Bà giáo Nguyễn Thị Ba từng học Trường Sư phạm Sài Gòn, sau đó, có hơn 30 năm đứng lớp tại Trường Tiểu học Tương Bình Hiệp.
Hơn 10 năm qua, tại phường Thủ Dầu Một, Thành phố Hồ Chí Minh có một lớp học nhỏ dành cho trẻ có hoàn cảnh khó khăn vẫn đều đặn mở vào mỗi buổi chiều. Người đứng lớp là bà Nguyễn Thị Ba, 77 tuổi, giáo viên tiểu học về hưu. Chi phí duy trì lớp, quà tặng, sách vở, gạo và đồ dùng học tập của học sinh một phần đều được trích từ thu nhập bán vé số mỗi ngày của bà giáo Ba.
*Vượt mưa nắng đến lớp
Một ngày của bà giáo Ba bắt đầu từ 6 giờ. Từ căn phòng trọ nhỏ nằm trong con hẻm trên đường Nguyễn Văn Tiết, bà giáo Ba lặng lẽ đi bộ bán vé số. Tầm 11 giờ, bà Ba trở về nghỉ ngơi, ăn trưa rồi lại tiếp tục công việc buổi chiều. Đến khoảng 16 giờ, bà quay về kịp giờ đứng lớp từ 17 - 19 giờ. Hết giờ học, khi học trò đã ra về, bà giáo Ba lại tranh thủ mời khách mua những tờ vé số của ngày hôm sau. Có những đêm về tới phòng đã 23 giờ, bà giáo Ba vẫn chong đèn soạn giáo án, chấm bài, ghi nhận xét từng em trong sổ liên lạc.
"Bán vé số không phải là điều xấu hổ. Tôi cảm thấy hãnh diện vì đồng tiền từ mồ hôi của mình. Cũng nhờ những tờ vé số này mà các cháu có tập, sách, quà, gạo mang về cho gia đình", bà giáo tâm sự.
Mỗi ngày, bà Ba bán được khoảng 240 tờ vé số. Số tiền lời được chia thành 3 phần: Phần dành cho đồ dùng học tập và quà cho học sinh, phần tặng hộ khó khăn trong khu trọ, phần cuối cùng cho sinh hoạt cá nhân.
Gần 4 năm nay, bà giáo Ba ghi riêng một cuốn sổ theo dõi 12 hộ đặc biệt khó khăn: Gia đình người khuyết tật, người già neo đơn, bệnh tật hoặc thất nghiệp. Mỗi tháng, họ được nhận gạo, nhu yếu phẩm từ khoản tiền bà dành dụm.
Với học trò, bà giáo Ba tặng vở, bút, sách giáo khoa, mỗi em được hỗ trợ 5 kg gạo/tháng. Vào các ngày Rằm, bà Ba và bạn bè còn nấu cơm, cháo miễn phí cho người lao động nghèo.
Bà giáo Ba tên đầy đủ là Nguyễn Thị Ba, sinh năm 1948, quê phường Hiệp Thành. Bà từng học Trường Sư phạm Sài Gòn, sau đó, có hơn 30 năm đứng lớp tại Trường Tiểu học Tương Bình Hiệp.
Năm 2003, bà nghỉ hưu, sống cùng anh trai ở Vĩnh Long một thời gian rồi trở lại Thủ Dầu Một. Bà giáo kể, chuyện bán vé số bắt đầu từ một lần tình cờ gặp ba em nhỏ khoảng 6-7 tuổi lang thang bán vé số nhưng không được đi học do nhà nghèo. Lúc đó, bà Ba nghĩ mình phải làm điều gì đó cho các em, bà nhớ lại.
Năm 2015, phường Phú Cường mở lớp học tình thương nhưng thiếu giáo viên. Đến năm 2016, bà giáo Ba xin phép tình nguyện đứng lớp. Kể từ đó, đều đặn mỗi tuần ba buổi (thứ Hai, Tư, Sáu), bà dạy các em từ lớp 1 đến lớp 5 bằng chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bà giáo Ba dạy từ thiện, không nhận bất kỳ khoản hỗ trợ nào chỉ mong các em biết chữ để có thể thay đổi cuộc đời.
Học trò của lớp phần lớn là con em lao động nghèo, phụ quán, bán vé số, nhặt ve chai. Có em mới 8 tuổi cũng có người đã 20 tuổi nhưng chưa từng đến trường. Những buổi chiều, khi trẻ em khác được ba mẹ đón về chơi đùa, những học sinh của lớp tình thương lại tranh thủ giờ đó học chữ. Bà giáo Ba không chỉ dạy chữ mà còn dạy lễ nghĩa, nếp sống để các em nghiêm túc, lễ phép hơn, biết sắp xếp thời gian.
Trong túi xách lúc nào bà giáo cũng mang theo hai thứ: Vé số và giáo án. Những quyển sách từ lớp 1 đến 5 được bà giữ gìn cẩn thận. Cuốn sổ liên lạc ghi rõ từng em, tiến bộ ra sao, hoàn cảnh thế nào để khi có nhà hảo tâm hỗ trợ, quà đến đúng người cần.
*Chính quyền địa phương đồng hành
Thời gian cao điểm, lớp từng có 36 học sinh. Sau dịch bệnh COVID-19, nhiều gia đình về quê, còn 22 em. Một số em hoàn thành chương trình đến hết lớp 5 và được địa phương cấp giấy xác nhận để có thể học nghề hoặc tiếp tục học văn hóa. Mỗi học sinh ở đây đều là một hoàn cảnh đáng thương. Tuy nhiên, từ năm 2021 đến nay, lớp chỉ còn 7 em theo học đều đặn.
"Có hai em được hỗ trợ rất nhiều nhưng lại bỏ học. Tôi phải đề nghị xóa tên, vì nhận quà mà không học thì sai với mục đích của lớp", bà Ba chia sẻ.
Mỗi buổi đến lớp, bà giáo Ba đi bộ gần 2 km, mất khoảng 45 phút. Dù tuổi cao, sức yếu, bà giáo Ba chưa từng có ý định nghỉ dạy, còn đi được bà còn dạy, còn bán được vé số còn lo cho các em nhỏ.
Em Đinh Đặng Hùng Lương (14 tuổi), học sinh của lớp cho biết, em đã học ở đây 6 năm, trước đó, em đã lớn tuổi mới được đi học nên xin vào trường học không được. Ở đây, cô dạy em đọc chữ, làm toán với mong muốn sau này học xong có việc làm, sẽ nên người.
Chị Phạm Thị Nương, phụ huynh học sinh nói: "Nhờ có lớp của cô Ba mà cháu tôi mới được đi học. Cô tặng tập, vở, sách giáo khoa. Nhà hảo tâm hỗ trợ gạo, mì, quần áo, xe đạp. Lớp học rất ý nghĩa với gia đình khó khăn như tôi".
Anh Lý Ngọc Minh, Bí thư Đoàn phường Thủ Dầu Một cho biết, lớp học tình thương ban đầu do Đoàn Thanh niên vận động mở, hiện duy trì gần 11 năm. Sau sáp nhập địa giới hành chính, lớp được chuyển về Trung tâm văn hóa của phường. Ngoài dạy chữ, địa phương còn vận động hỗ trợ bữa ăn chiều, quà, dụng cụ học tập. Độ tuổi học sinh không giới hạn, miễn gia đình khó khăn và có nhu cầu học chữ. Có học trò 8 tuổi cũng có người đã 28 tuổi.
Chương trình giảng dạy được áp dụng theo sách giáo khoa chính thống. Mỗi năm, giáo viên đánh giá năng lực học sinh để lên lớp. Những em hoàn thành chương trình lớp 5 sẽ được cấp giấy xác nhận để học nghề hoặc tiếp tục con đường giáo dục phổ thông.
Địa phương cho biết, thời gian tới tiếp tục hỗ trợ cơ sở vật chất, vận động nhà hảo tâm, kêu gọi tổ chức xã hội đồng hành lâu dài để lớp duy trì ổn định./.
