo nên nét độc đáo riêng có cho du lịch Phố Hiến.
Chùa Keo có tên chữ là Thần Quang tự, với hai cụm kiến trúc: Chùa thờ Phật và Đền thờ Thánh Dương Không Lộ - vị đại sư thời nhà Lý đã có công xây dựng chùa. Mỗi năm, tại đây có 2 lần mở hội: Hội Xuân vào ngày mồng 4 tết Nguyên đán và Hội mùa Thu (hội chính) từ ngày 13 - 15/9 (âm lịch). Lễ hội là dịp để tưởng nhớ công đức của quốc sư Dương Không Lộ và những người có công xây dựng chùa. Trải qua gần 400 năm tồn tại, qua nhiều lần tu bổ, tôn tạo, chùa Keo vẫn giữ nguyên bản sắc kiến trúc độc đáo có từ thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII). Hiện nay, chùa Keo có 17 công trình với 128 gian, công trình kiến trúc chính như Tam quan, chùa Phật, Điện Thánh, gác chuông, hành lang, khu tăng xá…
Ông Nguyễn Mạnh Đoan, Trưởng ban Quản lý khu Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Keo (xã Vũ Tiên, tỉnh Hưng Yên) cho biết, trải qua gần 400 năm tồn tại, qua nhiều lần tu bổ, tôn tạo, chùa Keo vẫn giữ nguyên bản sắc kiến trúc độc đáo có từ thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII). Hiện nay, chùa Keo có 17 công trình với 128 gian, công trình kiến trúc chính như Tam quan, chùa Phật, Điện Thánh, gác chuông, hành lang, khu tăng xá…
Năm 2012, chùa Keo đã được nhà nước xếp hạng di tích đặc biệt cấp quốc gia. Năm 2017, chùa Keo được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Ngày 25/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định số 2198/QĐ-TTg công nhận hương án chùa Keo là bảo vật Quốc gia. Đến nay, hương án chùa Keo được xem là lớn nhất trong các hương án sơn son thếp vàng tại các di tích thờ tự và tôn giáo tín ngưỡng ở Việt Nam.
Phát huy giá trị các di sản, di tích
Trên địa bàn tỉnh Hưng Yên có số lượng lớn di tích quốc gia, tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên các di tích chưa phát huy được giá trị. Hiện nay, phần lớn các di tích đã có trên 100 năm, sử dụng chủ yếu bằng vật liệu gỗ, nhiều di tích đang bị tình trạng mối mọt và xuống cấp nghiêm trọng. Cùng với đó, tình trạng các di tích quốc gia bị che khuất, lấn áp không gian bởi các công trình xây dựng sát cạnh xung quanh và gần di tích; việc làm đường giao thông cao hơn sân nền di tích nên dễ bị ngập lụt khi mưa lớn; di tích bị ảnh hưởng do hoạt động sản xuất kinh doanh. Do vậy, tỉnh Hưng Yên cần tăng cường quản lý di tích quốc gia về xây dựng, tổ chức thực hiện quy hoạch và ban hành văn bản quy phạm pháp luật, quy chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý; tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm; tuyên truyền, phổ biến pháp luật và nâng cao nhận thức về di tích quốc gia; đào tạo nguồn nhân lực du lịch và tổ chức quản lý, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch; đồng thời, phát huy giá trị các di tích quốc gia kết hợp với di sản văn hóa phi vật thể để thúc đẩy phát triển du lịch văn hóa…
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên Đỗ Hữu Nhân cho biết, để phát huy giá trị các di sản, di tích tỉnh Hưng Yên đã và đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu tiềm năng, lợi thế và những giá trị tiêu biểu hệ thống di sản văn hóa của tỉnh được triển khai bằng nhiều hình thức: xuất bản ấn phẩm, tờ rơi, tờ gấp và quảng bá qua mạng xã hội; sản xuất phim giới thiệu các di sản văn hóa tiêu biểu; tham gia hội chợ, triển lãm tại các địa phương. Cùng với đó, tỉnh tập trung nguồn lực bảo tồn và phát huy các di tích vô cùng nổi tiếng của tỉnh như: Khu di tích Chử Đồng Tử - Tiên Dung; quy hoạch bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị quần thể di tích lịch sử quốc gia Đình Đại Đồng, chùa Nôm gắn với phát triển du lịch; Di tích quốc gia đặc biệt Đền An Xá; Di tích quốc gia đặc biệt Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần; Khu khảo cổ học Hành cung Lỗ Giang; Di tích quốc gia đặc biệt Chùa Keo; quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị đô thị cổ Phố Hiến gắn với phát triển du lịch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 744/QĐ-TTg ngày 27/5/2010...
Tỉnh Hưng Yên xây dựng phương án bảo tồn giá trị văn hóa đặc trưng của cộng đồng, không ngừng tái tạo và lưu truyền các di sản văn hóa phi vật thể từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác tại cộng đồng. Lựa chọn những di sản văn hoá phi vật thể tiêu biểu trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét đưa vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia như: Làng nghề đúc đồng Lộng Thượng; làng nghề chạm bạc Huệ Lai, Đồng Xâm; làng Hương Cao Thôn; nghề thêu ở Minh Lãng...
Cùng với đó, tỉnh tiếp tục đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, quảng bá như xây dựng chuyên trang, chuyên mục về di sản văn hóa, giới thiệu những giá trị di sản, các tour, tuyến du lịch khai thác di sản; tăng cường sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng, các nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin vào việc quảng bá tiềm năng, giá trị của di sản./.
