Từng “phiên tòa giả định” trở thành lớp học pháp luật sinh động giữa đời thường, góp phần xây dựng ý thức công dân biển, hình thành văn hóa khai thác hải sản hợp pháp, bền vững.
Bằng cách tái hiện sinh động các vụ án vi phạm pháp luật về khai thác hải sản trái phép, “phiên tòa giả định” do Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 tổ chức đã trở thành hình thức tuyên truyền trực quan, hiệu quả, giúp ngư dân hiểu rõ hậu quả pháp lý khi vi phạm. Từ mô hình sáng tạo này, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” tiếp tục được triển khai sâu rộng, góp phần đẩy lùi khai thác IUU trên vùng biển Tây Nam.
Lớp học pháp luật sinh động giữa đời thường
Vừa qua tại xã Trần Đề, thành phố Cần Thơ, hàng trăm ngư dân và cán bộ địa phương chăm chú theo dõi “phiên tòa giả định” do Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 phối hợp tổ chức. Trên sân khấu, vụ án thuyền trưởng cùng các thuyền viên tháo gỡ thiết bị giám sát hành trình, đưa tàu vượt ranh giới sang vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép được tái hiện chân thực.
Từng chi tiết trong phần công bố cáo trạng, tranh tụng, nghị án và tuyên án được thể hiện chặt chẽ, sinh động, khiến người xem như đang chứng kiến một phiên xét xử thật. Nhiều ngư dân không giấu được sự bất ngờ trước mức án nghiêm khắc dành cho hành vi vi phạm IUU, với tổng hình phạt lên tới 8-10 năm tù cho tội “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép” và “Gây rối loạn hoạt động của phương tiện điện tử”.
Đây là phiên tòa giả định thứ ba được Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 tổ chức, sau hai phiên trước tại cảng cá Tắc Cậu (Kiên Giang) và xã Gành Hào (Cà Mau). Qua mỗi lần tổ chức, hiệu quả tuyên truyền ngày càng được khẳng định, thu hút đông đảo chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân đến dự. Các tình tiết vụ án luôn được đổi mới để phản ánh sát thực tế, tập trung vào hành vi vi phạm phổ biến trên địa bàn quản lý của Vùng.
Nếu ở hai địa điểm trước, nội dung xoay quanh hành vi đưa tàu sang vùng biển nước ngoài khai thác trái phép, thì tại Trần Đề, ban tổ chức tập trung mô phỏng hành vi tháo gỡ, chuyển thiết bị giám sát hành trình sang tàu khác, làm cơ quan quản lý không giám sát được hoạt động tàu cá. Hình thức tuyên truyền này không chỉ giúp ngư dân dễ hiểu, dễ nhớ, mà còn tạo sức răn đe, phòng ngừa chung.
Sau ba phiên tòa, mô hình đã thu hút hàng nghìn lượt ngư dân tham dự, để lại ấn tượng sâu sắc và nhận được đánh giá cao của cấp ủy, chính quyền địa phương. Cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 coi đây là bước đổi mới mạnh mẽ trong công tác tuyên truyền pháp luật, giúp chuyển tải nội dung khô khan thành câu chuyện gần gũi, sinh động, dễ tiếp nhận.
Từ “phiên tòa giả định”, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật của Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 được triển khai toàn diện, gắn với chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” trên địa bàn các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau. Cấp ủy, chỉ huy các cấp luôn coi đây là nội dung quan trọng trong công tác dân vận, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân trên vùng biển Tây Nam. Hằng năm, công tác lãnh đạo, chỉ đạo đều được đưa vào nghị quyết, với yêu cầu mỗi cán bộ, chiến sĩ phải nắm chắc, tuyên truyền sâu rộng để tạo chuyển biến nhận thức trong cộng đồng ngư dân.
Bộ Tư lệnh Vùng phối hợp chặt chẽ với Ban Dân vận, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật các tỉnh để thống nhất nội dung, đối tượng và địa bàn tuyên truyền. Trong quá trình tuần tra, kiểm tra, các tàu cảnh sát biển còn trực tiếp tuyên truyền qua hệ thống thông tin nghề cá, phát tờ rơi và phổ biến quy định về chống khai thác IUU cho thuyền viên trên biển.
Hình thành văn hóa khai thác hải sản hợp pháp, bền vững
Từ năm 2019 đến nay, đơn vị đã tổ chức 37 đợt tuyên truyền tập trung, thu hút hơn 15.900 lượt người tham gia, phát hơn 25.000 tờ rơi, cấp phát 4.000 cuốn tài liệu pháp luật. Nội dung tuyên truyền phong phú, từ Luật Biển Việt Nam, Luật Cảnh sát biển, Luật Thủy sản đến các quy định quốc tế về khai thác hải sản bền vững, giúp ngư dân hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình khi hoạt động trên biển.
Không chỉ dừng ở việc phổ biến pháp luật, Bộ Tư lệnh Vùng còn đẩy mạnh giáo dục lòng yêu nước, yêu biển đảo, xây dựng ý thức chấp hành pháp luật cho thế hệ trẻ. Cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương” được phối hợp tổ chức tại 121 trường học, thu hút hơn 120.000 lượt học sinh, giáo viên tham gia. Các hoạt động tặng học bổng, xe đạp, cặp sách và nhận đỡ đầu học sinh khó khăn thể hiện tinh thần “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” không chỉ trên biển mà cả nơi bờ.
Cùng với đó, các hoạt động an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, bảo vệ môi trường biển được thực hiện thường xuyên. Bộ Tư lệnh Vùng đã phối hợp với Bệnh viện Hùng Vương (Thành phố Hồ Chí Minh) triển khai chương trình “Chung tay vì sức khỏe ngư dân”, tổ chức khám, cấp thuốc miễn phí cho hàng nghìn lượt người dân ven biển.
Những hoạt động tình nguyện như “Ngày thứ Bảy tình nguyện”, “Chủ nhật xanh”, trồng cây bảo vệ môi trường, dọn rác ven biển được duy trì thường xuyên, góp phần hình thành ý thức cộng đồng về bảo vệ hệ sinh thái biển. Hàng trăm phần quà, lá cờ Tổ quốc được trao tận tay ngư dân qua chương trình “Một triệu lá cờ Tổ quốc cùng ngư dân bám biển”, tiếp thêm niềm tin, ý chí vươn khơi, bám biển.
Trên thực địa, các tàu của Cảnh sát biển Vùng 4 luôn là điểm tựa tin cậy cho ngư dân. Những cuộc tuần tra, kiểm soát được gắn với tuyên truyền trực tiếp, hướng dẫn ngư dân tránh vi phạm vùng biển nước ngoài, không sử dụng hình thức khai thác tận diệt, bảo vệ nguồn lợi hải sản bền vững. Hàng chục trường hợp tàu gặp nạn đã được hỗ trợ kịp thời, từ cứu nạn, cung cấp nước ngọt, thực phẩm đến hướng dẫn an toàn hàng hải.
Đặc biệt, trong công tác phối hợp với các lực lượng vũ trang và chính quyền địa phương, Bộ Tư lệnh Vùng 4 đã phát huy vai trò nòng cốt trong giữ gìn an ninh, trật tự, góp phần xây dựng địa bàn an toàn, hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh. Việc trao đổi thông tin, tuần tra phối hợp, ngăn chặn tội phạm và vi phạm pháp luật trên biển được thực hiện thường xuyên, tạo môi trường ổn định cho phát triển kinh tế - xã hội vùng biển Tây Nam.
Qua hơn 5 năm thực hiện, chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” giai đoạn 2019–2024 đã tạo dấu ấn sâu sắc, huy động được sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, các doanh nghiệp, nhà hảo tâm cùng chung tay hướng về ngư dân. Nhiều mô hình sáng tạo như “phiên tòa giả định”, “Em yêu biển đảo quê hương”, “Một triệu lá cờ Tổ quốc” đã khẳng định hiệu quả thực tiễn, mang lại niềm tin và động lực cho người dân bám biển, giữ biển.
Từ thực tiễn sinh động đó, có thể thấy công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật của Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 không chỉ giúp ngư dân hiểu và tuân thủ pháp luật, mà còn góp phần quan trọng cùng cả hệ thống chính trị gỡ “thẻ vàng” IUU, bảo vệ uy tín của ngành thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế.
Hình ảnh người chiến sĩ Cảnh sát biển không chỉ gắn với tuần tra, kiểm soát, mà còn là người bạn đồng hành tận tụy, mang tri thức pháp luật, niềm tin và tình quân dân ra khơi cùng ngư dân. Từng “phiên tòa giả định” trở thành lớp học pháp luật sinh động giữa đời thường, góp phần xây dựng ý thức công dân biển, hình thành văn hóa khai thác hải sản hợp pháp, bền vững.
Với sự sáng tạo, trách nhiệm và tâm huyết của những người lính biển, công tác tuyên truyền pháp luật của Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, góp phần bảo vệ chủ quyền, giữ vững an ninh, trật tự và xây dựng vùng biển Tây Nam bình yên, giàu đẹp./.
