Với tiềm năng và thế mạnh sẵn có trong sản xuất nông nghiệp, tỉnh Thái Bình đang ghi dấu ấn đậm nét trong việc triển khai hiệu quả Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Chương trình đang là động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân và xây dựng nông thôn mới bền vững.
*Khơi dậy tiềm năng, thế mạnh địa phương
Thái Bình là một tỉnh thuần nông, có nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương. Trước đây, các sản phẩm này chủ yếu được sản xuất nhỏ lẻ, thiếu tính liên kết và chưa có thương hiệu rõ ràng. Chương trình OCOP đã tạo ra một "sân chơi" mới, khuyến khích các địa phương phát huy tiềm năng, thế mạnh sẵn có, tập trung phát triển các sản phẩm đặc trưng, mang tính cạnh tranh cao.
Đến nay, toàn tỉnh có 261 sản phẩm OCOP; trong đó có 48 sản phẩm 4 sao và 213 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm đã tiếp cận được nhiều kênh tiêu thụ và được thị trường đánh giá cao, giá trị sản phẩm OCOP tăng từ 20%, doanh thu bán hàng tăng từ 20 - 30% so với trước khi tham gia chương trình.
Từ khi Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" được triển khai, nhiều sản phẩm OCOP của Thái Bình đã được biết đến rộng rãi và được người tiêu dùng đánh giá cao. Điển hình như: bánh cáy làng Nguyễn - một món đặc sản truyền thống của huyện Đông Hưng, được làm từ gạo nếp, gấc, lạc, vừng...; nước mắm Diêm Điền - một loại nước mắm truyền thống, có hương vị đặc trưng, được sản xuất tại huyện Thái Thụy… Các sản phẩm này không chỉ được tiêu thụ trong tỉnh mà còn được phân phối rộng rãi trên thị trường cả nước, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân.
Chia sẻ về kết quả và kinh nghiệm thực hiện Chương trình OCOP của tỉnh thời gian qua, ông Đỗ Quý Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thái Bình cho biết: Một yếu tố quan trọng giúp các sản phẩm OCOP của Thái Bình thành công là việc chú trọng nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu. Các địa phương đã tích cực hỗ trợ chủ thể sản xuất áp dụng tiêu chuẩn chất lượng, cải tiến mẫu mã, bao bì... Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng.
Chương trình OCOP còn tác động tích cực đến phát triển kinh tế nông thôn; góp phần chuyển đổi sản xuất từ nông nghiệp nhỏ lẻ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị, theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, có truy xuất nguồn gốc và theo nhu cầu thị trường; khơi dậy tiềm năng đất đai, sản vật, lợi thế so sánh, đặc biệt là các giá trị văn hóa vùng miền, gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ, du lịch. Từ việc triển khai Chương trình OCOP, nhiều địa phương đã quy hoạch được các vùng nguyên liệu đặc sản, phát triển các ngành nghề nông thôn, đặc biệt là bảo tồn và phát triển nhiều làng nghề truyền thống.
* Thực hiện chuyển đổi số trong Chương trình OCOP
Để tiếp tục triển khai hiệu quả, toàn diện và bền vững Chương trình OCOP, góp phần thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, ông Lại Văn Hoàn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình cho biết: Thời gian tới, tỉnh sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong Chương trình OCOP; xây dựng hồ sơ và quản lý dữ liệu sản phẩm OCOP, số hóa quá trình tiếp nhận hồ sơ, chấm điểm, phân hạng sản phẩm. Tỉnh phát triển thương mại điện tử cho sản phẩm OCOP thông qua các sàn thương mại điện tử, các kênh bán hàng trực tuyến, bán hàng tương tác trực tiếp, nhất là các sản phẩm có quy mô nhỏ, sản phẩm đặc sản của địa phương.
Cùng với đó, Thái Bình triển khai một số mô hình về bảo tồn và phát huy vai trò của các làng nghề, làng nghề truyền thống gắn với phát triển sản phẩm OCOP, dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch. Tỉnh phát triển các vùng nguyên liệu, xây dựng mô hình chế biến sâu theo hướng áp dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và bảo vệ môi trường, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn nhằm nâng cao chất lượng, gia tăng giá trị sản phẩm đối với các sản phẩm chủ lực của địa phương gắn với Chương trình OCOP.
Thái Bình đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm OCOP thông qua các hội chợ, triển lãm, sự kiện tôn vinh, quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP đặc sắc thường niên gắn với văn hóa cấp tỉnh, cấp quốc gia, cấp vùng; thúc đẩy tiêu dùng sản phẩm OCOP gắn với các khu, điểm du lịch trong và ngoài tỉnh. Tỉnh xây dựng hệ thống phân phối phù hợp, từng bước thiết lập hệ thống giới thiệu và bán sản phẩm OCOP gắn với các sản phẩm quà tặng, quà biếu, sản phẩm đặc sản địa phương.
Ngoài ra, các địa phương sử dụng lồng ghép nhiều nguồn kinh phí theo quy định để tổ chức triển khai Chương trình OCOP trên địa bàn; hỗ trợ tư vấn phát triển, xây dựng hồ sơ sản phẩm, hướng dẫn các chủ thể có sản phẩm tham gia Chương trình OCOP về xây dựng nhãn hiệu, câu chuyện sản phẩm. Tỉnh tham gia liên kết chuỗi giá trị sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng; hỗ trợ triển khai một số mô hình về bảo tồn và phát huy vai trò của các làng nghề, làng nghề truyền thống gắn với phát triển sản phẩm OCOP, dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch. Tỉnh phát triển các vùng nguyên liệu, xây dựng mô hình chế biến sâu, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn nhằm nâng cao chất lượng, gia tăng giá trị với sản phẩm chủ lực của địa phương gắn với Chương trình OCOP; kiểm tra, giám sát việc duy trì, phát triển sản phẩm OCOP đã được phân cấp chứng nhận theo quy định.
Với những nỗ lực và quyết tâm cao, tỉnh Thái Bình kỳ vọng Chương trình OCOP sẽ tiếp tục là động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống của người dân và xây dựng nông thôn mới giàu đẹp, văn minh. Tỉnh phấn đấu đến hết năm 2025, có trên 80% số sản phẩm đăng ký tham gia Chương trình OCOP năm 2025 được công nhận sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên, trong đó lựa chọn 1 sản phẩm đạt từ 90 điểm trở lên đăng ký với Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá, phân hạng sản phẩm 5 sao cấp quốc gia. Tỉnh mong muốn có ít nhất 50% chủ thể OCOP tham gia các kênh bán hàng hiện đại; có từ 1-2 làng nghề có cơ sở sản xuất sản phẩm được đánh giá, công nhận đạt OCOP hạng 3 sao trở lên; 100% sản phẩm OCOP được cấp có thẩm quyền chứng nhận đạt sao có in logo thứ hạng sao, có mã số, mã vạch để truy xuất nguồn gốc theo quy định…/.
